Doğu Karadeniz Bölgesi, eşsiz doğası ve dinamik insanlarıyla tanınırken, kültürel zenginliklerinin en önemli simgelerinden biri olan tulumu da bünyesinde barındırır. Tulum, Karadeniz’in müzikal seslerinden biri olarak bölgenin kimliğini ve ruhunu yansıtır. Kökleri yüzyıllar öncesine dayanan bir enstrüman olup halen bölge halkının sosyal ve kültürel etkinliklerinde çınlayan ezgilerin merkezindedir.

Tulumun Tarihçesi ve Yapımı

Tarihi antik dönemlere kadar uzanan tulum, kendine has yapım teknikleriyle dikkat çeker. Tulumun yapımı, usta bir elin becerisini ve geleneksel bilgiyi gerektirir.

• Gövde Yapımı: Tulumun ana gövdesi, keçi derisinden yapılır. Deri, özel işlemlerle temizlenir ve esnek bir hale getirilir. İşlenmiş deri, tulumun hava torbasını oluşturur ve bu torba, çalgıya karakteristik sesini veren kesintisiz hava akışını sağlar.
• Nav (Melodi Borusu): Genellikle şimşir veya erik gibi sert ve dayanıklı ağaçlardan yapılır. Üzerinde ses delikleri bulunan bu boru, melodiyi oluşturur.
• Lülük (Ağızlık): Bu bölüm, müzisyenin nefesini tuluma üflediği kısımdır. Ağaç malzemeden yapılan lülük, hava akışını kontrol eder ve çalgının çalışmasını sağlar.

Bu detaylı yapım aşamaları, tulumun kendine has sesinin ve dayanıklılığının kaynağıdır. Her tulum, el yapımı olduğu için ufak tefek farklılıklarla kendine özgü bir tınıya sahip olabilir.

Müzikal Özellikleri ve Ses Yapısı

Tulumda aktif olarak kullanılan beş tam ses vardır ve enstrümanda oktav bulunmaz; bunun yerine koma sesleri mevcuttur. Tulumun ses tonu genellikle "si", "lâ" ve "sol" karar sesiyle çalındığında, tınısı güzel ve etkileyici bir ses elde edilir. Diğer ses tonlarında ise tulum, beklenen melodik etkiyi vermez. Tulumun orijinal ve en iyi bilinen sesleri "si" ve "lâ" dır. Son dönemlerde altı sesli tulumlar denense de bu girişimler beklenen başarıyı yakalayamamıştır.

^{Tulum (TRT2)}

Sosyal ve Kültürel Etkinliklerde Tulum

Tulum, Karadeniz Bölgesi'nin sosyal yaşamında önemli bir yere sahiptir. Düğünlerde, bayramlarda ve halk festivallerinde sıklıkla çalınır. Tulumun enerjik melodileri, bölgenin karakteristik dansı olan horona eşlik eder. Bu, toplulukların bir araya gelmesine, sevinçlerini ve coşkularını ifade etmelerine olanak tanır. Tulumun yalnızca geleneksel bir müzik aleti değil, aynı zamanda toplumsal bir bağ kurucu olduğu açıktır.

Tulumun Modern Müziğe Etkisi

Son yıllarda tulum, modern müzik sahnesinde de etkisini göstermeye başlamıştır. Geleneksel melodiler, pop, rock ve caz gibi farklı müzik türleriyle harmanlanarak yeni ve yenilikçi eserler ortaya koyar. Tulumun çok yönlü, duygusal derinliği ve coşkulu sesi, hem yerel hem de uluslararası dinleyici kitlesinin ilgisini çeker.

Eğitimin ve Korumanın Önemi

Tulum kültürünün yaşatılması ve geleceğe taşınması için eğitim ve koruma çabaları büyük önem taşır. Bölgedeki çeşitli kültürel kuruluşlar ve okullar, tulumun çalınmasını ve yapımını öğretirken, aynı zamanda bu zengin mirasın korunmasına yönelik projeler geliştirir.

^{Tulum Nasıl Yapılıyor (TRT Avaz)}

Tulum, Doğu Karadeniz'in kültürel mozaiğinin vazgeçilmez bir parçasıdır. Geçmişin seslerini bugüne taşıyarak ve geleceğe dair umutları yeşerterek yaşamaya devam eder. Tulumun her melodisi, Karadeniz’in enerjisini, doğallığını ve insanlarının yaşam sevincini yansıtır. Bu eşsiz enstrüman, hem bölge halkı için hem de müzikseverler için değerli bir kültürel hazine olmaya devam edecektir.