Mısır Müzakereleri, ABD Başkanı Donald Trump’ın 20 maddelik Gazze planı çerçevesinde, Mısır’ın Şarm El-Şeyh kentinde İsrail ile Hamas arasında yürütülen dolaylı görüşmelerdir. Bu görüşmeler sonucunda, 9 Ekim 2025 tarihinde taraflar ateşkes planının ilk aşamasını onaylamış ve Gazze Şeridi’nde iki yıldır devam eden saldırıların sona erdirilmesi, esir takasının gerçekleştirilmesi ile İsrail güçlerinin bölgeden çekilmesi yönünde mutabakata varılmıştır.

_{İsrail'in saldırıları altındaki Gazze'de günlük yaşam, 29 Eylül 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Müzakereler, 6 Ekim 2025 tarihinde başlamış ve Mısır Dışişleri Bakanlığı’nın koordinasyonunda, ABD, Katar ve Türkiye’nin arabuluculuğunda yürütülmüştür. Görüşmeler, doğrudan değil, arabulucu ülkelerin temsilcileri aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerin gündeminde, Trump’ın 29 Eylül 2025 tarihinde açıkladığı plan doğrultusunda “Gazze’de savaşın sona erdirilmesi, esirlerin karşılıklı serbest bırakılması, Hamas’ın silahsızlanması ve Gazze’nin yeniden inşası” konuları yer almıştır.

Arka Plan ve Müzakerelerin Başlangıcı

Trump’ın Gazze Planı ve İlk Açıklamalar

ABD Başkanı Donald Trump, 29 Eylül 2025 tarihinde kamuoyuna sunduğu 20 maddelik “Gazze Çatışmasını Sonlandıracak Kapsamlı Plan” ile ateşkes sürecinin diplomatik çerçevesini belirlemiştir. Plan; ateşkesin sağlanması, İsrail güçlerinin kademeli olarak çekilmesi, esirlerin karşılıklı serbest bırakılması, Hamas’ın silahsızlanması ve Gazze’nin yeniden inşasına yönelik çok aşamalı bir mekanizma içermiştir.

_{Trump ve Netanyahu Beyaz Saray'da düzenlenen basın toplantısında, 20 maddelik Gazze planını açıklıyor, 29 Eylül 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Plana göre, İsrail güçleri taraflarca kabul edilen çekilme hattına kadar geri çekilecektir. Bu süreçte bombardıman ve topçu saldırıları tamamen durdurulacak, güvenlik koşulları sağlanıncaya kadar geçici sınır hatları korunacaktır. İsrail, anlaşmayı kamuoyuna açıkladıktan itibaren 72 saat içinde hayatta olan tüm esirleri serbest bırakacaktır. İlk aşamada 1.700 Gazzeli tutuklunun serbest bırakılması, ikinci aşamada ise karşılıklı esir değişiminin tamamlanması öngörülmüştür.

Plan, aynı zamanda insani yardımın Gazze’ye derhal ulaştırılmasını hükme bağlamıştır. Bu kapsamda hastanelerin, fırınların ve altyapının onarılması, yolların açılması ve enkaz kaldırma çalışmaları için uluslararası yardım kuruluşlarının bölgede faaliyete başlaması kararlaştırılmıştır.

Trump’ın planında, “Teknokrat Filistin Komitesi ve Barış Kurulu” adı altında geçici bir yönetim kurulması öngörülmüştür. Bu yapı, Gazze’deki günlük kamu hizmetlerinden sorumlu olacak ve teknokrat nitelikli bir Filistin komitesi tarafından idare edilecektir. Komite, uluslararası “Barış Kurulu” tarafından denetlenecek ve gözetim altında faaliyet gösterecektir. Bu kurulun üyeleri arasında Donald Trump, Tony Blair ve ilerleyen süreçte açıklanacak bazı devlet başkanlarının yer alması planlanmıştır.

Ayrıca plan kapsamında, “Uluslararası İstikrar Gücü (ISF)” adıyla ABD, İsrail ve Mısır tarafından desteklenecek geçici bir güvenlik gücü oluşturulacaktır. Bu birlik, Gazze’deki Filistinli polis birimlerine eğitim ve destek sağlayacak, güvenliğin aşamalı biçimde yerel kurumlara devredilmesini yönetecektir. İsrail’in, planın yürürlüğe girmesinden sonra “Gazze’yi işgal veya ilhak etmeyeceği” taahhüdü plan metninde açık biçimde yer almıştır.

Trump’ın açıklamasına göre Hamas ve diğer Filistinli gruplar, Gazze’nin yönetiminde herhangi bir siyasi veya idari rol üstlenmeyecek, silah üretim tesisleri ile tünel altyapıları imha edilecektir. Bu süreçte Filistin yönetiminin güvenliği ve idari kontrolü, ISF gözetiminde yeniden tesis edilecektir.

ABD Başkanı Trump, 7 Ekim 2025 tarihli açıklamasında, “Bence bir anlaşmaya çok yaklaşıyoruz. Çok ama çok yaklaştık. Bu çok özel bir anlaşma olacak ve Orta Doğu’ya barış getirecek.” ifadelerini kullanmıştır. Trump, Arap ve Müslüman ülkelerin planı desteklediğini belirterek, uluslararası toplumun “Gazze’nin yeniden inşası ve kalıcı barışın sağlanması” yönünde ortak bir irade ortaya koyduğunu vurgulamıştır.

Hamas ve İsrail Heyetlerinin Mısır’daki Esir Takası Müzakerelerinin Duyurulması

Mısır merkezli Kahire News kanalı, Hamas ve İsrail’den heyetlerin ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze planı çerçevesinde 6 Ekim 2025’te Mısır’da esir takasıyla ilgili dolaylı müzakerelere başlayacağını duyurmuştur. Kanalın haberinin ardından, konuya ilişkin resmî açıklama Mısır Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılmıştır.

Hamas Heyetinin Mısır’a Ulaşması

Hamas, 6 Ekim 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, hareketin Gazze’deki lideri Halil el-Hayye başkanlığındaki bir heyetin, ateşkes müzakerelerine başlamak üzere Mısır’ın Şarm El-Şeyh kentine ulaştığını duyurmuştur. Açıklamada, müzakerelerde “ateşkes, İsrail güçlerinin çekilmesi ve esir değişimi” konularının ele alınacağı belirtilmiştir.

Mısır Dışişleri Bakanlığı, aynı gün yaptığı açıklamada, İsrail ve Hamas heyetlerini ağırlayacağını, dolaylı yürütülecek görüşmelerin ABD Başkanı Trump’ın planı çerçevesinde gerçekleştirileceğini bildirmiştir. Hamas, sürecin “Filistin halkının çektiği acıların hafiflemesine katkı sağlamasını umduklarını” açıklamıştır.

ABD ve Uluslararası Katılım

ABD’nin Orta Doğu özel temsilcisi Steve Witkoff ve Trump’ın damadı Jared Kushner, 8 Ekim 2025 sabahı Şarm El-Şeyh’e ulaşarak müzakerelere katılmıştır. Trump, temsilcilerin Mısır’a hareketinden önce üst düzey ulusal güvenlik ekibiyle bir toplantı gerçekleştirmiş ve “Bu hafta anlaşmaya varılması mümkün görünüyor.” değerlendirmesinde bulunmuştur. ABD’li yetkililer, Witkoff ve Kushner’ın “esirlerin serbest bırakılması ve savaşın bitirilmesi anlaşması sağlanmadan Mısır’dan ayrılmayacağını” ifade etmiştir.

Aynı gün Katar Başbakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani de müzakerelere katılmak üzere Şarm El-Şeyh’e hareket etmiştir.

_{İsrail'in saldırılarından kaçan Filistinlilerin kuzeyden güneye göç ediyor - (Anadolu Ajansı)}

Müzakerelerin Seyri

Birinci Gün ve İlk Gelişmeler

Gazze ateşkes müzakereleri 6 Ekim 2025 tarihinde Mısır’ın Şarm El-Şeyh kentinde başlamıştır. Mısır Dışişleri Bakanı Badr Abdelatty, 7 Ekim 2025’te Slovenya Dışişleri Bakanı ile düzenlediği ortak basın toplantısında, müzakerelerde “İsrail’in tamamen çekilmesini ve Gazze’ye insani yardımın engelsiz biçimde ulaşmasını garanti edecek bir mekanizma” üzerinde çalışıldığını açıklamıştır. Abdelatty, “önemli ilerleme kaydedildiğini” belirterek görüşmelerin Gazze’de savaşın ve kıtlığın sona ermesiyle sonuçlanmasını temenni ettiğini ifade etmiştir.

Mısır devlet televizyonu Al-Qahera News’a göre, müzakerelerin ilk günü “olumlu bir atmosferde” tamamlanmıştır. Aynı gün İsrail kamu yayıncısı KAN, İsrail ve ABD tarafında “iyimserlik” bulunduğunu ve pazar gününe kadar bir anlaşmaya varılmasının mümkün göründüğünü bildirmiştir.

Tarafların Açıklamaları

8 Ekim 2025 tarihinde Hamas Siyasi Büro Başkanının medya danışmanı Tahir en-Nunu, yaptığı yazılı açıklamada “anlaşma sürecinde olumlu gelişmeler yaşandığını” bildirmiştir. Nunu, Hamas heyetinin müzakerelerde “gereken sorumluluk ve yapıcı tutumu sergileyerek anlaşmanın tamamlanması yönünde ilerleme sağladığını” belirtmiştir.

Aynı açıklamada, arabulucuların ateşkesin uygulanması önündeki tüm engelleri kaldırmak için yoğun çaba gösterdiği, görüşmelerde saldırıların tamamen durdurulması, İsrail güçlerinin çekilmesi ve esir takasının uygulanma mekanizmalarının müzakere edildiği ifade edilmiştir. Hamas heyeti ayrıca, “üzerinde mutabık kalınan kriter ve sayılara göre serbest bırakılacak esirlerin listelerinin karşılıklı olarak incelendiğini” bildirmiştir.

