Tanım

(fıṭra(t) فطرة) isim.

1. Yaratılış, hilkat, halk.
2. İnsanın yaratılışında var olan hususlar; huy, tıynet, mizaç, maya.

Köken

Fıtrat kelimesi, Arapça fṭr kökünden gelen fıṭra(t) (فطرة) sözcüğünden türetilmiştir.

• Fıṭra(t), Arapça faṭara (فطر) “yardı, yarattı, doğurdu, oruç açtı” fiilinin fiˁla(t) vezninde ism-i merresidir.
• Bu fiil, Aramice/Süryanice ve İbranice pāṭar (פטר) “açma, yarma, çözme, serbest kılma” fiili ile eş kökenlidir.
• Fıtrat, hem yaratılışın fiziksel ve manevi özelliklerini hem de insanın doğasında bulunan temel nitelikleri ifade eder.

Kullanım Alanları

• Din: İnsanın doğasına uygun olarak yaratıldığını vurgulayan kavramlar.
• Edebiyat: Karakter ve mizacı betimlemek için.
• Felsefe: İnsan doğasının temel niteliklerini incelemede.

Farklı Alanlardaki Kullanım

• Tasavvuf: Allah’ın insana bahşettiği saf yaratılışı ifade eden metinlerde.
• Psikoloji: İnsanların doğuştan getirdiği özelliklerin analizinde.
• Edebiyat: İnsan karakteri ve davranışlarını tasvir eden eserlerde.

Örnek Cümleler

• Fıtrat gereği insanlar doğaya uyum sağlama yeteneğine sahiptir.
• Şair, insanın fıtratındaki iyilik ve kötülük çatışmasını anlatmıştır.
• Tasavvufa göre, insan fıtratı Allah’ın yarattığı saf ve temiz bir doğadır.