Diyarbakır Kuru Dolması, kuru patlıcan ve biberlerin Karacadağ Pirinci, kıyma ve sumak suyu ile hazırlanan iç harçla doldurulup pişirilmesiyle yapılan geleneksel bir yemektir. Yörede yetişen Karakaş ırkı kuzuların etinden elde edilen kıyma ile hazırlanması, pişirme yöntemleri ve kullanılan malzemelerin niteliği dolayısıyla Diyarbakır mutfağında özgün ve köklü bir yere sahiptir. 1950 tarihli yazılı kaynaklarda da yer alması, ürünün tarihî derinliğini göstermektedir.

Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri

Diyarbakır Kuru Dolması; coğrafi işaretli Karacadağ Pirinci, Karakaş ırkı kuzuların etinden yapılan bıçak kıyması, sumak suyu, kurutulmuş patlıcan ve kurutulmuş biber ile hazırlanan yöresel bir yemektir. Sumak suyunun kendine özgü ekşi aroması, dolmaya karakteristik bir lezzet kazandırır. Yemeğin yapımında kullanılan kuru sebzeler geleneksel yöntemlerle kurutulur. Bu özellikleri sayesinde Diyarbakır Kuru Dolması, hem kültürel hem de coğrafi bir kimlik taşır.

^{Diyarbakır Kuru Dolması(Diyarbakır Valiliği)}

Malzemeler (6 kişilik)

Tescil belgesine göre kullanılan malzemeler;

• 500 g kuzu bıçak kıyması
• 2 su bardağı Karacadağ Pirinci
• 20 adet kurutulmuş biber
• 20 adet kurutulmuş patlıcan
• 2 orta boy kuru soğan
• 1 demet (100 g) maydanoz
• 1 yemek kaşığı biber salçası
• 1 yemek kaşığı domates salçası
• 1 su bardağı sıvıyağ
• 2 yemek kaşığı tereyağı
• 1 yemek kaşığı kuru reyhan
• 1 yemek kaşığı pul biber
• 1 çay kaşığı karabiber
• 1 su bardağı sumak
• 1 tatlı kaşığı tuz

Hazırlanışı

1. Sumak, 3 su bardağı su ile demlenmek üzere geceden ya da sıcak suda 2 saat bekletilir.
2. Kuru patlıcanlar 10 dakika, kuru biberler ise 5 dakika kaynatılarak yumuşatılır ve ardından süzülür.
3. İç harç için pirinç yıkanıp süzülür. Kıyma, ince doğranmış kuru soğan ve maydanoz eklenir.
4. Biber salçası, domates salçası, sıvı yağ, tereyağı, kuru reyhan, pul biber, karabiber ve tuz eklenir. Tüm malzemeler iyice karıştırılır ve harmanlanır.
5. Yumuşatılmış kuru biber ve patlıcanların içine, sebzelerin yaklaşık üçte ikisi dolacak şekilde iç harç doldurulur.
6. Dolmaların ağızları, bir kuru biber ve bir kuru patlıcan ile kapatılarak tencereye yatay şekilde dizilir.
7. Üzerine sumak suyu ilave edilir ve dolmaların üzerini geçecek kadar su eklenir.
8. Kısık ateşte, tencerenin ağzı kapalı olarak pişirilir.
9. Pişen dolmalar sıcak olarak servis edilir.

Coğrafi İşaret

Diyarbakır Kuru Dolması, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 20 Ağustos 2021 tarihinde, 858 tescil numarasıyla mahreç işareti olarak tescillenmiştir. Tescil, Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası tarafından yaptırılmıştır. Bu tescil, ürünün özgün üretim yöntemi ve coğrafi kökenini resmi olarak belgeleyerek yöresel değerlerin korunmasını sağlar.

Denetleme

Denetimler Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası koordinasyonunda, Diyarbakır İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ve Diyarbakır Ticaret Borsası uzmanlarının katılımıyla gerçekleştirilir. Denetimler yılda en az bir kez yapılır ve üretimde kullanılan malzemelerin uygunluğu, üretim sürecine uyum ve coğrafi işaret ambleminin kullanımı kontrol edilir.