2025 yılının Ekim ayı başlarında, Himalayalar’ın Tibet sınırları içinde yer alan Everest Dağı bölgesinde şiddetli bir kar fırtınası meydana gelmiştir. Bölgedeki yoğun kar yağışı, aniden bastıran tipi ve sert rüzgârlar nedeniyle çok sayıda dağcı ve yerel rehber yüksek kamplarda mahsur kalmıştır. Fırtına, özellikle dağın doğu yamacında bulunan Gyirong Vadisi ve çevresindeki dağ geçitlerinde etkili olmuş; yüzlerce kişinin irtibatı geçici olarak kesilmiştir. Olay, 2014 yılında yaşanan kar fırtınasından sonra bölgede görülen en geniş çaplı afetlerden biri olarak kayıtlara geçmiştir.
Everest'te Şiddetli Kar Fırtınasına Dair Haber (Euronews Türkçe)
Fırtınanın başlamasıyla birlikte Çin’in Tibet Özerk Bölgesi yetkilileri, meteorolojik uyarıların ardından bölgeye acil durum ekipleri sevk etmiştir. Ancak yoğun kar örtüsü ve düşük görüş mesafesi, arama kurtarma faaliyetlerinin ilk günlerde ilerlemesini güçleştirmiştir. Yetkililer, bölgedeki dağcı sayısının yüksek sezon dolayısıyla binin üzerinde olduğunu, bazılarının Nepal sınırına yakın güzergâhlarda yürüyüş yaptığını bildirmiştir. Olay kısa sürede uluslararası basının gündemine girmiş, hem Çin hem de komşu ülkeler kurtarma çalışmalarına ilişkin açıklamalar yayımlamıştır.
Olayın Seyri
Kar fırtınası, Everest Dağı’nın Tibet tarafındaki güzergâhlarda yüksek irtifalarda ve dar vadilerde ani görüş kaybı ile şiddetli tipi şeklinde etkili olmuştur. Fırtına ani sıcaklık düşüşü ve yoğun kar birikimiyle beraber yürüyüş yolları ile kamp bağlantılarını kesintiye uğratmış, özellikle doğu yakasında yer alan vadi ve geçitlerde çok sayıda kişi mahsur kalmıştır. Olay bölgedeki yüksek sezon yoğunluğu nedeniyle geniş bir alana yayılmış, dağcı grupları ve yerel rehberler birbirlerinden izole hâle gelmiştir.
İzleyen saatlerde bölgeden gelen ilk bilgiler, kapalı hava koşulları nedeniyle haberleşmenin yer yer kesintiye uğradığını ve arazi koşullarının kısa sürede bozulduğunu göstermiştir. Fırtınanın ilk evresinde rotaların işaretleri kar örtüsü altında kaybolmuş, yürüyüş kolları kontrollü geri çekilme gerçekleştirememiştir. Bu süreçte ana kamp noktalarında ve ara kamplarda bekleme stratejisi benimsenmiş, hareketliliğin azaltılmasıyla hipotermi ve yön kaybı risklerinin düşürülmesi hedeflenmiştir.
Fırtınanın etkisinin sürdüğü dönemde yerel idari birimler ve kurtarma koordinasyon merkezleri art arda uyarılar yayımlamış, bölgeye en yakın güvenli hatlar üzerinden tahliye hazırlıkları başlatılmıştır. Hava durumundaki kısa süreli düzelmelerle birlikte ilk pencerelerde kademeli tahliyeler gerçekleştirilmiş; yürüyüş kolları, daha alt rakımlardaki toplanma noktalarına yönlendirilmiştir. Ardından geçitlerin temizlenmesi ve ulaşım koridorlarının açılmasıyla mahsur kalanların önemli bir bölümü güvenli alanlara aktarılmıştır.
Takip eden evrede fırtınanın şiddeti azalırken, saha teyitleri genişletilmiş ve erişimin en zor olduğu vadi hatlarına odaklanılmıştır. Bu aşamada, farklı noktalarda bekletilen grupların sayımlarının tamamlanması ve kayıt eşleştirmelerinin netleştirilmesi amaçlanmıştır. Son aşamada dağ koşullarının izin verdiği ölçüde tehlike seviyesi yüksek hatlara girilmiş, ulaşılamayan son kümelere de erişim sağlanmıştır.
