Conana Antik Kenti, günümüzde Isparta iline bağlı Gönen ilçesinin yaklaşık 2 km kuzeyinde, Kaletepe ve çevresinde konumlanmaktadır. Antik kaynaklarda Konane olarak geçen yerleşim, Roma Dönemi’nde Conana adını almıştır. Kent, kuzeybatı Pisidia bölgesinde, stratejik öneme sahip verimli bir ova ile önemli yol kavşakları üzerinde yer almasıyla dikkat çeker.
Conane Harabesi (Türkiye Kültür Portalı)
Coğrafi Konum ve Yerleşim Alanı
Kentin çekirdeğini, 1.656 metre rakımlı Kaletepe oluşturmaktadır. Burada oldukça iyi korunmuş sur duvarları, sivil yapı izleri ve cadde sistemleri tespit edilmiştir. Yerleşim, Erken Helenistik Dönem’den itibaren kullanılmaya başlanmış olup Roma Dönemi’nde güneydoğu yamaçlara kaymış, Bizans Dönemi’nde ise batıya doğru genişlemiştir.
Kaletepe’nin güneydoğusunda, kente giriş yolunun iki yanında tümülüsler ve kayaya oyulmuş mezarlardan oluşan bir nekropolis yer alır. Tümülüslerin çapları 5 ile 9 metre arasında değişmekte olup, düzgün kesme taşlarla çevrili ve üst kısımları düzleştirilmiştir. Bazılarında dromos (giriş koridoru) bulunurken, bazı mezarlarda doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlı büyük blok taş yapılar görülmektedir. Bu alanlarda Geç Helenistik – Erken Roma Dönemi’ne ait günlük kullanım seramik parçaları bulunmuştur.
Mancarlı Sırtı ile Kaletepe arasında işlevi tam olarak belirlenemeyen kare planlı yapı kalıntıları ve zirvede bir sarnıç ile çeşitli mekânlar yer alır. Bu veriler, Kaletepe’de küçük ölçekli bir kale yapısının da bulunduğunu düşündürmektedir.
Erken Dönem Bulguları
Kaletepe’nin kuzeybatısındaki vadide M.Ö. 7. ve 6. yüzyıllara tarihlenen Phryg/Lidya seramikleri ile İyonya ve Doğu Akdeniz kökenli bantlı seramikler bulunmuştur. Bu buluntular, bölgenin Helenistik Dönem öncesinde farklı kültürlerle temas halinde olduğunu gösterir. Helenistik Dönem’de ise 50–100 metre çapında, çoğunlukla kırmızı, kahverengi ve siyah boyalı seramiklerin yoğunlaştığı küçük yerleşim izleri tespit edilmiştir.
Diğer Yerleşim Alanları
Gönen’in kuzeyindeki Akyokuş Tepe, M.Ö. II. binden Bizans Dönemi’ne kadar yerleşime sahne olmuştur. Buradaki geniş nekropolis alanı, modern Gönen’in kuzeyine kadar uzanır.
Epigrafik ve Arkeolojik Veriler
2009 yılı araştırmalarında 35 adet yazıt belgelenmiştir. Bunların çoğu mezar taşlarına ait olsa da, bazıları kent hakkında önemli bilgiler sunar. Yazıtlar, Conana’da imparatorluk kültünün varlığına ve Flaviuslar Dönemi’nde önemli dini görevler üstlenmiş kişilere işaret eder. Ayrıca, Tetrarşi Dönemi’ne tarihlenen ve üzerinde civitas ibaresi bulunan iki Roma mil taşı bulunmuştur. Bu taşlar, kentin Via Sebaste güzergâhı üzerindeki konumunu doğrulamaktadır.
Conane Harabesi (Türkiye Kültür Portalı)
Tarihsel Önemi
Konane/Conana, Helenistik Dönem öncesinden Bizans’a kadar kesintisiz yerleşim görmüş, bölgedeki tarımsal zenginlik ve ulaşım yolları sayesinde stratejik bir merkez olmuştur. Kentin politik, kültürel ve coğrafi gelişimi hakkındaki araştırmalar, Kuzeybatı Pisidia’nın antik dönem tarihine ışık tutmaya devam etmektedir.
