Elektronik Dans Müziği (EDM); elektronik enstrümanlar, synthesizer'lar, drum machine'ler ve dijital teknolojiler kullanılarak üretilen modern bir müzik türüdür. Başlangıçta; kulüpler, festivaller ve gece hayatı için tasarlanan EDM, günümüzde milyonlarca dinleyiciye ulaşan küresel bir müzik fenomeni haline gelmiştir. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte müzik prodüksiyon süreçleri de evrilmiş, dijital ses işleme istasyonları (DAW) ve sanal enstrümanlar (VST) EDM'nin üretimini kolaylaştırmıştır.
Elektronik Dans Müziğinin Kökeni
EDM’nin temelleri, 20. yüzyılın ortalarına dayanır. Musique Concrète akımı, elektronik seslerin manipüle edilerek kompozisyon oluşturulması fikrini ortaya atmış, 1950’lerde Elektronische Musik hareketi Almanya'da Karlheinz Stockhausen gibi isimlerle gelişmiştir. 1970’lerde disco müziği elektronik ritimlerle birleşerek dans müziğinin evrimini hızlandırmıştır.
1980’lerde Chicago House ve Detroit Techno türleri doğarak elektronik müziğin temel taşlarını oluşturmuştur. 1990’larda trance, drum & bass ve hardcore gibi türler ortaya çıkmış, 2000’lerde ise dijital müzik prodüksiyon araçlarının gelişmesiyle EDM küresel popülerlik kazanmıştır. Günümüzde büyük festivaller, DJ'ler ve yapay zeka destekli prodüksiyon teknolojileri EDM'in sürekli evrimini sürdürmesini sağlamaktadır.
Avicii Tomorrowland'de, 2014 Belçika - RUDGR
EDM Türleri
EDM, birçok alt türe sahiptir ve bunlardan bazıları şunlardır:
1. House: 1980’lerin başında Chicago’da doğmuş, 4/4 ritim yapısıyla karakterize edilen bir türdür. En popüler alt türleri arasında Deep House, Progressive House, Electro House, Melodic House, Slap House, Tropical House, Future House, Tech House, Bas House ve Afro House yer alır.
2. Techno: Detroit kökenli, hızlı tempolu ve mekanik ritimlerle karakterize edilen bir türdür. En popüler alt türleri arasında Minimal Techno, Industrial Techno, Acid Techno, Hard Techno ve Melodic Techno yer alır.
3. Trance: 1990’larda Almanya’da ortaya çıkmış ve hipnotik melodilerle dikkat çeken bir türdür. En popüler alt türleri arasında Psytrance, Goa Trance, Vocal Trance, Acid Trance, Progressive Trance ve Uplifting Trance yer alır.
4. Dubstep: 2000’lerin başında İngiltere’de ortaya çıkmış, ağır bas ritimleri ve agresif drop’ları ile bilinir. En popüler alt türleri arasında Brostep, Riddim ve Melodic Dubstep yer alır.
5. Drum & Bass: Hızlı tempolu davul ritimleri ve bas sesleriyle öne çıkan bir türdür. En popüler alt türleri arasında Liquid DnB, Neurofunk ve Jump-Up yer alır.
6. Future Bass: Melodik ve atmosferik yapısıyla yumuşak bir dans müziği türüdür.
7. Big Room: Büyük festival sahneleri için tasarlanmış sert kick’ler ve epik build-up'lar içeren bir türdür.
8. Hardstyle: Hızlı BPM (genellikle 150-160), güçlü kick bas ve enerjik melodiler içeren bir türdür. En popüler alt türleri arasında Rawstyle, Euphoric Hardstyle ve Hardcore yer alır.
9. Trap (EDM Trap): Hip-hop etkileri olan, ağır 808 bas ve yüksek tempolu hi-hat’ler içeren bir türdür.
10. Moombahton: Latin ritimleri, house ve reggaeton karışımı bir türdür.
Elektronik Dans Müziği Nasıl Üretilir?
EDM üretimi, geleneksel enstrümanlardan farklı olarak büyük oranda dijital platformlarda gerçekleştirilir. Bunun için kullanılan başlıca teknolojiler şunlardır:
1. DAW (Digital Audio Workstation - Dijital Ses İşleme İstasyonu): Müzik prodüksiyonunun temel taşıdır. Ableton Live, FL Studio, Logic Pro ve Cubase gibi yazılımlar EDM prodüktörleri tarafından sıkça kullanılmaktadır.
2. VST (Virtual Studio Technology - Sanal Stüdyo Teknolojisi): Dijital enstrüman ve efekt eklentilerini DAW içinde çalıştırmaya olanak tanır. Serum, Massive, Sylenth1 gibi synthesizer VST’ler, EDM müziğinde sıkça tercih edilir.
3. MIDI Kontrol Cihazları: Synthesizer ve beat makineleri ile müzik prodüksiyonuna manuel kontrol sağlar. Akai MPK, Novation Launchpad ve Ableton Push gibi cihazlar bu amaçla kullanılır.
4. Ses Kütüphaneleri ve Sample'lar: EDM yapımında önceden kaydedilmiş davul loop'ları, synth melodileri ve efekt sesleri büyük bir rol oynar. Splice, Loopmasters ve Cymatics gibi platformlardan temin edilebilir.
