logologo
DARB-ı FETİH
(ضرب فتح)
fav gif
Kaydet
viki star outline
Avatar
Ana YazarİSMAİL HAKKI ÖZKAN20 Kasım 2024 08:33
Türk mûsikisi usullerinden.
badge borderhover badge border
avatar
İslam Ansiklopedisi Kategorisi
Kurulları tarafından
onaylanmıştır.

DARB-ı FETİH

Board Main İcon

Seksen sekiz zamanlı bir büyük usul olup “zarb-ı fetih” şeklinde de kullanılır. Başta bir sofyandan sonra bir yürük semâi, dört sofyan, iki yürük semâi, iki sofyan, yine bir yürük semâi, bir sofyan ve nihayet dört sofyandan oluşan bir fer‘ usulüyle yine dört sofyandan oluşan bir nîm-hafif usulünün birleşmesinden meydana gelmiştir. Birkaç usulün terkibinden teşekkül eden zencîr ve darbeyn usulleri bir yana bırakılırsa darb-ı fetih usulü bağımsız en büyük usuldür. 88/4’lük ikinci ve 88/2’lik üçüncü mertebeleri kullanılmıştır. Üçüncü mertebesine “ağır darb-ı fetih” adı verilmiştir. Bu mertebede usulün bazı vuruşları zamanla velvelelendirilmiştir. Aşağıdaki şemalarda 88/4’lük mertebe usulün esas şekliyle, 88/2’lik mertebe ise sonradan velvelelendirilmiş şekliyle yazılmış, ancak velveleli kısımların eski şekilleri de işaret edilmiştir. Usul mertebelerinin şematik gösterilişi şöyledir:


Peşrev ve bestelerde kullanılan bu usul ile ölçülmüş peşrevler genellikle beş hâneli yani zeyillidir. Bu peşrevlerin her hânesi bir usuldür. Bestelerde ise her mısra terennümle birlikte bir usuldür.

Kaynakça

Abdülkādir-i Merâgī, Risâle-i Fevâʾid-i ʿAşere, Nuruosmaniye Ktp., nr. 3651/2, vr. 96b-97a.

, II, 171-184; IV, 70-73.

, s. 683-684.

, s. 132-134.

Sadettin Heper, “Türk Musikisinde Usuller”, , sy. 347 (1978), s. 15-16.

Nuri Özcan, “Abdülkādir-i Merâgī”, , I, 242.

https://islamansiklopedisi.org.tr/darb-i-fetih

Sen de Değerlendir!

0 Değerlendirme
KÜRE'ye Sor