Türkiye’nin Katılımı

Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın, 8 Ekim 2025 tarihinde Şarm El-Şeyh’teki müzakerelere katılmak üzere Mısır’a gitmiştir. Güvenlik kaynaklarına göre, Kalın’ın katıldığı görüşmelerin ana gündem maddeleri ateşkesin sağlanması, esir takasının uygulanması ve insani yardımların bölgeye ulaştırılması olmuştur.

Kalın, Mısır’daki toplantılara katılmadan önce ABD, Katar, Mısır ve Hamas yetkilileriyle ikili temaslarda bulunmuştur. Türkiye, daha önce Doha’da yürütülen temaslar sonrasında Mısır’da başlatılan dolaylı müzakere sürecine doğrudan dâhil olmuştur.

Ateşkes Planının İlk Aşamasının Onaylanması

Gazze’de yürütülen dolaylı müzakereler, 9 Ekim 2025 tarihinde ateşkes planının ilk aşamasının onaylanmasıyla sonuçlanmıştır. ABD Başkanı Donald Trump, sosyal medya hesabından yaptığı duyuruda “İsrail ve Hamas’ın, barış planımızın ilk aşamasını onayladığını duyurmaktan büyük gurur duyuyorum.” ifadelerini kullanmıştır. Trump, anlaşmayla “tüm esirlerin serbest bırakılacağını” ve “İsrail’in daha önce belirlenen hatta çekileceğini” açıklamıştır.

_{Gazze’de yürürlüğe girmesi beklenen ateşkes duyurusunun ardından Han Yunus'ta toplanan Filistinliler, 9 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Donald Trump’ın Resmi Açıklaması

ABD Başkanı Donald Trump, 9 Ekim 2025 sabahı sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “İsrail ve Hamas’ın, barış planımızın ilk aşamasını onayladığını duyurmaktan büyük gurur duyuyorum.” ifadelerini kullanmıştır. Trump, bu anlaşmayla birlikte tüm esirlerin kısa süre içinde serbest bırakılacağını ve İsrail’in üzerinde mutabakata varılan hatta çekileceğini belirtmiştir. Açıklamasında, bunun “İsrail’in güçlü, kalıcı ve sonsuz bir barışa doğru attığı ilk adım” olduğunu vurgulamıştır.

Trump, paylaşımında ayrıca ateşkes sürecine katkı sağlayan ülkelere teşekkür ederek, “Bu tarihi ve benzeri görülmemiş olayın gerçekleşmesi için bizimle birlikte çalışan Katar, Mısır ve Türkiye'den arabuluculara teşekkür ediyoruz.” demiştir. ABD Başkanı, anlaşmanın yalnızca taraflar için değil, Arap ve Müslüman dünyası, İsrail, ABD ve bölge ülkeleri için çok önemli bir dönüm noktası olduğunu ifade etmiştir.

Trump, aynı gün Fox News’e yaptığı açıklamada, “Bu sadece Gazze değil, Orta Doğu’da barış.” değerlendirmesinde bulunmuş ve ateşkes planının başarısının uluslararası dayanışmaya bağlı olduğunu vurgulamıştır. Ayrıca “Tüm dünya bu plan etrafında birleşti; bu olmadan plan başarılı olamazdı.” sözlerini kullanmıştır.

Trump, esirlerin 13 Ekim 2025’te serbest bırakılmasının planlandığını açıklamış ve kısa süre önce İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yaptığı telefon görüşmesini anlatarak, “Netanyahu bana, buna inanamadığını söyledi. Ben de kendisine ‘İsrail tüm dünyayla savaşamaz, bunu çok iyi biliyorsun’ dedim.” ifadelerini aktarmıştır.

Barış Konseyi

Ateşkes planının geleceğine ilişkin konuşan Trump, “Gazze’nin yeniden inşası ve denetimi için ‘Barış Konseyi’ adıyla bir yapı oluşturuldu. İnsanlar gözetilecek, bambaşka bir dünya olacak.” açıklamasını yapmıştır. Bu konseyin, uluslararası ortaklarla birlikte Gazze’de güvenliği ve yeniden yapılanmayı koordine edeceğini bildirmiştir.

Trump, “Gazze çok daha güvenli bir yer haline gelecek.” diyerek yeni dönemin insani ve ekonomik boyutuna işaret etmiştir. Ayrıca, “Göreve geldiğimden bu yana birçok ülke arasındaki barış anlaşmasına aracılık ettim; bu başarılar tarifeler sayesinde geldi. Tarifeler dünyaya barış getirdi.” ifadelerini kullanmıştır.

İran’a İlişkin Açıklamalar

Trump, röportajında İran’a ilişkin de değerlendirmelerde bulunmuştur. ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine yönelik saldırıları hatırlatarak, bu operasyonların İran’ın kısa sürede nükleer silah elde etmesini engellediğini söylemiştir. “Eğer bu saldırılar olmasaydı, İran bir ya da iki ay içinde nükleer silaha sahip olurdu.” ifadelerini kullanmıştır.

Trump, İran’la yeni bir diplomatik sürecin başladığını belirterek, “Artık barışın mümkün olduğuna inanıyorum; İran da bu barışın bir parçası olacak.” açıklamasında bulunmuştur. Bu ifadeler, Gazze anlaşmasının yalnızca bölgesel değil, Orta Doğu genelinde diplomatik bir denge kurma girişimi olduğunu göstermiştir.

Hamas’ın Resmi Duyurusu

Hamas, 9 Ekim 2025 tarihinde yayımladığı yazılı açıklamayla Gazze’de ateşkes anlaşmasına varıldığını resmen doğrulamıştır. Açıklamada, “Gazze’ye yönelik savaşın sona erdirilmesini, işgalcilerin çekilmesini, yardımların girişini ve esir takasını öngören bir anlaşmaya varılmıştır.” ifadeleri yer almıştır.

Hamas, yapılan anlaşmanın Filistin halkı için tarihi bir dönüm noktası olduğunu vurgulamış ve “Katar, Mısır ve Türkiye'deki arabulucu kardeşlerimizin çabalarını büyük bir takdirle karşılıyoruz. Ayrıca savaşın nihai olarak sona erdirilmesini ve işgalci İsrail'in Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmesini hedefleyen ABD Başkanı Donald Trump’ın çabalarını da takdir ediyoruz.” açıklamasında bulunmuştur.

Açıklamada ayrıca, “Bu anlaşma, halkımızın fedakârlıklarının bir sonucu olarak elde edilmiştir. Bu fedakârlıklar işgalcinin planlarını başarısızlığa uğratmıştır.” denilmiştir. Hamas, Filistin halkının “özgürlük, bağımsızlık ve kendi kaderini tayin etme hakkından asla vazgeçmeyeceğini” ifade etmiştir.

Hamas’ın açıklamasında, ateşkes anlaşmasının uygulanmasına ilişkin ilk adımların esir takası üzerine şekilleneceği belirtilmiştir. Hareket, “Serbest bırakılması planlanan Filistinlilerin listesini teslim ettik.” bilgisini paylaşmıştır.

Açıklamaya göre, mutabık kalınan kriterler çerçevesinde esir takasıyla serbest bırakılması planlanan Filistinlilerin isimleri üzerinde nihai mutabakatın kısa sürede sağlanması beklenmektedir. Hamas, gerekli prosedürlerin tamamlanmasının ardından serbest bırakılacak kişilerin isimlerinin açıklanacağını bildirmiştir.

Ayrıca, Hamas tarafından yapılan açıklamada “İsrail hapishanelerinde tutulan Filistinlilerin serbest bırakılması, hareketin birincil önceliğidir. Son Filistinli esir serbest kalana kadar çabalarımız sürecek.” ifadeleri yer almıştır. Hamas, anlaşmanın sadece Gazze Şeridi için değil, Kudüs, Batı Şeria ve tüm Filistin topraklarındaki direnişin meşruiyeti açısından da bir kazanım olduğunu vurgulamış; bu sürecin, işgalin tamamen sona erdirilmesine giden bir adım olarak değerlendirildiğini bildirmiştir.

İsrail Tarafının Tepkileri ve Uygulama Planı

Hükümet Onay Süreci

İsrail Başbakanlık Ofisi, 9 Ekim 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, tarafların üzerinde mutabakata vardığı Gazze’deki ateşkes anlaşmasının İsrail hükümetinin onayının ardından yürürlüğe gireceğini bildirmiştir. Açıklamada, kabinenin aynı gün akşam saatlerinde “esirlerin serbest bırakılması taslağı” gündemiyle toplanacağı belirtilmiştir.

İsrail basını, daha önce saat 17.00’de yapılması planlanan toplantının, 18.00’e ertelendiğini ve kabinenin anlaşmanın onaylanmasıyla birlikte ateşkes sürecini resmen başlatacağını duyurmuştur. İsrail hükümet kaynaklarına göre, ateşkesin yürürlüğe girmesiyle birlikte Gazze’de tutulan İsrailli esirlerin serbest bırakılması süreci hızla devreye sokulacaktır.

_{Gazze'de yürürlüğe girmesi beklenen ateşkes duyurusunun ardından Tel Aviv'de toplanan İsrailliler, 9 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Netanyahu’nun Açıklamaları

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, anlaşmanın ardından yayımladığı yazılı açıklamada, “Tanrı’nın izniyle tüm hepsini (esirleri) geri getireceğiz.” ifadelerini kullanmıştır. Başbakanlık Basın Ofisi, aynı gün yaptığı ikinci açıklamada Netanyahu’nun ABD Başkanı Donald Trump ile telefonda görüştüğünü, kendisine “esir takası ve ateşkes anlaşmasına varılması için gösterdiği çabadan dolayı teşekkür ettiğini” bildirmiştir. Ayrıca Netanyahu’nun Trump’ı İsrail Meclisi Knesset’e hitap etmeye davet ettiği belirtilmiştir.

