Elazığ Vişne mermeri, Türkiye’nin Elazığ iline özgü, dünya çapında kullanılan doğal taş türlerinden biridir. Özellikle kendine özgü bordo rengi, kalsit damarlı breşik yapısı ve yalnızca Elazığ’da bulunması nedeniyle jeolojik, ekonomik ve endüstriyel açıdan dikkat çeken bir mermer çeşididir. Uluslararası mermer piyasasında “Rosso Levanto” adıyla da bilinen bu taş, 20. yüzyılın son çeyreğinden itibaren özellikle mimari dekorasyon alanında geniş bir kullanım alanı bulmuştur.

Jeolojik Özellikleri ve Oluşumu

Elazığ Vişne mermeri, Elazığ ilinin Alacakaya (eski adıyla Guleman) ilçesi çevresinde, özellikle Altıoluk ve Kelhasi köyü civarında çıkarılmaktadır. Bu bölge, jeolojik olarak Toros Orojenik Kuşağı’nın doğu kesiminde, Bitlis Sütür Zonu ile Adıyaman Fay Zonu arasında konumlanmıştır. Mermerin oluşumu, bölgedeki yoğun tektonik hareketler ve bu hareketlerin oluşturduğu kırık sistemleri boyunca dolaşan hidrotermal akışkanlara dayanmaktadır. Petrografik olarak “ofikalsit” grubuna giren Elazığ Vişnesi, magnezyum, demir, kalsiyum karbonat ve silis içeren mineral topluluklarından meydana gelir.

Mermerin karakteristik bordo rengi, Maden Karmaşığı volkanik birimlerinden türeyen kırmızımsı kayaç parçaları ile hematit gibi demir oksit minerallerinin varlığından kaynaklanmaktadır. Siyah ve yeşil tonlar ise sırasıyla Guleman Ofiyoliti’nin gabroları ve serpantinleşmiş ultramafik kayaçlardan (dünit ve harzburjit) türeyen parçaların varlığıyla ilişkilidir. Elazığ Vişnesi, breşik (parçalanmış ve çimentolanmış) bir yapıya sahip olup, doğal çimento malzemesi olarak çoğunlukla kalsit ve mikritik yapıdaki karbonat mineralleriyle tutunmuştur.

Fiziksel ve Mekanik Özellikleri

Elazığ Vişnesi mermeri, TS EN ve BS EN standartlarına göre çeşitli deneylere tabi tutulmuştur. Mermerin fiziksel ve mekanik özellikleri aşağıdaki gibidir:

• Mohs Sertliği: 3.5 – 4
• Mohs-Shore Sertliği: 53
• Birim Hacim Ağırlığı: 2.69 gr/cm³
• Çekme Dayanımı: 8.54 MPa (775 kg/cm²)
• Basınç Dayanımı: 94.5 MPa (945 kg/cm²)
• Blok Verim Randımanı: İşletme sahalarına bağlı olarak %13–15
• Kaplama taşı standardı: TS EN 1469 kapsamında değerlendirilmiş ve uygunluk göstermektedir.

Su emme, görünür yoğunluk, açık gözeneklilik, eğilme dayanımı, dona dayanıklılık ve yangın davranışı gibi özellikleri de ulusal ve uluslararası normlara göre test edilmiştir. Kılcal etkiyle su emme, atmosfer basıncı altında su emme gibi özellikleri düşük geçirgenliği ve dayanıklılığı gösterir niteliktedir.

^{Elazığ'ın vişne mermeri ABD'de mekanları süsleyecek (Anadolu Ajansı)}

Rezerv Durumu

Maden ilçesi Kelhasi Köyü ve çevresindeki sahalarda yapılan rezerv çalışmalarına göre, Elazığ Vişnesi'nin görünür rezervi 1 No’lu saha için 200.000 m³, ekonomik rezervi ise 26.000 m³ olarak hesaplanmıştır. 2 No’lu sahada ise görünür rezerv 55.000 m³, ekonomik rezerv 27.500 m³ olarak belirlenmiştir. Üretim süreci, yaklaşık 12,5 metre kalınlığında hafriyat alınarak yapılmaktadır.

Tarihçesi ve Endüstriyel Gelişimi

Elazığ Vişnesi'nin ilk olarak 1969 yılında Mehmet Arslan tarafından tanıtılmaya başlanması ve 1970'lerde İzzet Paşa Camii’nin iç mekânlarında kullanılmasıyla tanınırlığı artmıştır. 1984 yılında Alacakaya Mermer A.Ş.’nin kurulmasıyla birlikte bu taşın endüstriyel üretimi başlamıştır. Aynı yıl İtalya’ya ilk ihracat gerçekleştirilmiştir. Günümüzde Elazığ Organize Sanayi Bölgesi’nde bu mermeri işleyen büyük çaplı fabrikalar bulunmaktadır.

Kullanım Alanları ve İhracatı

Elazığ Vişne mermeri, günümüzde mimari ve dekoratif uygulamalarda yoğun şekilde kullanılmaktadır. Özellikle iç ve dış cephe kaplamaları, merdiven basamakları, mutfak ve balkon zeminleri, heykelcilik, anıt yapımı ve hediyelik eşya üretimi gibi alanlarda tercih edilmektedir.

Renk ve desen özellikleriyle benzerlerinden ayırt edilen bu mermer, bugüne kadar 4 kıtada 60’tan fazla ülkeye ihraç edilmiştir. Kullanıldığı seçkin yapılar arasında:

• Beyaz Saray (ABD)
• Kâbe ve çevresi (Suudi Arabistan)
• Burj Khalifa ve Palmiye Adaları otelleri (Dubai)
• Victoria’s Secret mağazaları
• Dolce & Gabbana modaevleri (Güney Afrika)
• Türkiye Cumhurbaşkanlığı Külliyesi yer almaktadır. Aylık ihracat kapasitesi ortalama 65.000 ton civarındadır.