Gaziantep yenidünya kebabı, koyun eti ve yenidünya meyvesinin birlikte kullanıldığı, Gaziantep yöresine özgü geleneksel bir kebap çeşididir. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında mahreç işaretiyle korunmakta olup, 30 Nisan 2021 tarihinde tescillenmiştir. Tescil başvurusu Gaziantep’i Geliştirme Vakfı tarafından yapılmış, ürünün coğrafi sınırı Gaziantep ili olarak belirlenmiştir.
Tarihsel Arka Plan ve Coğrafi Bağ
Gaziantep yenidünya kebabının geçmişi eskiye dayanır. Özellikle meyvenin yanmadan pişirilmesi, yöreye özgü ustalık gerektiren bir üretim metodudur. Bu teknik, ürün ile coğrafi sınır arasında ün bağı kurar. Tüm üretim aşamaları Gaziantep ili sınırları içinde gerçekleştirilmelidir.
Tanım ve Ayırt Edici Özellikler
Gaziantep yenidünya kebabı; ince kabuklu, mayhoş tatlı yenidünya meyvesi ile zırhta çekilmiş, orta yağlı veya yağlı koyun kıymasının birlikte pişirilmesiyle hazırlanır. Üretim iki farklı yöntemle gerçekleştirilir:
- Mangalda pişirme: Yenidünya meyveleri ortadan ikiye bölünerek çekirdekleri çıkarılır. İç yüzeylerine tuz ve karabiber sürülür. Ceviz büyüklüğünde hazırlanan kıyma topları, iki yenidünya arasında olacak şekilde şişe dizilir. Şişler, harı geçmiş mangal ateşinde sürekli çevrilerek pişirilir. Yanında közlenmiş biber, domates ve soğanlı piyazla servis edilir. Dileyenler için coğrafi işaretli Antep tırnaklı pidesi ile sunum yapılabilir.
- Tepside pişirme: Aynı şekilde hazırlanan yenidünya ve kıyma topları, fırın tepsisine yatay olarak dizilir. Üzerine bir çay bardağı su gezdirilir. Önceden ısıtılmış 180–200 °C fırında, kapağı açılmadan 45 dakika pişirilir. Son beş dakikada fırın kapağı açılır. Servis yine piyaz ve közlenmiş sebzelerle yapılır.
Kebapta kullanılan kıymanın yalnızca koyun etinden ve zırhta çekilmiş olması zorunludur. Yenidünya meyvesi ise iri, etli, ince kabuklu ve mayhoş olmalıdır. Ürün, yenidünya meyvesinin hasat dönemi olan Mayıs başından Haziran ortasına kadar üretilir.
Denetim Süreci
Ürünün üretim ve sunum süreçleri, Gaziantep’i Geliştirme Vakfı koordinasyonunda yürütülen denetimlerle kontrol edilir. Denetim mercii; Vakıf, Gaziantep İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, Gaziantep Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği ile Gaziantep Üniversitesi Gastronomi Bölümünden uzman temsilcilerden oluşur. Denetimler yılda en az bir kez düzenli olarak yapılır; ayrıca şikâyet veya ihtiyaç durumunda her zaman gerçekleştirilebilir.
Denetimlerde; kullanılan malzemenin uygunluğu, üretim metoduna sadakat, şiş dizimi, pişirme tekniği ve servis şekli ile birlikte ürünün üzerinde veya işletmede görünür biçimde yer alması gereken “Gaziantep Yenidünya Kebabı” ibaresi, logo ve mahreç işareti ambleminin kullanımı kontrol edilir.
