Dünya Engelliler Günü, özel eğitim ihtiyacı olan bireylerin toplumsal yaşama tam ve etkin katılımını sağlamak, toplumda farkındalık oluşturmak ve engellilik konusunda bilinçlendirme yapmak amacıyla her yıl 3 Aralık tarihinde kutlanan uluslararası bir gündür. Birleşmiş Milletler tarafından 3 Aralık 1992 tarihinde ilan edilmiştir. Bu gün, engelli bireylerin haklarının korunması ve sosyal yaşamda eşit fırsatlara erişiminin sağlanmasına dikkat çeker.

Kapsamı ve Önemi

Engellilik, bedensel, zihinsel, sosyal veya ekonomik koşullar nedeniyle bireylerin günlük yaşamda karşılaştığı sınırlılıkları ifade eder. Engellilik çeşitlilik göstermekte ve nüfusun yaşlanması ile kronik hastalıklardaki artış nedeniyle engelli bireylerin sayısı artmaktadır. Bu nedenle engelli bireylerin sağlık, eğitim ve sosyal hizmetlere erişiminin kolaylaştırılması, toplumda eşit fırsatların sağlanması önemlidir.

Birleşmiş Milletler, her yıl belirlediği tema ile engelli bireylerin daha erişilebilir ve eşit fırsatlar sunulan bir toplumda yaşamalarını teşvik etmektedir. 2024 yılı teması “Kapsayıcı ve sürdürülebilir bir gelecek için engelli bireylerin liderliğini güçlendirmek” olarak belirlenmiştir. Tema, engelli bireylerin toplumda etkin bir şekilde yer almalarını, kendi potansiyellerini gerçekleştirmelerini ve sosyal hayatta aktif rol üstlenmelerini vurgular.

Tarihçesi ve Kutlama Etkinlikleri

1982 yılında 3 Aralık, Uluslararası Engelliler Günü olarak belirlenmiştir. 1983-1992 yılları arasındaki dönem, Birleşmiş Milletler tarafından engelli kişilerin on yılı olarak ilan edilmiştir.

Dünya Engelliler Günü kapsamında engellilikle ilgili tartışmalar, forumlar ve kampanyalar düzenlenmektedir. Topluluklar, bölgelerinde toplantılar, görüşmeler ve gösteriler organize ederek engellilerin toplumun aktif bir üyesi olduğunu göstermeyi amaçlamaktadır. Bu etkinlikler, engellilerin koşullarına rağmen katılım gösterebilecekleri faaliyetleri ortaya koymaktadır.

Engelliliğin Önlenmesi ve Sağlık Hizmetleri

Engelliliğin önlenmesi kapsamında yeni doğan bebeklere işitme taraması, fenilketonüri, biyotidinaz ve hipotiroidi taramaları, gelişimsel kalça çıkığı erken tanı ve tedavisi ile hemoglobinopati taramaları yapılmaktadır. Erken yaş taramalarının yaygınlaştırılması için hazırlıklar yürütülmektedir. Engelli bireylerin sağlık hizmetine erişiminin kolaylaştırılması için uygulamalar şunlardır:

• Sağlık kuruluşlarında engelli ve yaşlı hastalara yardımcı olacak refakatçi personel sağlanması,
• İşitme engelli bireylerle iletişim için sağlık personeline işaret dili eğitimi verilmesi,
• Poliklinik hizmetlerinde öncelik sağlanması,
• Kayıt ve kabul işlemlerinde özel ihtiyaçlara uygun düzenlemelerin yapılması,
• Engelli ve kimsesiz hastaların gerektiğinde bir sağlık kuruluşundan diğerine transferinin sağlanması,
• Hasta hakları dokümanlarının sesli ve braille alfabesi ile hazırlanması,
• Engelli bireylere hizmet sunumunda görevli personelin hizmet içi eğitim programlarına alınması ve eğitimlerin sürekliliğinin sağlanması.

Engelli sağlık kurulu raporları ile ilgili düzenlemeler yapılmış ve hem yetişkinler hem çocuklar için ayrı yönetmelikler hazırlanmıştır. Evde sağlık hizmetleri, Sağlık Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, sivil toplum kuruluşları ve belediyelerle iş birliği içinde yürütülmektedir. Bu hizmetler, solunum sistemi hastalıkları olan bireyler, yatağa bağımlı hastalar, terminal dönem palyatif bakım hastaları ve ileri derecedeki kas hastalığı olan bireylere sunulmaktadır. Evde sağlık hizmetleri muayene, tetkik ve tahlil, tedavi, tıbbi bakım, takip ve rehabilitasyon hizmetlerini kapsamaktadır.

Eğitim ve Sosyal Katılım

Özel eğitim ihtiyacı olan bireylerin yaşam kalitesini artırmak için erişilebilirlik, fırsat eşitliği ve sosyal katılımın sağlanması hedeflenmektedir. Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, her bireyin ilgi, istek, yeterlilik ve ihtiyaçlarını göz önünde bulunduran çalışmalar yürütmektedir.

^{Dünya Engelliler Günü İçin Kamu Spotu (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)}