Diyarbakır patlıcan meftunesi, Diyarbakır iline özgü, sumakla tatlandırılan ve sarımsaklı sosla servis edilen geleneksel bir etli yemektir. 07 Haziran 2022 tarihinde mahreç işaretiyle tescillenmiş olan bu yemek, Diyarbakır mutfak kültüründe köklü bir geçmişe sahiptir ve coğrafi sınırla ün bağı taşır.
Tanım ve Ayırt Edici Özellikler
Bu yemek; kemikli ya da kuşbaşı doğranmış 1 yaş kuzu eti, iri doğranmış patlıcan, domates, sivri biber, sumak ve sadeyağ ile hazırlanır. Sumak, tuzlu ılık suda demlendikten sonra süzülerek yemeğe eklenir. Pişirme işlemi tamamlandıktan sonra, sarımsakla hazırlanan sos isteğe bağlı olarak servis sırasında yemeğe ilave edilir. Kullanılan malzemelerin tercihen Diyarbakır ilinden temin edilmesi, yemeğin yerel karakterini pekiştirir.
Üretim Metodu
Yaklaşık dört kişilik bir porsiyon için gereken malzemeler şunlardır:
- 4 adet patlıcan
- 500 g kuzu eti (kemikli veya kuşbaşı)
- 2 adet domates
- 2 adet sivri biber
- 80 g sadeyağ
- 25 g domates salçası
- 200 g tane sumak
- 4–5 diş sarımsak
- 20 g tuz
- 10 g pul biber
Sumak, 600 ml ılık su ve 10 g tuzla demlenmeye bırakılır. Patlıcanlar iri küpler hâlinde doğranıp tuzlu suda bekletilerek acılığı giderilir. Domates ve biber küçük doğranır. Et, 200 ml suda haşlanır; suyu çekilince sadeyağ ve salça eklenerek kavrulur. Ardından sebzeler, tuz, pul biber ve süzülmüş sumak suyu ilave edilerek kısık ateşte 20 dakika pişirilir. Son olarak, yemeğin suyuyla ezilmiş sarımsak karıştırılarak hazırlanan sos, servis sırasında yemeğe eklenir.
Coğrafi Sınır ve Üretim Koşulları
Yemeğin üretiminde kullanılan yöntemler ve tercih edilen bileşenler Diyarbakır yöresine özgüdür. Bu nedenle, Diyarbakır patlıcan meftunesinin tüm üretim aşamalarının coğrafi sınır içinde gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Tescil ve Denetim
Diyarbakır patlıcan meftunesi, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında, Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası tarafından tescil ettirilmiştir. Denetimler, bu kurumun koordinasyonunda; Diyarbakır İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ile Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Aşçılık Programı’ndan uzmanların katılımıyla oluşturulan üç kişilik bir kurul tarafından yürütülür. Denetimler yılda en az bir kez yapılır; gerektiğinde veya şikâyet hâlinde ise her zaman gerçekleştirilebilir. Denetimlerde, üretimde kullanılan malzemelerin uygunluğu, üretim metoduna sadakat ve mahreç işareti kullanımına dair hususlar kontrol edilir.