Kurtarma Operasyonları
Fırtınanın başlamasının ardından Çin’in Tibet Özerk Bölgesi yönetimi, yerel kurtarma birimleriyle birlikte geniş çaplı bir acil müdahale planı yürürlüğe koymuştur. İlk aşamada, Gyirong Vadisi ve Tingri ilçesi çevresinde mahsur kalan yürüyüşçülerin konumları uydu verileri, telsiz sinyalleri ve yerel rehber raporları aracılığıyla tespit edilmeye çalışılmıştır. Yoğun kar ve tipi nedeniyle helikopterlerin ilk 24 saat içinde havalanması mümkün olmamış, bu nedenle kara ekipleri zorlu arazide kar motosikletleri ve paletli araçlarla ilerlemiştir. Kurtarma ekipleri, dağ yollarının kapanması nedeniyle belirli bölgelere yalnızca yürüyerek ulaşabilmiştir.
İkinci gün itibarıyla hava koşullarının kısmen iyileşmesiyle, hava destekli tahliye operasyonları devreye alınmıştır. Bölgeye gönderilen kurtarma helikopterleri, yüksek irtifalarda kısa süreli inişlerle mahsur kalan dağcıları güvenli bölgelere taşımıştır. Operasyonlarda yüzlerce kişi tahliye edilmiş; toplamda bini aşkın dağcı ve rehber güvenli alanlara ulaştırılmıştır. Bu süreçte Çin Ordusu’na bağlı arama-kurtarma birlikleri, yerel gönüllülerle koordineli biçimde çalışmış; tıbbi destek ekipleri hipotermi, donma ve oksijen yetersizliği gibi vakalar için geçici ilk yardım istasyonları kurmuştur.
Kurtarma sürecinde uluslararası koordinasyon da dikkat çekmiştir. Çinli yetkililer, Nepal sınırına yakın bölgelerde olası geçişlerin önlenmesi için Nepal makamlarıyla temas hâlinde olduklarını açıklamış; iki ülke arasında bilgi paylaşımı sağlanmıştır. Fırtınadan etkilenenlerin arasında farklı ülkelerden dağcıların da bulunduğu teyit edilmiştir. Kurtarma ekipleri, tahliye edilen kişilerin kimliklerinin belirlenmesi ve ailelerle iletişimin kurulması için geçici kayıt merkezleri oluşturmuştur.
Operasyonların tamamlanmasıyla birlikte yetkililer, tüm mahsur gruplara ulaşıldığını ve kimseyle bağlantının kesik kalmadığını duyurmuştur. Bu olay, son yıllarda Himalaya bölgesinde gerçekleştirilen en geniş kapsamlı uluslararası kurtarma girişimlerinden biri olarak değerlendirilmiştir.
Can Kaybı ve Yaralılar
Çin’in Tibet Özerk Bölgesi sınırlarında başlatılan kurtarma çalışmaları sürerken, Qudang çevresinde 350 kişi güvenli alanlara tahliye edilmiş, yaklaşık 200 kişiyle iletişim kurulmuştur. Ancak ağır hava koşulları, yoğun kar ve düşük sıcaklık hem dağcılar hem de kurtarma ekipleri için büyük zorluk oluşturmuştur. Kar kalınlığının bir metreye ulaştığı, yürüyüşçülerin çoğunun hipotermi tehlikesine karşı kamplarda günlerce uykusuz kaldığı bildirilmiştir.
Yerel yönetimler, Tingri ilçesi ve çevresinde kapanan yolları açmak için yüzlerce köylü ve kurtarma görevlisinin seferber olduğunu duyurmuştur. Tibet Kültür ve Turizm Bürosu, seyahat güvenliğini sağlamak amacıyla Everest Seyir Alanı’na giden yolların bir kısmını kapatarak bilet satışlarını durdurmuştur.
Çin devlet televizyonu CCTV’ye göre, Çinghay eyaletine bağlı Haybey Tibet Özerk İli’nin Laohugou bölgesinde bir yürüyüşçü, vücut ısısının düşmesi ve yüksek irtifa hastalığı nedeniyle hayatını kaybetmiştir. Aynı bölgede 137 kişi güvenli biçimde kurtarılmıştır. Bununla birlikte Tibet’in doğusundaki Gama Vadisi’nde kamp yapan 580 dağ yürüyüşçüsü ile onlara eşlik eden yaklaşık 300 yerel rehber ve destek ekibi güvenli bölgelere ulaştırılmış, böylece toplamda 1000’den fazla kişi kurtarılmıştır.
