Düşme testi, havacılık sektöründe üretilen parça ve ekipmanların, belirlenen yüksekliklerden serbest bırakılarak darbe dayanımının ve yapısal bütünlüğünün değerlendirildiği mekanik bir test yöntemidir. Bu testler, ürünün imalat sonrası doğrulanması amacıyla uygulanmaktadır.

Amaç

Havacılıkta düşme testi, bir uçağın üretim ve operasyon sürecinde yer alan parçaların ve ekipmanların, çeşitli aşamalarda maruz kalabileceği darbe ve çarpma etkilerine karşı fiziksel dayanıklılığını ölçmek amacıyla uygulanır. Havacılık sektöründe bu testler özellikle ürün doğrulama ve güvenlik onayı için kritik öneme sahiptir.

Testin temel amacı, ürünlerin taşıma, montaj ve kullanım esnasında olası düşmelere karşı yeterli direnç gösterip göstermediğini değerlendirmektir. Uçak bileşenleri, üretim tesislerinden montaj alanlarına, oradan da havaalanı operasyonlarına kadar çok sayıda taşıma ve yerleştirme işlemine tabi tutulur. Bu süreçlerde yaşanabilecek kazara düşmeler veya çarpışmalar, ekipmanın işlevini veya güvenliğini tehlikeye atabilir. Bu nedenle düşme testleri, bu tür olasılıklar karşısında ürünün yapısal bütünlüğünü ve fonksiyonel yeterliliğini önceden sınamak için uygulanır.

Düşme testleri aynı zamanda ürünün, uçuş sırasında yer değiştirebilen veya yolcular tarafından taşınabilen ekipmanlar için güvenlik gerekliliklerine uygunluğunu da doğrular. Örneğin acil durum ekipmanları, portatif cihazlar veya koltuk aksesuarları gibi taşınabilir parçaların düşme sonrası işlevselliğini sürdürebilmesi, yolcu ve uçuş güvenliği açısından zorunlu bir kriterdir.

Bu testler genellikle tasarım doğrulama sürecinin bir parçası olarak uygulanır ve ürünün, üretim sonrası uçuş operasyonlarına başlamadan önce kalite kontrol açısından son değerlendirme aşamasını oluşturur. Eğer düşme testi sonucunda ürün belirlenen güvenlik sınırları içerisinde kalırsa, ürün seri üretim veya kullanım onayı alır. Aksi durumda tasarımda veya üretim sürecinde iyileştirme yapılması gerekebilir.

Test Kapsamı

Havacılıkta düşme testleri, yalnızca küçük ekipmanlar ve taşınabilir cihazlarla sınırlı değildir. Özellikle askeri ve sivil uçaklarda, tasarım doğrulama sürecinin bir parçası olarak uçak gövdesinin tamamı üzerinde düşme testleri de uygulanmaktadır. Bu kapsamda yapılan testler, uçak yapısının ve iniş takımı sistemlerinin darbe ve iniş yükleri altındaki dayanımını değerlendirmeyi amaçlar.

Test kapsamı şunları içerebilir:

• Tam ölçekli uçak gövdesi testleri (örneğin F-18 ve benzeri uçaklarda)
• İniş takımı ve destek yapılarına yönelik darbe simülasyonları
• Kabin içi ekipmanlar (bagaj kapakları, koltuk bileşenleri vb.)
• Acil durum ekipmanları (yangın söndürücüler, oksijen maskeleri vb.)
• Taşınabilir cihazlar ve kontrol üniteleri
• Elektronik muhafaza sistemleri

^{F-35 Gövdenin Tamamı Üzerinde Düşme Testi (theworacle)}

Uygulama Yöntemi

Uçaklara uygulanan düşme testleri, genellikle yapısal bütünlük ve iniş takımı performansını değerlendirmeye yönelik tam ölçekli deneyler şeklinde gerçekleştirilir. Bu yöntem şu aşamalardan oluşur:

• Üretimi tamamlanan uçak, özel bir test platformuna (test ağacı) sabitlenir.
• Uçak, belirlenen bir yükseklikten serbest bırakılarak iniş takımları üzerine kontrollü bir şekilde düşürülür.
• Test sırasında uçak gövdesinin deformasyon davranışı, iniş takımı emniyeti ve enerji sönümleme performansı izlenir.
• Düşme sırasında tekerlekler, iniş pistini temsil edecek yüzeylere bindirilir.

Test koşulları genellikle şunları içerir:

• Düşme yüksekliği, simüle edilen iniş senaryosuna göre belirlenir.
• Çeşitli düşme konfigürasyonları (ön, arka veya yan yüklemeler) uygulanabilir.
• Yüzey türleri, tipik havaalanı pist malzemelerini yansıtacak şekilde seçilir.
• Test sırasında ortam sıcaklığı, nem ve yükleme hızları kontrollü olarak izlenir.

Bu testler, uçağın güvenli iniş koşullarını sağlayıp sağlamadığını ve iniş takımı sisteminin yapısal yeterliliğini doğrulamak için yapılır. Aynı yöntem, küçük ekipmanların doğrulanmasında da çeşitli varyasyonlarla uygulanabilir.