Çerkeş kurabiyesi, Çankırı ili Çerkeş ilçesinin mutfak kültüründe ve geleneklerinde yer edinmiş, kendine has özelliklere sahip bir kurabiye çeşididir. Mahreç işareti olarak 06.06.2023 tarihinde tescil edilen bu ürün, buğday unu, pudra şekeri ve bitkisel susuz yağ bileşenlerinin kullanımıyla Çerkeş coğrafi sınırında üretilmektedir. Ürünün köklü bir geçmişe sahip olması ve düğün, nişan gibi özel davetlerde ikram edilmesi nedeniyle yöresi ile ün bağı bulunmaktadır.
Kurabiyenin üretimi, özellikle hamurun hazırlanması ve şekillendirilmesi aşamalarında genellikle iki kişi ile imece usulüyle yapılmaktadır.
Ürün Özellikleri
Çerkeş kurabiyesi, gevrek bir yapıya sahip olup pişmiş yüzeyinde çatlaklar gözlemlenir. Kurabiye, ayırt edici özellik olarak S harfine benzer bir şekle sahiptir. Pişmiş durumdaki kurabiyenin ağırlığı 17 ile 19 gram arasında, uzunluğu 7 ile 9 santimetre, genişliği ise 1 ile 2 santimetre kadardır. Ürünün rengi hamurunda olduğu gibi bej tondadır.
Üretim Metodu
Yaklaşık 250 adet Çerkeş kurabiyesi üretmek için buğday unu, pudra şekeri ve bitkisel susuz yağ kullanılır. Üretim aşamaları aşağıdaki gibidir:
- Pudra şekeri ile bitkisel susuz yağ derin bir kapta yaklaşık 20-25 dakika boyunca yoğrulur. Yoğurma işlemi, pudra şekeri eriyip kremamsı ve homojen bir karışım oluşana kadar devam eder.
- Bu karışıma azar azar un eklenir ve bej renkte, orta yumuşaklıkta bir hamur elde edilinceye kadar yaklaşık 30 dakika daha karıştırılarak yoğrulur.
- Hazırlanan hamurdan 18-20 gramlık parçalar ayrılır.
- Alınan parçalar avuç içinde ve parmak uçlarıyla yuvarlanarak uzunluğu 8-10 cm, genişliği ise 2-3 cm olan çubuk haline getirilir, uçlarındaki sivrilikler giderilir.
- Hamur çubuk, iki ucundan hafifçe bükülerek S harfine benzer şekil verilir. Şekil verme işleminin düzgün olması için genellikle iki kişi çalışır.
- Şekil verilen kurabiyeler yağlanmamış fırın tepsisine dizilir.
- 150°C sıcaklıktaki fırında altı hafif pembeleşinceye kadar yaklaşık 25-30 dakika pişirilir.
- Pişirme sonrasında 15-20 dakika soğumaya bırakılan kurabiyeler, gıda ile temasa uygun ambalajlarda paketlenir. Kurabiye, serin ve kuru koşullarda en az 6 ay saklanabilir.
Coğrafi Sınır
Çerkeş kurabiyesinin coğrafi sınırı Çankırı ili Çerkeş ilçesidir. Ürünün tarihi geçmişi, yörenin mutfak kültüründeki yeri ve geleneksel önemi sebebiyle oluşan ün bağı nedeniyle tüm üretim aşamalarının bu coğrafi sınırda gerçekleşmesi zorunludur.
Denetim
Ürünün denetimi, Çerkeş Belediyesi’nin koordinasyonunda ve Çerkeş Belediyesi ile Çerkeş İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’nden konusunda uzman kişilerin katılımıyla oluşturulan üç kişilik denetim mercii tarafından yürütülür. Denetimler, düzenli olarak yılda bir defa, gerekli durumlarda ve şikâyet halinde ise her zaman yapılabilir.
Denetimler sırasında esas alınan kriterler şunlardır:
- Üretimde kullanılan bileşenlerin uygunluğu.
- Belirlenen üretim metoduna uygunluk.
- Çerkeş kurabiyesi ibaresi, logosu ve mahreç işareti ambleminin kullanımının uygunluğu.
Denetim mercii, denetim işlemlerinin gerçekleştirilmesi sırasında kamu veya özel kuruluşlardan ya da bu kuruluşlarda görevli uzman kişi veya kurumlardan faydalanabilir veya hizmet satın alabilir.