Fırtınanın etkisi Tibet-Çinghay Platosu genelinde yolların kapanmasına ve birçok yürüyüş rotasının kapanmasına yol açmıştır. Bu esnada Nepal sınırları içinde bulunan Mera Dağı’nda yürüyüş yapan 46 yaşındaki Güney Koreli tırmanıcı Tejung Park fırtınaya yakalanarak hayatını kaybetmiş, aynı bölgede en az bir kişinin daha kayıp olduğu bildirilmiştir. Nepal Ulusal Dağ Rehberleri Birliği (NNMGA) olayın ardından dağcı gruplarını uyararak tırmanışların geçici olarak durdurulmasını tavsiye etmiştir.
Yetkililer, kurtarma operasyonlarında bildirilen yaralanmaların çoğunun soğuk nedeniyle gelişen donma, düşme ve yorgunluğa bağlı hafif vakalar olduğunu, ağır yaralanma oranının düşük kaldığını açıklamıştır. Tüm bu veriler, fırtınanın can kaybını sınırlı tutmakla birlikte bölgedeki yüzlerce kişinin sağlık durumunu olumsuz etkilediğini göstermektedir.
Bölgesel ve Uluslararası Tepkiler
Everest Dağı’nın doğu yamaçlarında yaşanan kar fırtınası, yalnızca bölgesel bir afet olarak değil, uluslararası dağcılık topluluklarını da etkileyen geniş çaplı bir olay olarak değerlendirilmiştir. Çin’in Tibet Özerk Bölgesi yönetimi, fırtınanın başlamasından kısa süre sonra ulusal düzeyde acil müdahale planı yürürlüğe koymuş; bölgeye bağlı tüm kurtarma birimlerini seferber etmiştir. Fırtınanın ardından yapılan resmi açıklamalarda, toplamda 1000’den fazla kişinin kurtarıldığı, operasyonların başarıyla tamamlandığı duyurulmuştur. Bu açıklama, Çin devlet medyasında afetin kontrol altına alındığı yönündeki haberlerle geniş yer bulmuştur.
Tibet Kültür ve Turizm Bürosu, dağ turizmini etkileyen koşulların ardından Everest Seyir Alanı’na ve Gama Vadisi güzergâhına yönelik tüm ziyaretlerin geçici olarak askıya alındığını açıklamıştır. Yerel idareler, turistik faaliyetlerin yeniden başlamasının yalnızca hava koşullarının tamamen normale dönmesiyle mümkün olacağını belirtmiştir. Kurtarma operasyonlarında görev alan yüzlerce gönüllü, asker ve sivil personel için teşekkür mesajları yayımlanmış, afetin büyüklüğüne rağmen koordinasyonun başarıyla sürdürüldüğü vurgulanmıştır.
Olay uluslararası düzeyde de yankı uyandırmıştır. Nepal tarafında mahsur kalan kimse bulunmazken, Nepal Dağ Rehberleri Birliği (NNMGA) ve Explorer’s Web gibi dağcılık platformları, Çin’in hızlı koordinasyonunu ve erken uyarı sistemlerini öne çıkaran açıklamalarda bulunmuştur. Ancak aynı dönemde Nepal sınırları içindeki Mera Dağı’nda fırtınaya yakalanan Güney Koreli tırmanıcının hayatını kaybetmesi, Himalayalar genelinde hava koşullarının yarattığı risklerin yeniden tartışılmasına neden olmuştur.
Fırtınanın ardından bölgedeki hava tahmin sistemleri, uydu destekli erken uyarı ağları ve dağcılık izin prosedürlerinin gözden geçirilmesi gündeme gelmiştir. Çin ve Nepal’in sınır bölgelerinde yürüttüğü ortak meteorolojik gözlem çalışmalarının güçlendirilmesi planlanmaktadır. Yaşanan olay, Everest ve çevresindeki yüksek irtifa turizminin karşı karşıya olduğu iklimsel riskleri bir kez daha ortaya koymuş; bölgesel yönetimlere afet hazırlık ve acil tahliye altyapılarını geliştirme yönünde yeni sorumluluklar yüklemiştir.