İsrail basınında yer alan haberlere göre, Yedioth Ahronoth gazetesi Trump’ın pazar günü İsrail’i ziyaret etmesinin beklendiğini, ziyaret kapsamında hem Knesset’te konuşma yapacağını hem de “fiziksel ve ruhsal durumu elverişli olan İsrailli esirlerle görüşmek istediğini” yazmıştır.

İsrail hükümeti, anlaşmanın onaylanmasının ardından Gazze’deki ateşkes hükümlerinin hemen uygulanacağını bildirmiştir. Bu çerçevede, esir değişimi ve çekilme sürecinin uluslararası arabulucuların gözetiminde yürütüleceği açıklanmıştır.

Bölgesel Arabulucular ve Uluslararası Tepkiler

Katar Dışişleri Bakanlığı’nın Açıklaması

Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Macid el-Ensari, 9 Ekim 2025 gecesi Amerikan X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, Hamas ile İsrail arasında yürütülen Mısır merkezli müzakerelerde ilk aşama ateşkes anlaşmasının tüm hükümleri üzerinde mutabakata varıldığını duyurmuştur. Ensari, “Arabulucular, Gazze'de savaşın sona ermesini, İsrailli rehinelerin ve Filistinli tutukluların serbest bırakılmasını ve yardımların girişini sağlayacak ilk aşamanın tüm uygulama mekanizmaları konusunda anlaşmaya varıldığını” belirtmiştir. Açıklamasında ayrıca, uygulama detaylarının ilerleyen günlerde paylaşılacağı ifade edilmiştir.

Katar, sürecin başından itibaren Mısır ve ABD ile koordineli biçimde çalışmış, özellikle esir takası listeleri ve insani yardım koridorlarının güvenliği konusunda teknik destek sağlamıştır. Doha yönetimi, ateşkesin yürürlüğe girmesiyle birlikte yardım sevkiyatının hızlandırılacağını açıklamıştır.

Mısır ve Türkiye’nin Açıklamaları

Mısır Dışişleri Bakanı Badr Abdelatty, ateşkes anlaşmasının onaylanmasının ardından yaptığı açıklamada, “İsrail’in tamamen çekilmesini ve Gazze’ye insani yardımın koşulsuz geçişini garanti edecek mekanizmaların devreye alındığını” bildirmiştir.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, "Şarm El Şeyh'de yürütülen ve Türkiye olarak bizim de katkı sağladığımız Hamas-İsrail görüşmelerinin Gazze'de ateşkesle sonuçlanmasından büyük memnuniyet duyuyorum." ifadelerini kullanmıştır. Erdoğan, "İsrail hükümetinin ateşkese teşvik edilmesinde gerekli siyasi iradeyi ortaya koyan ABD Başkanı Sayın Trump başta olmak üzere, anlaşmaya varılmasında önemli destekleri olan kardeş ülkeler Katar ve Mısır'a hassaten teşekkür ediyorum. Türkiye olarak anlaşmanın harfiyen uygulanmasının yakın takipçisi olacak ve sürece katkı sunmaya devam edeceğiz. Aynı şekilde Filistin'de 1967 sınırları temelinde, başkenti Doğu Kudüs olan, bağımsız, egemen ve coğrafi bütünlüğü haiz bir Filistin Devleti kurulana dek mücadelemizi sürdüreceğiz.

Bu vesileyle, 2 yıldır tarifsiz acılar çeken, gayriinsani koşullar altında hayat ve haysiyet mücadelesi veren, evladını, anasını, babasını, akrabasını, arkadaşını kaybeden, yaşadıkları tüm trajedilere rağmen izzetli duruşlarından taviz vermeyen Filistinli kardeşlerimi en kalbi muhabbetlerimle selamlıyorum. Rabb'im Filistinli kardeşlerimizin yar ve yardımcısı olsun, Rabb'im şehitlerimizin ruhlarını şad, mekanlarını cennet eylesin." demiştir.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da yaptığı açıklamada, Türkiye’nin sürecin hem diplomatik hem insani boyutuna katkı sunduğunu ve Gazze’deki ateşkesin uygulanmasını yakından izleyeceğini belirtmiştir. Yılmaz, “Gazze’nin yeniden inşa süreciyle farklı bir döneme gireceğini ve iki yıldır süren saldırıların sona ermesinin insanlık adına bir kazanım olduğunu” ifade etmiştir.

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Burhanettin Duran, anlaşmaya ilişkin değerlendirmesinde, “Bu aşamadan sonra tarafların anlaşma koşullarına uyması, Gazze’ye acil yardımların ulaştırılması ve iki yıldır yaşanan insani tablonun sona erdirilmesi gerekmektedir.” demiştir.

Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı ise yayımladığı yazılı açıklamada, “Gazze’de ateşkes sağlanmasını memnuniyetle karşılıyor, bu ateşkesin iki yıldır devam eden soykırımı sona erdirmesini temenni ediyoruz.” ifadelerine yer vermiştir. Açıklamada, ateşkesin tam olarak uygulanmasının beklendiği, Gazze’ye insani yardım ulaştırılması ve yeniden imar çalışmalarının ivedilikle başlatılması gerektiği vurgulanmıştır.

Ateşkes Planının İlk Aşamasının Onaylanmasına Uluslarası Tepkiler

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Açıklamaları

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 9 Ekim 2025 tarihinde Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde düzenlenen 2025–2026 Yükseköğretim Akademik Yılı Açılış Töreni’nde yaptığı konuşmada, Gazze’de varılan ateşkes anlaşmasına ilişkin önemli değerlendirmelerde bulunmuştur.

Erdoğan, “Dün gece ve bugün Şarm El-Şeyh’ten gelen müjdeli haberlerden büyük sevinç duyduğunu” ifade etmiş ve uzun süredir Gazze’de akan kanın durması, ateşkesin sağlanması için yoğun diplomatik çabalar yürüttüklerini hatırlatmıştır. Cumhurbaşkanı, “Bizim de ilk baştan itibaren aktif katkı verdiğimiz anlaşmadan büyük memnuniyet duyuyoruz.” demiştir.

_{Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 9 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Erdoğan, Türkiye’nin anlaşmanın uygulanmasını yakından takip edeceğini belirterek, “Anlaşmanın sahadaki uygulamalarını takip edecek, görev gücünde Türkiye olarak inşallah biz de yer alacağız.” ifadelerini kullanmıştır. Türkiye’nin bu süreçte yalnızca diplomatik değil, insani yardım ve yeniden imar faaliyetlerinde de etkin rol oynayacağını vurgulamıştır.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, öncelikli hedefin “acil insani yardımların Gazze’ye ulaştırılması, rehine ve mahkûmların takası, İsrail’in saldırılarının durdurulması ve belirlenen hatlara geri çekilmenin sağlanması” olduğunu belirtmiştir. Türkiye’nin, anlaşmanın mutabık kalınan maddelerinin harfiyen uygulanmasını titizlikle takip edeceğini ifade etmiştir.

Erdoğan ayrıca, “Gazze’nin tekrar ayağa kaldırılabilmesi için uluslararası toplumla birlikte yeniden imar faaliyetlerine destek olacağız. Amacımız, soykırımın durması ve bölgeye huzurun bir an evvel gelmesidir.” demiştir.

Cumhurbaşkanı, sürece katkı sağlayan ülkelere teşekkür ederek, “İsrail hükümetinin ateşkese teşvik edilmesinde güçlü bir irade sergileyen Amerikan Başkanı Sayın Trump’a teşekkür ediyorum. Anlaşmaya varılmasına önemli katkılar veren Katar ve Mısır’a da şükranlarımı sunuyorum.” ifadelerini kullanmıştır.

Erdoğan, Filistin Direniş Hareketi Hamas’ın tutumuna da değinmiş ve “Hamas’ı dirayetli ve basiretli duruşu dolayısıyla tebrik ediyorum.” açıklamasında bulunmuştur.

Konuşmasında Filistin halkına yönelik desteğini yineleyen Cumhurbaşkanı, “İki yıldır her türlü barbarlığa, zulme, katliama, soykırıma rağmen dik ve dirayetli duruşlarından taviz vermeyen Filistinli kardeşlerimi selamlıyorum. Türkiye dün olduğu gibi bugün ve yarın da Filistin halkının yanında olacak, onları asla yalnız bırakmayacaktır.” demiştir.

Erdoğan, sözlerini “Rabb’im anlaşmayı Filistin halkı için hayırlara vesile kılsın. Toprağa düşen 67 binden fazla şehidimize Allah’tan rahmet diliyorum.” ifadeleriyle tamamlamıştır.

Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Kuruluşların Tepkileri

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Gazze’de sağlanan ve yürürlüğe girmesi beklenen ateşkes anlaşmasını memnuniyetle karşıladığını açıklamıştır. Guterres, yaptığı yazılı açıklamada, “Başkan Donald Trump’ın sunduğu öneriye dayanarak Gazze’de ateşkes sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılması için varılan anlaşmanın duyurulmasını memnuniyetle karşılıyorum.” ifadesini kullanmıştır.

Genel Sekreter, diplomatik çabalarından ötürü ABD, Katar, Mısır ve Türkiye’yi takdir ettiğini belirterek, tüm tarafları anlaşmanın şartlarına tam olarak uymaya çağırmıştır. Guterres, tüm rehinelerin serbest bırakılması, kalıcı bir ateşkesin sağlanması ve Gazze’ye insani yardımların derhal girişinin temin edilmesi gerektiğini vurgulamış, “Acılar sona ermelidir.” ifadesine yer vermiştir.