5. Ses Tasarımı ve Synthesizer Programlama: EDM prodüktörleri, seslerini özelleştirmek için ses tasarımına büyük önem verir. FM Synthesis (FM8, DX7) ve Wavetable Synthesis (Serum, Massive X) gibi teknikler, benzersiz sesler oluşturmak için kullanılır.
6. Mixing ve Mastering Süreçleri: Bir EDM parçasının profesyonel bir ses kalitesine ulaşabilmesi için mixing (karışım) ve mastering işlemlerinden geçmesi gerekmektedir. EQ, kompresyon, reverb ve stereo genişletme gibi teknikler, parçanın dinleyicilere en iyi şekilde sunulmasını sağlar.
Kygo Stüdyo'da "Golden Hour" albümünü yapıyor, 2020 Norveç - Dj Times
Küresel EDM Temsilcileri
EDM, dünya çapında büyük festivaller ve DJ'ler aracılığıyla geniş kitlelere ulaşmaktadır. İşte bu alanda en etkili sanatçılardan bazıları şunlardır:
1. David Guetta: Fransız DJ ve prodüktör, pop müzikle EDM’i birleştirerek geniş kitlelere ulaşmıştır. "Titanium", "Memories" ve "I'm Good (Blue)" gibi hitleriyle EDM’in geniş kitlelere yayılmasını sağlamıştır.
2. Calvin Harris: İskoç DJ ve prodüktör, elektronik müziği pop müzikle harmanlayan ve hit parçalarıyla tanınan bir sanatçıdır. "Summer", "One Kiss" ve "We Found Love" gibi parçalarıyla EDM ve ana akım müziği başarılı bir şekilde birleştirmiştir.
3. Avicii (Tim Bergling): House türünün öncülerinden biri olup, "Levels", "Wake Me Up" ve "Hey Brother" gibi hit parçalarıyla EDM’in ana akıma taşınmasında büyük rol oynamıştır. 2018 yılında trajik bir şekilde hayatını kaybetmesine rağmen müziği hala milyonlarca dinleyici tarafından sevilmektedir.
4. Martin Garrix: "Animals" şarkısıyla büyük bir çıkış yakalamış, Big Room House türünün öncülerindendir.
5. Tiësto: Trance ve Big Room House'un en büyük isimlerinden biri olarak EDM sahnesinin temel taşlarından biridir.
6. Armin van Buuren: Trance müzikte öncü olup, "A State of Trance" adlı radyo programıyla dünya çapında büyük bir takipçi kitlesi oluşturmuştur.
7. Skrillex: Dubstep’in ana akıma taşınmasında büyük rol oynamış bir prodüktördür.
8. The Chainsmokers: Elektronik müziği pop müzikle harmanlayarak dünya çapında hitler üretmiştir.
9. Alan Walker: "Faded" şarkısıyla dünya çapında büyük bir başarı yakalamıştır.
10. Anyma (Matteo Milleri): Melodik techno sahnesinde derin ve atmosferik sesleriyle fark yaratan bir prodüktör ve DJ’dir.
Martin Garrix Canlı Performansı, 2024 Dubai BAE - Kerzner
Türkiye’de EDM ve Önemli Temsilcileri
Türkiye’de EDM sahnesi, son yıllarda büyük bir gelişim göstermiştir. Özellikle İstanbul ve Antalya gibi şehirlerde düzenlenen festivaller, EDM’in ülkemizdeki yükselişini desteklemiştir. Türkiye’de öne çıkan bazı EDM sanatçıları şunlardır:
1. Ümmet Özcan - Türkiye’yi dünya EDM sahnesinde başarıyla temsil eden bir DJ ve prodüktördür. Big Room House ve Electro House tarzındaki enerjik prodüksiyonlarıyla tanınır. 2017 yılında çıkardığı "İzmir" ile büyük ses getirmiş ve bu parçayı dünya çapında büyük festivallerde çalmıştır.
2. Mahmut Orhan: Deep House ve Ethnic House tarzlarıyla uluslararası arenada büyük bir başarıya ulaşmıştır.
3. Burak Yeter: Elektronik müziği pop müzik ile harmanlayan tarzıyla dünya çapında tanınmaktadır. "Tuesday" şarkısı Spotify'da yaklaşık 630 milyon ve YouTube'da 1,2 milyardan fazla dinlenmiştir.
4. İlkay Şencan: Kendine özgü "Slap House" tarzı ile dikkat çeken prodüktör ve DJ’dir. "Don't Say Goodbye", "Do It" ve "Rockstar" gibi hit parçalarıyla dünya çapında milyonlarca dinleyiciye ulaşmıştır.
5. Serhat Durmuş: Trap (EDM Trap) ile etnik tınıları birleştiren özgün tarzıyla dikkat çeken bir prodüktör ve DJ’dir. "Hislerim" gibi parçalarıyla büyük bir dinleyici kitlesine ulaşmış ve uluslararası sahnede de tanınmıştır.
Elektronik Dans Müziğinin Geleceği
EDM, teknolojinin ilerlemesiyle birlikte gelişmeye devam etmektedir. Yapay zeka destekli müzik prodüksiyonları, NFT tabanlı müzik ekonomisi ve sanal konserler gibi yenilikler, EDM'in gelecekte nasıl şekilleneceğine dair ipuçları vermektedir. Ayrıca, Türkiye’de genç yeteneklerin elektronik müziğe olan ilgisinin artmasıyla birlikte, daha fazla yerli prodüktörün uluslararası sahnede kendine yer bulması beklenmektedir.
