Türk askerî tarihinin önemli simalarından biri olan Orgeneral Fahrettin Altay, 1880 yılında Arnavutluk’un İşkodra şehrinde dünyaya gelmiştir. Babası Osmanlı valisi ve paşası olan İsmail Hakkı Paşa’dır. Askerî eğitimine İstanbul’da başlamış, Harp Okulu ve Harp Akademisi’nden başarıyla mezun olmuştur.
Askerî Kariyeri
Askerî hayatı boyunca birçok cephede görev alan Altay, ilk olarak 1909 yılında Dersim Harekâtı’na katılmış, ardından Balkan Savaşları’nda (1912-1913) aktif görev üstlenmiştir. I. Dünya Savaşı sırasında Filistin Cephesi’nde bulunmuş, burada özellikle 3. Gazze Muharebesi ve Kudüs Savaşları sırasında gösterdiği başarılarla dikkat çekmiştir. Savaş sonrası İstanbul’a dönen Altay, İstiklâl Savaşı'nın başlamasıyla Anadolu’ya geçerek Millî Mücadele’ye katılmıştır.
Mustafa Kemal Paşa’nın önerisiyle Süvari Kolordusu Komutanlığına getirilen Fahrettin Paşa, Sakarya Meydan Muharebesi ve Büyük Taarruz sırasında ordunun ileri harekâtını sevk ve idare etmiş, özellikle Dumlupınar Meydan Muharebesi'nde süvari birliklerinin düşman hatlarını arkadan çevirerek önemli bir zafer kazanılmasında etkili olmuştur. Bu başarılarından dolayı Kırmızı-Yeşil Şeritli İstiklâl Madalyası ile ödüllendirilmiştir.
Altay, 15 Mart 1922'de Konya’daki 5. Kolordu Komutanlığı'na, ardından 31 Ekim 1924'te 2. Ordu Müfettişliği’ne, 22 Kasım 1933’te 1. Ordu Komutanlığı’na atanmıştır. 30 Ağustos 1926’da orgeneral rütbesine terfi etmiş, askerî görevini 14 Temmuz 1945’e kadar sürdürmüştür. Bu süreçte 10 yıl 2. Ordu, 10 yıl da 1. Ordu komutanlığı görevinde bulunmuş, toplam 48 yıl 4 ay 12 gün fiilî askerlik hizmeti yapmıştır.
Siyasî Hayatı
Altay, askerî kariyerinin yanı sıra siyasete de ilgi göstermiştir. 1. Dönem (1920-1923) Mersin Milletvekilliği ve 2. Dönem (1923-1927) İzmir Milletvekilliği yapmıştır. Ancak 30 Ekim 1924’te milletvekilliğinden istifa ederek Atatürk’ün isteği doğrultusunda orduda kalmayı tercih etmiştir. Emekliliğinin ardından 1946 seçimlerinde 8. Dönem (1946-1950) Burdur Milletvekilliği görevini üstlenmiş, 1950’de aktif siyasetten çekilmiştir.
Vefatı ve Anısı
Fahrettin Altay, 26 Ekim 1974’te İstanbul Emirgân’daki evinde kalp yetmezliği nedeniyle 94 yaşında vefat etmiştir. Cenazesi Şişli Camii'nde kılınan namazın ardından askerî törenle Aşiyan Mezarlığı’na defnedilmiştir. Daha sonra 25 Ekim 1988'de naaşı Devlet Mezarlığı'na nakledilmiştir. Ölümü üzerine dönemin Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk bir taziye mesajı yayımlamıştır.
Eserleri
Fahrettin Altay askerî ve kültürel alanda çeşitli eserler kaleme almıştır. Başlıca kitap ve çalışmaları şunlardır:
- On Yıl Savaş (1912-1922) ve Sonrası, İstanbul 1970.
- İstiklâl Harbimizde Süvari Kolordusu, İnsel Kitabevi, İstanbul (1925).
- I. Dünya Harbi’nde Cereyan Eden 3. Gazze Muharebesine Dair Verilen Konferans
- III. Gazze ve Kudüs Savaşları Hatıraları
- İmparatorluktan Cumhuriyete: Fahrettin Altay Paşa Anlatıyor: 1902-1938 Üç Devrin Galerisi, Kamer Yayınları, İstanbul 1998.
- Atatürk, Din ve Laiklik, Menteş Kitabevi, İstanbul 1968.
- İslâm Dini, Ölçülü Yayınevi, İstanbul 1959.
- Türkiye İstiklâl Muharebatında Süvari Kolordusu’nun Harekatı, Konya 1925.
Mirası
Fahrettin Altay’ın adı, Türkiye’nin savunma sanayi alanındaki projelerinden biri olan ALTAY Ana Muharebe Tankına verilmiştir. Kurtuluş Savaşı’nda 5. Süvari Kolordusu’nu komuta eden Altay’ın ismi, modern Türk ordusunun yeni nesil muharebe araçlarında yaşatılmaktadır. ALTAY Tankı, BMC Tank ve Yeni Nesil Araçlar Genel Müdürlüğü tarafından geliştirilmiş ve 9 Kasım 2018 tarihinde Savunma Sanayii Başkanlığı ile imzalanan seri üretim sözleşmesiyle üretim programına alınmıştır. Bu sayede Fahrettin Altay’ın adı, yalnızca tarihî kaynaklarda değil, modern Türkiye’nin savunma sistemlerinde de yaşamaya devam etmektedir.
Altay Ana Muharebe Tankı - (BMC)