Guterres, açıklamasında ayrıca tüm paydaşları, işgalin sona erdirilmesi, Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkının tanınması ve İsrailliler ile Filistinlilerin barış ve güvenlik içinde yaşayabileceği iki devletli bir çözüme ulaşılması yönünde güvenilir bir siyasi yol oluşturmaya çağırmıştır.

BM Genel Sekreteri, anlaşmanın ardından “Birleşmiş Milletler’in insani yardım girişlerini genişleteceğini, yeniden yapılanma ve iyileştirme çalışmalarını destekleyeceğini” belirtmiştir. Guterres’in bu açıklaması, BM’nin ateşkes sürecine aktif bir gözlemci ve insani koordinasyon aktörü olarak dâhil olacağı şeklinde yorumlanmıştır.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus da yaptığı açıklamada, “ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze’deki ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılmasıyla ilgili açıklamasını memnuniyetle karşılıyorum.” ifadelerini kullanmıştır. Ghebreyesus, bunun hem İsrailliler hem de Filistinliler için kalıcı barışa doğru atılmış büyük bir adım olduğunu kaydederek, “Barış, en iyi ilaçtır.” değerlendirmesinde bulunmuştur.

Ghebreyesus, DSÖ’nün Gazze’deki hastaların acil sağlık ihtiyaçlarını karşılamak ve yıkılan sağlık sisteminin rehabilitasyonunu desteklemek için çalışmalarını artırmaya hazır olduğunu ifade etmiştir.

Avrupa Birliği ve Avrupa Ülkelerinin Tepkileri

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Gazze’de ateşkes planının ilk aşamasının onaylanmasını memnuniyetle karşıladığını açıklamıştır. Von der Leyen, ABD merkezli X platformundaki paylaşımında, “ABD, Katar, Mısır ve Türkiye'nin bu atılımı gerçekleştirmedeki diplomatik çabalarını takdir ediyorum.” ifadelerini kullanmıştır. AB Başkanı, tüm taraflara anlaşmanın şartlarına tam olarak uyma çağrısında bulunmuş ve “Tüm esirler güvenli bir şekilde serbest bırakılmalı, kalıcı ateşkes sağlanmalı, çekilen acılar sona ermeli.” demiştir.

Von der Leyen ayrıca, AB’nin Gazze’ye insani yardımların hızlı ve güvenli bir biçimde ulaştırılmasını desteklemeye devam edeceğini ve zamanı geldiğinde yeniden yapılanma çalışmalarına da katkı sağlayacağını belirtmiştir. Açıklamasında, “Bu fırsat, kalıcı barış ve güvenliğe doğru güvenilir bir siyasi yol oluşturma fırsatıdır; iki devletli çözüme bağlı bir yoldur.” ifadelerine yer vermiştir.

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Gazze’de ateşkes planının ilk aşamasına ilişkin yaptığı açıklamada, bunun önemli bir diplomatik başarı olduğunu ve savaşı sona erdirip tüm esirleri serbest bırakmak için gerçek bir fırsat sunduğunu ifade etmiştir. Kallas, “Bu, büyük bir diplomatik atılım ve gerçek bir umut anıdır. Avrupa Birliği, anlaşmanın uygulanmasını desteklemek için elinden geleni yapacaktır.” sözleriyle AB’nin sürece olan desteğini teyit etmiştir.

Ayrıca, AB Konseyi Başkanı Antonio Costa ve Avrupa Parlamentosu Başkanı Roberta Metsola da benzer açıklamalar yaparak, anlaşmanın “iki yıllık yıkım ve acının ardından umut verici bir dönüm noktası” olduğunu ifade etmişlerdir.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, anlaşmanın duyurulmasının ardından yaptığı açıklamada, “Bu anlaşma, savaşın sonunu ve iki devletli çözüme dayalı siyasi çözümün başlangıcını temsil etmelidir.” ifadelerini kullanmıştır. Macron, Trump ile Katarlı, Mısırlı ve Türk arabulucuların çabalarını takdir ettiğini vurgulamış ve Fransa’nın bu hedefe katkı sunmaya hazır olduğunu belirtmiştir.

İngiltere Başbakanı Keir Starmer, yazılı açıklamasında, “Gazze’de Başkan Donald Trump’ın ateşkes planının ilk aşaması konusunda varılan anlaşmadan büyük memnuniyet duyuyoruz.” ifadelerini kullanmış; bu gelişmenin esirler, aileleri ve Gazze halkı için büyük bir rahatlama anı olduğunu belirtmiştir. Starmer, anlaşmanın derhal yürürlüğe girmesi gerektiğini vurgulayarak, Gazze’ye insani yardım girişinin önündeki engellerin kaldırılması çağrısında bulunmuştur.

İrlanda Başbakanı Micheal Martin ise anlaşmayı olumlu karşıladığını belirterek, tüm taraflara “anlaşmanın şartlarına uyma, esirleri serbest bırakma ve insani yardımların Gazze’ye ulaşmasını sağlama” çağrısında bulunmuştur.

Almanya Başbakanı Friedrich Merz, anlaşmanın “esirler, aileleri ve bölge için umut verici bir ilk adım” olduğunu belirtmiş; “Uzun zamandır ilk kez bölgede gerçek bir barış ihtimali doğmuştur.” değerlendirmesinde bulunmuştur. Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul da anlaşmayı memnuniyetle karşıladığını ifade ederek, “Gazze müzakerelerinde kaydedilen ilerleme, esirlerin serbest bırakılmasının ve ateşkesin yakın olduğu anlamına geliyor.” açıklamasını yapmıştır.

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, anlaşmayı “Gazze’de ateşkesin sağlanması, tüm rehinelerin serbest bırakılması ve İsrail güçlerinin mutabakata varılan hatlara çekilmesinin önünü açan olağanüstü bir haber” olarak nitelendirmiştir. Meloni, “Bu anlaşma, çatışmayı sona erdirmek için değerlendirilmesi gereken eşsiz bir fırsattır.” demiş; İtalya’nın sürecin uygulanmasını desteklemeye devam edeceğini ve Gazze’nin istikrara kavuşturulması ile yeniden inşasına katkı sunmaya hazır olduğunu bildirmiştir.

Hollanda Başbakanı Dick Schoof, “Bu anlaşma, pek çok insanın acısına son verebilir.” ifadeleriyle anlaşmayı değerlendirmiştir. Schoof, “Bu anlaşma, kalıcı ve adil barışa doğru bir adım olmalıdır.” demiş ve ABD, Mısır, Katar ve Türkiye’ye diplomatik katkılarından dolayı teşekkür etmiştir. Hollanda Dışişleri Bakanı David Van Weel, anlaşmanın “Orta Doğu’da barış ve istikrar için tarihi bir dönüm noktası” olduğunu vurgulamış ve Trump yönetiminin liderliğine teşekkür etmiştir.

Avusturya Başbakanı Christian Stocker ise, “Barış müzakerelerinde sağlanan ilerleme, uzun zamandır beklenen iyi bir haber.” ifadelerini kullanarak, ABD Başkanı Trump ve tüm ilgili ülkelere diplomatik çabalarından ötürü teşekkür etmiştir.

Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto, “Trump’ın çabaları sayesinde, Orta Doğu’da barış ve güvenlik için nihayet gerçek bir umut doğmuştur.” açıklamasını yapmıştır. Slovakya Dışişleri Bakanı Juraj Blanar, anlaşmayı “çatışmanın sona erdirilmesi ve sivillerin acılarının hafifletilmesi yönünde atılmış önemli bir adım” olarak değerlendirmiştir.

Orta Doğu Ülkelerinin Tepkileri

Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Macid el-Ensari, ABD merkezli X platformundan yaptığı açıklamada, “Arabulucular, bu gece Gazze'de ateşkes anlaşmasının savaşın sona ermesini, İsrailli rehinelerin ve Filistinli tutukluların serbest bırakılmasını ve yardımların girişini sağlayacak ilk aşamasının tüm hükümleri konusunda anlaşmaya varıldığını duyurdu.” ifadelerini kullanmıştır. Katar Başbakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani de Mısır’a giderek müzakerelere katılmış ve ülkesinin “iki yıldır süren savaşın sona ermesi için tüm diplomatik kaynaklarını seferber ettiğini” belirtmiştir.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Şarm El-Şeyh’te sağlanan ateşkesi “dünyanın barış iradesinin zaferini simgeleyen tarihi bir an” olarak tanımlamıştır. Sisi, bu anlaşmanın sadece bir savaş sayfasını kapatmadığını, aynı zamanda adalet ve istikrar dolu bir geleceğin kapısını araladığını ifade etmiştir.

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı, yaptığı yazılı açıklamada, “Gazze’de ateşkesin sağlanmasından ve Başkan Donald Trump’ın önerisinin ilk aşamasının uygulanmaya başlamasından memnuniyet duyuyoruz.” ifadesini kullanmıştır. Açıklamada, Trump’ın yanı sıra Katar, Mısır ve Türkiye’nin arabuluculuk çabalarına da övgüyle yer verilmiştir. Riyad yönetimi, anlaşmanın Filistin halkının insani sıkıntılarını hafifletmesini, İsrail’in tamamen çekilmesini ve iki devletli çözüm temelinde adil bir barışın kurulmasını temenni etmiştir.

Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen es-Safedi, ateşkesin sağlanmasını memnuniyetle karşıladıklarını bildirmiş ve Türkiye, Katar ve Mısır’ın diplomatik çabalarına teşekkür etmiştir. Ürdün Dışişleri Bakanlığı açıklamasında, “Gazze’deki kıtlığın sona ermesi için acil insani yardımın ulaştırılması zorunludur. Anlaşmanın hükümleri eksiksiz uygulanmalıdır.” ifadeleri yer almıştır.

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Dışişleri Bakanlığı, Gazze’de ateşkes çerçevesinde ilk aşamanın onaylanmasını memnuniyetle karşıladığını bildirmiştir. Açıklamada, tüm taraflara anlaşma koşullarına uymaları ve Gazze’ye insani yardımların engelsiz biçimde ulaşması çağrısı yapılmıştır.

