Erzurum tereyağı, Erzurum Ticaret Borsası tarafından yapılan başvuru sonucunda 23.03.2021 tarihinde başvurulmuş ve 23.10.2022 tarihinde 1244 tescil numarası ile tescillenmiş bir mahreç işaretidir.

Ürün Özellikleri

Erzurum Tereyağı, inek sütünden elde edilen krema kullanılarak üretilen bir tereyağıdır. Üretimde kullanılan kremanın süt yağı oranı minimum %82-83 seviyesindedir. İsteğe bağlı olarak en fazla %2 oranında tuz içerebilir.

Ürünün kimyasal bileşimi aşağıdaki gibidir:

• Tuz: En çok %2 (m/m)
• Rutubet: En çok %16 (m/m)
• Yağsız süt kuru maddesi: En çok %2 (m/m)
• Peroksidaz: Negatif
• Tuz hariç kuru maddede süt yağı: En az 2/3

Üretim Metodu

Erzurum tereyağı üretim süreci, Erzurum meralarında beslenen ineklerden elde edilen sütlerin toplanmasıyla başlar.

• Toplanan sütler kalite kontrol analizlerinden geçirildikten sonra seperatörlere aktarılarak krema ve yağsız süt olarak ayrılır.
• Elde edilen krema (en az %82-83 süt yağı içeren) 0-4 °C sıcaklıkta 20 ila 30 gün boyunca bekletilir. Bu süreçte kremanın olgunlaşması ve asitliğinin 7-8 °SH düzeyine ulaşması sağlanır.
• Olgunlaşan krema tamburlara (yayıklara) aktarılır. Döndürme işlemi sırasında 14-16 °C sıcaklıktaki içme suyu ile yıkanır.
• Tereyağı oluşumu başladığında, oluşan yayık altı suyu uzaklaştırılır ve berrak su elde edilinceye kadar yıkama işlemi sürdürülür.
• Yıkama sırasında tanecikler halinde ayrılan tereyağı, "malakse" denilen yoğurma işlemi ile bir araya getirilir.
• İsteğe bağlı olarak bu aşamada, %2 oranını aşmayacak şekilde tuzlama yapılabilir.
• Hazırlanan tereyağı, gıda ile temasa uygun ambalajlara 0,5 kg, 1 kg, 2,5 kg veya 5 kg gibi miktarlarda paketlenir.
• Ürün, buzdolabında (0-4 °C) hava almayacak şekilde 1 ay, şoklanarak (-18 °C) ise 6 ay muhafaza edilebilir.

Coğrafi Sınır

Coğrafi işaretin sınırı, Erzurum ilinin idari sınırlarıdır. Ürünün Erzurum ili ile bir ün bağı bulunmaktadır. Bu bağlamda, üretimde kullanılan süt coğrafi sınırda beslenen hayvanlardan elde edilmeli ve ürünün tüm üretim aşamaları bu sınırlar içinde tamamlanmalıdır.

Denetim

Denetim faaliyetleri, Erzurum Ticaret Borsası koordinatörlüğünde yürütülür. Denetim mercii; Atatürk Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü, Erzurum İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Erzurum Ticaret Borsası temsilcilerinden oluşan üç uzman kişiden meydana gelir.

Denetimler düzenli olarak yılda bir defa, ayrıca gerekli görülmesi veya şikâyet halinde her zaman gerçekleştirilir. Bu denetimlerde, Erzurum tereyağı üretiminde kullanılan bileşenlerin uygunluğu, üretim metoduna uygunluk ve ürünün logosunun, ambleminin kullanımının doğruluğu kontrol edilir. Denetim mercii, bu süreçlerde özel veya kamu kuruluşlarından ya da uzman kişilerden hizmet alabilir.