Darwin tilkisi (Lycalopex fulvipes), Güney Amerika'nın güney ucunda, yalnızca Şili'ye endemik olarak yaşamını sürdüren küçük bir köpekgil türüdür. İlk kez 1837 yılında, Charles Darwin'in yaptığı keşif gezisi sırasında tanımlanmıştır.

Taksonomi ve İsimlendirme

Darwin tilkisi, Canidae (Köpekgiller) familyası içinde yer alır ve Güney Amerika tilkilerini kapsayan Lycalopex cinsi içinde sınıflandırılmaktadır. Türün bilimsel adı Lycalopex fulvipes’tir. Daha önceki bazı çalışmalarda Pseudalopex fulvipes olarak da anıldığı görülmüştür. Ancak moleküler ve morfolojik kanıtlar bu türü ve diğer Güney Amerika tilkilerini tek bir Lycalopex cinsi altında toplamıştır. İngilizce'de Darwin's Fox olarak bilinen bu tilki, İspanyolca'da Zorro Azul, Zorro Chilote veya Zorro de Darwin gibi isimlerle tanınmaktadır.

Coğrafi Dağılım ve Habitat

Darwin tilkisi, tüm dünyada sadece Şili sınırları içinde, Biobío, La Araucanía ve Los Lagos idari bölgelerinde görülmektedir. Tür, başlıca iki ana popülasyondan oluşur: en büyük popülasyon Chiloé Adası'ndaki ormanlarda yer alırken, ikinci popülasyon anakaradaki Nahuelbuta Sıradağları'nda bulunmaktadır. Son dönemdeki kayıtlar, türün bilinen dağılım alanının başlangıçta düşünülenden geniş olduğunu göstermiş; Valdivian Kıyı Sıradağları'nda ve And Dağları'nın eteklerinde de bireylerin varlığı doğrulanmıştır. Tilkinin varlığı büyük ölçüde yerli ormanların mevcudiyeti ile açıklanmaktadır.

Habitat tercihleri arasında yoğun Araucaria-Nothofagus ormanları, yaşlı ve ikincil herdem yeşil ormanlar bulunur. Chiloé Adası'nda ise çalılıklar, ikinci nesil ormanlar ve hatta kumlu plajlar gibi çeşitli alanları da kullanabildiği tespit edilmiştir.

Morfolojik Özellikler

Darwin tilkisi, diğer Lycalopex türlerinden daha küçük ve daha koyu renklidir. Postu koyu güvez çakırlı boz renkte olup, yüz, kulak kenarları, baş ve bacaklarda kızıllıklar bulunur. Gerdan ve karın altı bölgesi beyazdır. Anakara tilkilerine kıyasla bacakları kısadır ve vücut ağırlığı 2 ila 4 kg arasında değişmektedir.

Beslenme

Darwin tilkisi, habitatında bulunan farklı kaynaklardan yararlanan bir diyet-generalist (genel beslenen) türdür. Yengeç gibi kabukluları tüketmektedir ve kumlu plajları da beslenme amacıyla kullanmaktadır. Türün genel besinleri arasında, diğer tilkilerde olduğu gibi, kuşlar, fareler, tavşanlar ve böcekler gibi küçük canlılar da bulunur.

Üreme

Darwin tilkisi, diğer Güney Amerika tilkileri gibi tek eşli bir yaşam biçimine sahiptir ve yılda sadece bir kez ürerler. Üreme dönemleri ve detayları hakkında sınırlı bilgi bulunsa da, yakın akrabası olan Arjantin Gri Tilkisi (Lycalopex griseus) genellikle Ekim ayında gebe kalır ve gebelik süresi iki ay sürer; sıkça iki ila dört arasında yavru dünyaya gelir. Darwin Tilkisi'nin de benzer bir üreme döngüsünü takip ettiği varsayılmaktadır.

Popülasyon

Darwin tilkisi popülasyonunun genel eğilimi azalmakta olarak belirtilmiştir. Türün bir nesil uzunluğu 3-4 yıl olarak tahmin edilmektedir. Yapılan minimum tahminlere göre, en büyük popülasyonun bulunduğu Chiloé Adası'nda en az 412 olgun birey ve anakarada en az 227 olgun birey bulunmaktadır. En muhtemel tahminlere göre, türün toplam olgun birey sayısının 2.500'ü geçmediği düşünülmektedir.

Koruma Durumu ve Tehditler

Darwin tilkisi, IUCN Kırmızı Listesi'nde 2016 yılı değerlendirmesiyle Tehlike Altında (Endangered) kategorisinde listelenmiştir. Daha önceki yıllarda (2004 ve 2008), nüfus tahminlerinin çok düşük olması nedeniyle Kritik Tehlike Altında (Critically Endangered) olarak sınıflandırılmıştır. Türün karşı karşıya olduğu en büyük tehditler, evcil köpekler ve orman kaybıdır. Serbest dolaşan evcil köpekler, hem tilkilere doğrudan saldırarak ölümlerine neden olmakta hem de Köpek Distemper Virüsü (CDV) gibi ölümcül hastalıkları bulaştırarak popülasyonlar için bir risk oluşturmaktadır.

Köpek sorunu, koruma alanları içinde ve çevresinde yaygın olup, çoğunlukla kötü yönetilen serbest dolaşan köpeklerden kaynaklanmaktadır.

Diğer bir tehdit ise yerli ormanların tarım ve ticari ağaçlandırma amacıyla kesilmesiyle oluşan habitat kaybıdır. Ayrıca, tilkilerin evcil hayvanlara saldırması veya kürkleri için yerel halk tarafından öldürüldüğüne dair raporlar da insan kaynaklı ölümleri yerel bir tehdit olarak göstermektedir.

Darwin tilkisi, Şili yasaları tarafından 1929 yılından bu yana korunmaktadır ve CITES'in (Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine Dair Sözleşme) Ek II listesinde yer almaktadır. Şili Çevre Bakanlığı, türün korunması ve yönetimi için bir plan (RECOGE) hazırlama sürecindedir.

Tilki, Nahuelbuta Ulusal Parkı ve Chiloé Ulusal Parkı gibi kamuya ait ve özel birçok koruma alanında yaşamaktadır. Koruma çabaları, evcil köpeklerin CDV'ye karşı aşılanması, hastalık yönetimine odaklanan araştırmalar ve çevre eğitimi faaliyetlerini içermektedir.