Asya-Pasifik Ülkelerinin Tepkileri

Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif, anlaşmanın “Gazze’deki soykırımı sona erdirecek tarihi bir fırsat” olduğunu belirtmiştir. Şerif, Türkiye, Katar ve Mısır’ın diplomatik katkılarını takdir ettiğini ifade ederek, “Filistin halkının barış, güvenlik ve onurunun sağlanması için çabalarımız sürecek.” açıklamasını yapmıştır.

Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Gazze’de sağlanan anlaşmadan memnuniyet duyduğunu belirterek, “Bu gelişme, kalıcı barışa giden yolu açmalıdır.” demiştir. Modi, esirlerin serbest bırakılması ve insani yardımların ulaştırılmasının bölgedeki istikrara katkı sağlayacağını ifade etmiştir. Malezya Başbakanı Enver İbrahim, anlaşmanın “aylar süren yıkım ve acıların ardından umut verici bir gelişme” olduğunu belirtmiş ve taraflara “kalıcı ve kapsamlı barışa ulaşma fırsatını değerlendirme” çağrısında bulunmuştur.

Kazakistan Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Ruslan Jeldibay, Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in Mısır’da sağlanan ateşkes anlaşmasını desteklediğini açıklamıştır. Tokayev, “Mısır, Katar ve Türkiye’nin arabuluculuk çabaları verimli olmuştur; ABD’nin liderliğindeki bu diplomatik süreç Orta Doğu barışı için özel bir katkıdır.” ifadelerini kullanmıştır.

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Guo Ciakun, Pekin’de yaptığı açıklamada, Çin’in “Filistin’in Filistinliler tarafından yönetilmesi” ilkesini savunduğunu ve iki devletli çözümü desteklediğini vurgulamıştır. Guo, “Filistin sorununa adil, kapsamlı ve kalıcı bir çözüm bulunması için uluslararası toplumla birlikte çabalarımızı sürdüreceğiz.” demiştir.

Avustralya Başbakanı Anthony Albanese ve Dışişleri Bakanı Penny Wong, ortak açıklamalarında, ateşkesin “iki yıldır süren çatışmaların ardından barışa doğru gerekli bir adım” olduğunu belirtmiştir. Avustralya, Türkiye, Katar ve Mısır’ın çabalarına teşekkür etmiş ve iki devletli çözüm sürecine desteklerini yinelemiştir.

Yeni Zelanda Dışişleri Bakanı Winston Peters, Gazze’deki ateşkesi memnuniyetle karşıladığını belirterek, tarafların üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmeleri gerektiğini söylemiştir. Peters, ABD, Türkiye, Katar ve Mısır’ın çabalarına teşekkür ederek, bunun iki yıldır süren acıların son bulması yönünde önemli bir adım olduğunu ifade etmiştir.

Diğer Ülkelerin Tepkileri

Kanada Başbakanı Mark Carney, “Yıllar süren yoğun acıların ardından artık barış ulaşılabilir hissettiriyor.” ifadeleriyle ABD, Türkiye, Katar ve Mısır’a teşekkür etmiştir. Carney, taraflara anlaşmanın tüm maddelerini hızla uygulamaları ve adil, kalıcı barış için çaba göstermeleri çağrısında bulunmuştur.

Rusya adına Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, İsrail ve Hamas arasında varılan anlaşmayı desteklediklerini açıklamış ve bunun “Gazze’deki çatışmaların çözümünde olumlu bir adım” olduğunu belirtmiştir.

Ateşkesin İsrail Hükümeti Tarafından Onaylanması ve Anlaşma Metni

İsrail Başbakanlık Ofisi, 9 Ekim’de yapılan kabine toplantısında anlaşmanın onaylandığını duyurmuş, Başbakan Binyamin Netanyahu liderliğindeki hükümet “Gazze’deki savaşı sona erdirme ve tüm İsrailli esirleri geri getirme” kararını kabul etmiştir. Toplantıya ABD Başkanı Donald Trump’ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff ile danışmanı Jared Kushner de katılmıştır. Oylamada beş aşırı sağcı bakan “hayır” oyu kullanmış, ancak anlaşma çoğunlukla kabul edilmiştir.

İsrail resmi yayın kurumu KAN’ın haberine göre, hükümetteki bakanların çoğunluğu anlaşmayı onaylarken, Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich dâhil 5 bakan karşı oy kullanmıştır. Karşı oy kullanan tüm bakanların Ben-Gvir ve Smotrich’in liderliğindeki partilere mensup olduğu aktarılmıştır.

Ayrıca KAN’a göre, anlaşma sonrasında İsrail ordusu “ayarlanmış konuşlanma hatlarına” çekilmeye başlamıştır. Ordu Radyosu, bazı tugayların Gazze’den çekildiğini, kısmi çekilmenin ardından Gazze sınırında tank ve zırhlı araç hareketliliği yaşandığını bildirmiştir.

Ateşkes anlaşmasının tam metni, Anadolu Ajansı tarafından güvenlik kaynaklarından elde edilen “Başkan Trump’ın ‘Gazze Savaşı’nın Kapsamlı Şekilde Sonlandırılması’ Önerisinin Uygulama Adımları” başlıklı belgede yer almıştır. Türkiye adına Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı İbrahim Kalın’ın imzasının bulunduğu altı maddelik anlaşma metni şöyledir:

1. ABD Başkanı Donald Trump, Gazze Şeridi'ndeki savaşın sona erdiğini ve tarafların bu amaçla gerekli adımları uygulamaya koymayı kabul ettiklerini duyurur.

2. Savaş, İsrail hükümetinin onayıyla derhal sona erecektir. Hava ve topçu bombardımanı ve hedefleme operasyonları dahil olmak üzere tüm askeri operasyonlar askıya alınacaktır. 72 saatlik süre boyunca, İsrail ordusunun çekildiği bölgelerde hava gözetimi askıya alınacaktır.

3. Teklifte belirlenen ve 19 Ocak 2025 tarihli insani yardım anlaşmasına asgari düzeyde uygun olarak insani yardım ve destek malzemelerinin eksiksiz girişine derhal başlanacaktır. İnsani yardım ve destek malzemelerinin uygulanmasına ilişkin adımlar ekte sunulmuştur.

4. İsrail ordusu, ekte sunulan X numaralı haritada mutabık kalınan hatlara çekilecektir. Bu geri çekilme, Başkan Trump'ın açıklamasının ardından ve İsrail hükümetinin onayını takiben 24 saat içinde tamamlanacaktır. Hamas anlaşmayı tam olarak uyguladığı sürece, İsrail ordusu çekildiği bölgelere geri dönmeyecektir.

5. İsrail ordusunun 72 saat içinde çekilmesinin ardından Gazze'de hayatta olan ve ölü tüm İsrailli rehineler serbest bırakılacaktır. (Liste ektedir)

a. İsrail ordusunun çekilme işlemini tamamlamasının ardından Hamas, rehinelerin durumunu araştırmaya başlayacak ve onlara ilişkin tüm bilgileri toplayacaktır. Hamas, elde ettiği bulgulara dair geri bildirimi aşağıda 5.e maddesinde belirtilen bilgi paylaşım mekanizması aracılığıyla sunacaktır. İsrail ise Gazze Şeridi'nden olup İsrail'de tutulan Filistinli mahkumlar ve gözaltındakilere ilişkin bilgileri sağlayacaktır.

b. 72 saat içinde Hamas, Gazze'deki Filistinli grupların elindekiler de dahil olmak üzere, hayattaki rehinelerin tümünü serbest bırakacaktır.

c. 72 saat içinde Hamas, elinde bulunan ve Gazze'deki Filistinli grupların elinde bulunan ölü rehinelerin naaşlarını teslim edecektir.

d. 72 saat içinde Hamas, aşağıdaki (e) paragrafında belirtilen bilgi paylaşım mekanizması aracılığıyla, kalan herhangi bir ölü rehineyle ilgili elde ettiği tüm bilgileri paylaşacaktır. İsrail elinde tuttuğu ölü Gazzelilerin naaşlarıyla ilgili bilgi sağlayacaktır.

e. 72 saatte alınamayan ölü rehineler veya İsrail'in elinde bulunan Gazzelilerin naaşları hakkında bilgi ve istihbarat alışverişinde bulunulması için, arabulucular ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) aracılığıyla iki taraf arasında bir bilgi paylaşım mekanizması kurulacaktır. Mekanizma, tüm rehinelerin naaşlarının tam ve güvenli bir şekilde mezardan çıkarılmasını ve teslim edilmesini sağlayacaktır. Hamas, bu taahhütlerin mümkün olan en kısa sürede yerine getirilmesi için azami çaba gösterecektir.

f. Hamas tüm rehineleri serbest bıraktıkça, İsrail de ekli listelere göre karşılık gelen sayı kadar Filistinli tutukluyu buna paralel olarak serbest bırakacaktır.

g. Rehine ve tutukluların değişimi, arabulucular aracılığıyla ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) gözetiminde, üzerinde mutabık kalınan mekanizma uyarınca gerçekleştirilecektir. Bu süreçte herhangi bir kamu töreni veya medya yayını yapılmayacaktır.

6. Tarafların mutabık kalacağı şekilde, Amerika Birleşik Devletleri, Katar, Mısır, Türkiye ve diğer ülkelerin temsilcilerinden, iki tarafla uygulamayı takip ve koordine edecek bir görev gücü oluşturulacak.

Bu mekanizmanın uygulanmasını desteklemek amacıyla ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı’nın (CENTCOM), İsrail’de “sivil-askerî koordinasyon merkezi” kuracağı bildirilmiştir. Associated Press’e konuşan yetkililer, merkezin insani yardım akışını kolaylaştıracağını ve güvenlik desteği sağlayacağını açıklamıştır.

ABD’nin, Gazze’deki ateşkesin uygulanmasını izlemek üzere İsrail’e yaklaşık 200 asker göndereceği belirtilmiştir. Askerlerin Gazze’ye girmeyeceği, faaliyetlerin İsrail topraklarında yürütüleceği vurgulanmıştır. Yetkililere göre, bu ekip, “ateşkesin uygulanmasını ve Gazze’de sivil yönetime geçiş sürecini” izlemeyi amaçlayacaktır.

İsrail'in "Sarı Hat" Noktalarına Çekilmesi

İsrail ordusu tarafından yapılan resmi açıklamaya göre, Gazze’de ateşkes 10 Ekim 2025 tarihinde yerel saatle 12.00’de yürürlüğe girmiştir. Açıklamada, İsrail askerlerinin “sarı hat” olarak tanımlanan noktalara doğru kısmi çekilmesinin tamamlandığı belirtilmiş; çekilmenin ardından Gazze’de herhangi bir saldırı veya patlama yaşanmadığı aktarılmıştır.

Aynı açıklamada, ordunun çekilme hattı dışında kalan bölgelerde “acil tehdit” olarak nitelendirilen hedeflere yönelik operasyonların devam edebileceği ifade edilmiştir. Sınırın İsrail tarafındaki Anadolu Ajansı muhabirine göre, ateşkesin devreye girmesinin ardından bölgede çatışma sesleri kesilmiş, ancak İsrail’e ait insansız hava araçlarının uçuşları sürmüştür.

İsrail ordusu, anlaşma hükümlerine göre kısmi çekilmenin tamamlanmasının ardından Gazze’de tutulan İsrailli esirlerin 72 saat içinde serbest bırakılmasının planlandığını bildirmiştir. Esirlerin teslim sürecinin 13 Ekim 2025 Pazartesi öğle saatlerine kadar tamamlanması beklenmektedir.

İsrail’in Ateşkese Rağmen Devam Eden Saldırıları

Ateşkesin yürürlüğe girmesinin ardından, İsrail ordusunun Gazze Şeridi’nden “sarı hat” olarak adlandırılan konuşlanma hatlarına kademeli olarak çekilmeye başladığı bildirilmiştir. Ancak bu süreçte ordunun bazı bölgelerde saldırılarını sürdürdüğü tespit edilmiştir.

_{İsrail ordusunun işgali altındaki Gazze Şeridi’nden bir görüntü, 9 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Görgü tanıklarının ifadelerine göre, İsrail savaş uçakları ve topçu birlikleri ateşkes onayının ardından sabah saatlerinde Gazze kentinin doğusunu hedef almıştır. Ayrıca tank birliklerinin, Gazze’nin kuzeyini ve güneyini birbirinden ayıran Netzarim Koridoru çevresine ateş açtığı bildirilmiştir.

Refah kentinin kuzeybatısındaki Şakuş bölgesinde, yerinden edilen sivillerin barındığı çadır ve evlerin çevresi de ateş altına alınmıştır. Han Yunus kentinin kuzeydoğusuna sis bombaları atılmış, ardından kent merkezine hava saldırısı düzenlenmiştir.

Gazze sınırında bulunan Anadolu Ajansı muhabirlerinin aktardığına göre, ateşkes yürürlüğe girmesine rağmen İsrail’e ait savaş uçakları ve helikopterler bölgede uçuşlarını sürdürmektedir. Gazze’nin kuzeyinde topçu atışları ve silah sesleri duyulmaktadır.

Times of Israel gazetesinde yer alan bilgilere göre, İsrail ordusunun “kısmi çekilmeleri” topçu ateşi ve hava saldırıları eşliğinde gerçekleştirdiği belirtilmiştir. Gazze’deki Sağlık Bakanlığı, son saldırılarda can kaybına ilişkin henüz açıklama yapmamıştır.

İsrail ordusunun basın ofisi, ateşkese rağmen patlamaların sürmesinin nedenine ilişkin soruları yanıtsız bırakmıştır. Bu durum, ateşkesin ilk gününde bile sahadaki uygulama sürecinde ihlallerin yaşandığı yönünde diplomatik tepkilere yol açmıştır.

ABD Başkanı Donald Trump’ın Açıklamaları

ABD Başkanı Donald Trump, 9 Ekim 2025 tarihinde Beyaz Saray’da düzenlenen kabine toplantısında Gazze’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasını değerlendirmiştir. Trump, anlaşmayı “Orta Doğu barışı için tarihi bir dönüm noktası” olarak nitelendirmiş ve sürecin başarıyla tamamlanmasında Türkiye, Katar ve Mısır’ın “çok önemli roller üstlendiğini” belirtmiştir.

Trump, “Türkiye, Katar ve Mısır liderlerine bu inanılmaz sonuca ulaşmamıza yardım ettikleri ve yanımızda oldukları için büyük minnettarlığımı ifade etmek istiyorum.” sözleriyle üç ülkenin katkılarına teşekkür etmiştir. Özellikle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a ayrı bir paragraf açan Trump, “Cumhurbaşkanı Erdoğan, Hamas ve diğer bazı gruplar konusunda bizzat ilgilendi ve harika bir iş çıkardı.”demiştir.

ABD Başkanı, ateşkesin yalnızca bir çatışma durdurma adımı olmadığını, bölgeye kalıcı barışın kapısını aralayacak bir anlaşma olduğunu ifade etmiştir. “Bence bu barış kalıcı olacak, umarım sonsuza kadar sürer.” değerlendirmesini yapmıştır. Trump, “Gazze’de savaşı sona erdirdik” ifadesini kullanarak, “Bölge halklarının geleceği için yeni bir sayfa açıldı.” açıklamasında bulunmuştur.

Trump ayrıca, “Gazze yavaş yavaş yeniden inşa edilecek. Bölgedeki bazı ülkelerin muazzam servetleri var ve bu servetin yalnızca küçük bir kısmı Gazze’de mucizeler yaratacak.” sözleriyle anlaşmanın ekonomik boyutuna değinmiştir. ABD Başkanı, Gazze’nin yeniden inşasının “uluslararası iş birliği”yle yürütüleceğini belirtmiş ve “Bu harika bir plan; herkesin desteklediği bir barış planı.” ifadesini yinelemiştir.

Gazze halkının yeniden inşa sürecinde zorla yerlerinden edilmeyeceğini vurgulayan Trump, “Kimse zorla yerinden edilmeyecek. Böyle bir şey yapmayı hiç düşünmüyoruz. Bu plan, Filistinlilerin kendi topraklarında kalmasını garanti altına alıyor.” açıklamasını yapmıştır.

Ayrıca, Trump’ın “Barışın kalıcı olacağına inanıyorum. Orta Doğu’da barış, herkesin bir araya gelmesiyle mümkün hale geldi.” ifadeleri dikkat çekmiştir. Esir takası sürecine değinen Trump, “Tüm esirler pazartesi veya salı günü serbest bırakılacak. Muhtemelen o gün orada olacağım. Pazar günü yola çıkmayı planlıyoruz.” açıklamasında bulunmuştur.

Trump, ziyaret kapsamında Mısır’a giderek resmi anlaşma imza törenine katılacağını ve İsrail’de Knesset’te konuşma yapabileceğini belirtmiştir. “Benden orada konuşmamı istediler. Eğer isterlerse gidip konuşurum. İlk kez bir ABD başkanı bunu yapacak. Bu yüzden çok ilginç olacak.” demiştir.

ABD Başkanı ayrıca, iki devletli çözüm hakkındaki sorulara, “Bu konuda bir görüşüm yok. Onlar (İsrail ve Filistin) nasıl uzlaşırsa ona uyacağım.” yanıtını vermiştir. Trump, barış sürecinin temel hedefinin “savaşın sona ermesi, yeniden inşa ve halkların güvenliği” olduğunu vurgulamıştır.

Finlandiya Cumhurbaşkanı Alexander Stubb, aynı toplantıda yaptığı değerlendirmede, “Son 24 saatte Gazze’de gördüklerimizden dolayı sizi tebrik etmek istiyorum. Bu gerçekten tarihi bir anlaşma.” ifadeleriyle ABD Başkanı Trump’a teşekkür etmiştir.

Ateşkesin Yürürlüğe Girmesi

İsrail ordusu tarafından yapılan resmî açıklamaya göre, Gazze’de ateşkes 10 Ekim 2025 tarihinde yerel saatle 12.00’de yürürlüğe girmiştir. Açıklamada, İsrail askerlerinin “sarı hat” olarak tanımlanan noktalara doğru kısmi çekilmesinin tamamlandığı belirtilmiş; çekilmenin ardından Gazze’de herhangi bir saldırı veya patlama yaşanmadığı aktarılmıştır.

Aynı açıklamada, ordunun çekilme hattı dışında kalan bölgelerde “acil tehdit” olarak nitelendirilen hedeflere yönelik operasyonların devam edebileceği ifade edilmiştir. Sınırın İsrail tarafındaki Anadolu Ajansı muhabirine göre, ateşkesin devreye girmesinin ardından bölgede çatışma sesleri kesilmiş, ancak İsrail’e ait insansız hava araçlarının uçuşları sürmüştür.

İsrail ordusu, anlaşma hükümlerine göre kısmi çekilmenin tamamlanmasının ardından Gazze’de tutulan İsrailli esirlerin 72 saat içinde serbest bırakılmasının planlandığını bildirmiştir. Esirlerin teslim sürecinin 13 Ekim 2025 Pazartesi öğle saatlerine kadar tamamlanması beklenmektedir.

Filistinlilerin Dönüşü ve Ateşkes Sonrası Durum

Ateşkesin yürürlüğe girmesiyle birlikte Gazze Şeridi’nin güneyinden kuzeyine doğru geniş çaplı bir geri dönüş hareketi başlamıştır. Anadolu Ajansı’na göre binlerce Filistinli, iki yıldır süren saldırılar nedeniyle terk ettikleri evlerine dönmek üzere yola çıkmıştır.

İsrail ordusunun ateşkesin yürürlüğe girdiğini duyurmasının ardından, Gazze’nin orta ve güney bölgelerinden kuzeyine geçişi sağlayan Reşid Caddesi, geri dönen siviller tarafından yoğun biçimde kullanılmaya başlanmıştır. İsrail ordusunun çekilmesinin ardından birçok aile, yanlarına alabildikleri eşyalarla birlikte kuzeydeki evlerine doğru hareket etmiştir.

_{Gazze'de ateşkesin yürürlüğe girmesiyle binlerce Filistinli kuzeydeki evlerine dönüyor, 10 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Ateşkesin Yürürlüğe Girmesinin Ardından Uluslararası Tepkiler

10 Ekim 2025 tarihinde Gazze’de ateşkesin yürürlüğe girmesinin ardından, hükümetler, uluslararası kuruluşlar ve insani yardım örgütleri, iki yıldır süren saldırıların durdurulmasını “insani bir dönüm noktası” olarak nitelendirmiştir.

Almanya Başbakanı Friedrich Merz, yaptığı açıklamada Gazze’deki ateşkesin sağlanmasını “Orta Doğu ve ötesi için iyi bir haber” olarak nitelendirmiştir. Merz, arabuluculuk sürecinde rol üstlenen Türkiye, Katar ve Mısır’a teşekkür ederek, “Gazze'de 2 yılı aşkın süren savaşın ardından ateşkes anlaşması imzalanması başarıldı.” ifadelerini kullanmıştır.

Başbakan Merz, ABD Başkanı Donald Trump’a da barış girişimi için teşekkür etmiş; ateşkesin hızlı şekilde uygulanması gerektiğini, “Alman vatandaşları da dahil olmak üzere tüm esirlerin ailelerine kavuşmasının” öncelikli hedef olduğunu vurgulamıştır. “Ateşkes yürürlüğe girmeli ve önümüzdeki haftalarda istikrar kazanmalıdır. İnsani yardım Gazze halkına hızlı şekilde ulaşmalıdır.” açıklamasını yapmıştır.

Merz, ateşkesin ardından barışa giden adımların başarıyla sürdürülmesinin önemine dikkat çekmiş; Gazze’nin yeniden inşası, Hamas’ın silahsızlandırılması ve sivil halka insani yardım ulaştırılması gereğini vurgulamıştır. Almanya’nın Mısır ile birlikte “Gazze için uluslararası yeniden inşa konferansı” düzenleyeceğini bildirmiştir.

Ayrıca Merz, Trump’ın önerdiği “Barış Konseyi” yapısında Almanya’nın sorumluluk almaya hazır olduğunu belirtmiş; Filistin Özerk Yönetimi’nde reform sürecini destekleyeceklerini açıklamıştır. Ülkesinin AB misyonları EUBAM ve EUPOL COPPS aracılığıyla Filistin güvenlik ve yargı kurumlarına destek vereceğini kaydetmiştir.

Askerî katılımın gündemde olmadığını vurgulayan Merz, Almanya’nın yalnızca diplomatik ve hukuki çerçevede sürece katkı sunacağını bildirmiştir. Ayrıca Almanya’nın, bölgedeki gelişmeler ışığında silah ihracat izinlerini yeniden gözden geçireceğini ve bunun “tarihsel sorumluluğun bir gereği” olduğunu ifade etmiştir. Merz, konuşmasını “İki devletli çözüm, kalıcı barışın tek umududur.” sözleriyle tamamlamıştır.

Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) Başkanı Mirjana Spoljaric Egger, yazılı açıklamasında, “İsrail ile Hamas arasında varılan ateşkes anlaşması, iki yıl süren akıl almaz dehşetin ardından bir dönüm noktası olmalı.” ifadesini kullanmıştır. Egger, ateşkesin “hayat kurtarmak ve acıları dindirmek için hayati fırsat sunduğunu” vurgulamıştır.

ICRC’nin Gazze, İsrail ve Batı Şeria’daki ekiplerinin, esirlerin ve tutukluların ailelerine iade sürecinde aktif rol alacağını açıklamıştır. Ayrıca, “insan kalıntılarının iadesine yardımcı olarak ailelerin yaslarını onurlu biçimde tutmalarını sağlama” taahhüdünde bulunmuştur.

Egger, Gazze’ye daha fazla insani yardım ulaştırılacağını belirterek, “Önümüzdeki günler kritik öneme sahip. Tarafları taahhütlerine sadık kalmaya çağırıyorum. Tahliye operasyonları güvenli yürütülmeli, yardımlar tam kapasiteyle yeniden başlamalı ve insanlara güvenli biçimde ulaştırılmalıdır. Hayatlar, ateşkesin sürdürülmesine bağlı.” ifadelerini kullanmıştır.

Güney Afrika, Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla yaptığı yazılı açıklamada, ateşkesin kalıcı barışa giden yolda “önemli bir adım” olduğunu belirtmiştir. Açıklamada, tüm taraflara “müzakerelerde mutabık kalınan adımlara bağlı kalma” çağrısı yapılmıştır.

Güney Afrika hükümeti, “trajik insani felaketin sona erdirilmesi ve daha fazla can kaybının önlenmesi için güvenilir bir siyasi süreç” gerektiğini vurgulamış; garantör devletlerin (Türkiye, Katar, Mısır, ABD) rollerini takdirle karşılamıştır. Açıklamada ayrıca, “kuşatma altındaki Gazze’ye acil ve engelsiz insani yardım ulaştırılması” çağrısı yapılmıştır. Güney Afrika, barış inşası ve geçiş adaleti alanındaki tecrübelerini paylaşmaya hazır olduğunu da duyurmuştur.

Somali Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığı da yayımladığı açıklamada, “Bu anlaşmanın Filistin halkının acılarını sona erdirecek ve bölgede güvenliği pekiştirecek adil bir barışa giden samimi bir adım olmasını ümit ediyoruz.” ifadelerini kullanmıştır. Somali, Filistin halkının bağımsız ve egemen bir devlet kurma hakkına verdiği desteği yinelemiş ve uluslararası hukuka bağlılık vurgusu yapmıştır.

Sudan Egemenlik Konseyi tarafından yapılan açıklamada ise ateşkesin “akan kanın durdurulması ve kardeş Filistin halkının çektiği acıların hafifletilmesi” yönünde önemli bir adım olduğu belirtilmiştir. Açıklamada, ateşkesin “adalet ve insanlık değerlerinin bir zaferi” olduğu, bölgeye “güvenlik ve istikrarın yeniden tesis edilmesi için gerçek bir fırsat sunduğu” ifade edilmiştir.

12–13 Ekim 2025 Tarihlerinde Gazze Ateşkesi Sonrası Gelişmeler

Ateşkesin Uygulanması ve Esir Takası Süreci

10 Ekim 2025’te yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasının ardından, 12–13 Ekim günlerinde sahada uygulama aşamaları hız kazanmıştır. Hamas, ateşkes ve esir takası anlaşmasının birinci aşaması kapsamında elinde tuttuğu 20 İsrailli esiri Uluslararası Kızılhaç Komitesine teslim etmiştir. Bu esirler arasında Matan Angrest, Gali ve Ziv Berman, Alon Ohel, Eitan Mor, Omri Miran ve Guy Gilboa-Dalal gibi isimler yer almıştır.

İsrail tarafı da anlaşma kapsamında Ofer Hapishanesinde müebbet hapis cezası alan 88 Filistinliyi serbest bırakmıştır. Serbest bırakılanların bir bölümü Ramallah yakınlarında halk tarafından karşılanmış, ancak İsrail askerleri cezaevi çevresindeki kalabalığa insansız hava araçlarından göz yaşartıcı gaz ve uyarı kâğıtları atarak müdahale etmiştir.

Filistin Esirler Medya Ofisi, ateşkes kapsamında salıverilecek 1.968 Filistinlinin ismini yayımlamış, bu kişiler arasında müebbet hapse mahkûm 250 tutuklu ve Ekim 2023’ten itibaren alıkonulan 1.718 kişi bulunduğunu açıklamıştır. Öte yandan, İsrail yönetimi bu kişilerin 143’ünü Kudüs ve Batı Şeria dışına sınır dışı etme kararı almıştır.

Filistin tarafı, bazı ailelerin serbest bırakılacak yakınlarına ulaşmak için Ürdün’e geçmeye çalıştığını, ancak İsrail makamlarının Kral Hüseyin Köprüsü üzerinden geçişi engellediğini bildirmiştir. Hamas kaynakları, listelerin bazı engeller nedeniyle resmi olarak yayımlanamadığını belirtmiştir.

^{Hamas, Gazze’deki İsrailli Esirleri Uluslararası Kızılhaç Komitesine Teslim Etmeye Başladı (Anadolu Ajansı)}

İnsani Yardım ve Yeniden Yapılanma Çabaları

Ateşkesin yürürlüğe girmesiyle Gazze’ye insani yardım tırlarının girişi başlamıştır. İlk günlerde Kerm Ebu Salim Sınır Kapısı’ndan yüzlerce yardım tırı geçiş yapmıştır. Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA), 10 Ekim’de başlayan ateşkesin ardından yardım geçişlerinde önemli ilerleme kaydedildiğini ve mart ayından bu yana ilk kez Gazze’ye mutfak tüpü sevkiyatı yapıldığını açıklamıştır. Ayrıca 190 ton insani yardımın dağıtımı için izin alındığı bildirilmiştir.

Gazze’deki hükümetin açıklamasına göre 12 Ekim’de bölgeye 173 tır yardım malzemesi ulaşmıştır; bunlardan 3’ü mutfak tüpü, 6’sı akaryakıt yüklüdür. Ancak yerel makamlar, bu yardımların 2,4 milyonluk nüfusun ihtiyaçlarını karşılamaktan çok uzak olduğunu vurgulamıştır.

Öte yandan, İsrail ve ABD güdümündeki Gazze İnsani Yardım Vakfı (GHF) aracılığıyla yürütülen ve uluslararası denetim dışında kalan yardım merkezlerinin çalışmaları İsrail’in çekilmesi sonrası tamamen durmuştur. Bu merkezlerden biri Netzarim Koridoru’nda, üçü ise Refah bölgesinde bulunmaktaydı.

^{Ateşkes Sonrası İlk Yardım Tırlarının Gazzeye Ulaşması (Anadolu Ajansı)}

Altyapı ve Kent İyileştirme Çalışmaları

Gazze’nin güneyindeki Han Yunus Belediyesi, ekipman eksikliğine rağmen İsrail saldırıları sonucu kapanan yolları açmak için çalışmalara başlamıştır. Belediye, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) işbirliğiyle enkaz kaldırma faaliyetleri yürütmektedir. Belediye mühendisleri, kentteki binaların yaklaşık %90’ının yıkıldığını ve mevcut iş makinelerinin bu ölçekteki yıkımı kaldırmaya yetmediğini belirtmiştir.

Ateşkesin ardından evlerine dönen Filistinliler büyük bir yıkımla karşılaşmıştır. Özellikle Han Yunus’un doğusunda, İsrail ordusunun çekilmesinin ardından geri dönen sivillerin binalarının ve yüksek katlı yapıların tamamının yıkıldığı gözlemlenmiştir.

Güvenlik Olayları ve Gazze’deki Durum

12 Ekim’de Gazze’deki Sabra Mahallesi’nde çatışmalar yaşanmış, 28 yaşındaki Filistinli gazeteci Salih el-Ceferavi İsrail bağlantılı bir milisle girilen çatışmada öldürülmüştür. Ceferavi, iki yıllık savaş boyunca yaptığı görüntülü haberlerle tanınmıştı ve ölüm anında “press” yeleği giydiği tespit edilmiştir.

Gazze’deki yerel yönetim, bu olayın İsrail bağlantılı silahlı bir grubun güvenlik güçlerine saldırısı sonucu yaşandığını açıklamıştır. Aynı bölgede, güneyden kuzeye dönen sivillerin bazıları da silahlı saldırılarda hayatını kaybetmiştir.

^{Enkaz Arasında Dönüş Yolu (Anadolu Ajansı)}

Uluslararası Tepkiler ve Diplomatik Süreç

Papa 14. Leo, 12 Ekim’de yaptığı açıklamada Gazze’deki ateşkesi “Kutsal Topraklar için bir umut ışığı” olarak nitelendirmiştir. Tarafları adil ve kalıcı barışa yönelmeye davet eden Papa, “İki yıllık çatışma, halkların kalbinde yalnızca ölüm ve yıkım bırakmıştır” ifadelerini kullanmıştır.

Aynı gün ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Meclisi’nde yaptığı konuşmada “Gazze’de savaş bitti” ifadesini kullanmıştır. Trump bu açıklamayı İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun yanında yapmıştır. Trump ayrıca, 13 Ekim’de Mısır’ın Şarm eş-Şeyh kentinde yapılacak uluslararası Gazze Zirvesi’nin bölgedeki savaşın resmen sona erdirileceği bir belgeyle sonuçlanacağını duyurmuştur. Zirveye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dâhil 20’den fazla ülke lideri katılacaktır.

Can Kayıpları ve İnsani Tablo

Gazze Sağlık Bakanlığının 12 Ekim’de yayımladığı son rapora göre, İsrail’in 7 Ekim 2023’te başlattığı saldırılardan bu yana hayatını kaybedenlerin sayısı 67.806’ya, yaralı sayısı ise 170.066’ya ulaşmıştır. Binlerce kişinin enkaz altında olduğu ve sağlık altyapısının neredeyse tamamen çöktüğü bildirilmektedir.

^{Yıkım Ortasında Kalan Eşyalarını Taşıyan Çocuklar (Anadolu Ajansı)}

Halkın Dönüşü

Ateşkesin üçüncü gününde, Gazze Şeridi’nin kuzeyine dönüşler yoğun şekilde sürmüştür. Filistinliler, yanlarına alabildikleri eşyalarla Reşid Caddesi üzerinden kuzeye yürüyerek evlerine dönmeye çalışmıştır. Ancak büyük bir kısmı, İsrail’in bıraktığı yıkıntılar arasında barınma yeri bulamamıştır.

Ateşkes Sonrası Gazze'ye Yardım Akışının Yeniden Başlaması

Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA), 13 Ekim 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, İsrail’in aylar süren ablukasının ardından insani yardım geçişlerinde “önemli ilerleme” kaydedildiğini bildirmiştir. Açıklamada, “Gazze Şeridi’ne marttan bu yana ilk kez yemek pişirmek için tüp girdi.” ifadesi kullanılmıştır. Ayrıca, gıda, ilaç ve yerinden edilen ailelere yönelik çadırların girişinde artış olduğu, toplam 190 ton insani yardımın dağıtımı için gerekli izinlerin alındığı açıklanmıştır.

BM, ateşkesin ilk 60 gününde insani yardım faaliyetlerinin kapsamını genişleterek Gazze’de hayat kurtarıcı hizmetlere ihtiyaç duyan tüm sivillere ulaşmayı planladığını bildirmiştir. Gazze’deki Hükümetin Medya Ofisi, 12 Ekim 2025 tarihinde yayımladığı açıklamada, ateşkesin yürürlüğe girmesinden sonraki ilk gün 173 tırın Gazze’ye ulaştığını, bunlardan 3’ünün mutfak tüpü ve 6’sının akaryakıt taşıdığını açıklamıştır. Açıklamada, 2,4 milyon nüfusa sahip Gazze’de gelen yardımların temel ihtiyaçları karşılamada yetersiz kaldığı, özellikle akaryakıt, mutfak gazı ve gıda maddelerine acil gereksinim bulunduğu belirtilmiştir.

Türk Kızılayı’nın Faaliyetleri

Türk Kızılayı, Gazze’de 10 Ekim 2025 tarihinde yürürlüğe giren ateşkesin ardından insani yardım faaliyetlerini yoğunlaştırmıştır. Kurum, bölgedeki Derilbalah aşevi aracılığıyla her gün yaklaşık 21 bin kişiye sıcak yemek ulaştırmaktadır. Dağıtımlar, yerinden edilmiş ailelerin yanı sıra hastanelerde tedavi gören hastalar ve sağlık çalışanlarını da kapsamaktadır.

Aşevinin mevcut kapasitesi 21 bin kişi olarak belirlenmiştir. Türk Kızılayı, Gazze’ye ulaşan yeni yardım malzemeleriyle bu kapasitenin kısa sürede artırılmasının hedeflendiğini açıklamıştır. Kurum, ateşkes sonrasında insani yardım geçişlerinin artmasıyla birlikte çalışmalarını hızlandırmıştır.

Mısır Kızılayı depolarında, Kurban Bayramı döneminde bağışçılardan gelen desteklerle hazırlanan kavurma konservelerinin bulunduğu bildirilmiştir. Türk Kızılayı bu konservelerin önümüzdeki günlerde Gazze’ye girişinin sağlanacağını açıklamıştır. Kurum, aşevleri ve uluslararası ortakları aracılığıyla bölgede sıcak yemek, temiz su ve temel gıda desteğini kesintisiz şekilde sürdürmektedir.

Türkiye’nin “İyilik Gemisi” Sevkiyatları

Türkiye, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarının başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden itibaren bölgeye Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) koordinasyonunda insani yardım ulaştırmaktadır. Bu süreçte bugüne kadar 16 gemi ve 14 uçak aracılığıyla yardım gönderilmiştir.

Ateşkesin duyurulmasının ardından, 14 Ekim'de Türkiye’nin Gazze’ye göndereceği 17. “İyilik Gemisi” için hazırlıklar Mersin Uluslararası Limanı’nda tamamlanmıştır. AFAD koordinasyonunda yürütülen operasyon kapsamında, gemiye yaklaşık 900 ton insani yardım malzemesi yüklenmiştir. Bu yardımlar arasında kuru gıda, konserve ürünler ve bebek mamaları bulunmaktadır.

Yardım gemisinin yükleme işlemleri tamamlandıktan sonra, 14 Ekim 2025 tarihinde saat 12.30’da İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın katılımıyla Mersin Limanı’nda bir uğurlama töreni düzenlenmiştir. Yerlikaya, törende yaptığı açıklamada “Bugün, ‘İyilik Gemisi Gazze Yolunda’ diyoruz. 900 ton gıda, konserve ve bebek maması yüklü Akdeniz gemisi, birazdan Gazze için yola çıkıyor.” ifadelerini kullanmıştır.

Uğurlama töreninde okunan duanın ardından gemi, Gazze’ye en yakın bölge olan Mısır’ın El-Ariş Limanı’na gitmek üzere hareket etmiştir. Yardımların, Mısır Kızılayı işbirliğiyle El-Ariş Limanı üzerinden Karem Ebu Salim (Kerem Shalom) Sınır Kapısı’na ulaştırılacağı belirtilmiştir. Söz konusu yardım gemisi, AFAD koordinasyonunda 17 sivil toplum kuruluşunun katkılarıyla hazırlanmıştır.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Değerlendirmesi

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Filistin Özel Temsilcisi Jaco Cilliers, 14 Ekim 2025 tarihinde Cenevre’de düzenlenen Birleşmiş Milletler haftalık basın toplantısına çevrim içi olarak katılmış ve Gazze’nin yeniden inşasına ilişkin değerlendirmelerde bulunmuştur. Cilliers, BM, Avrupa Birliği (AB) ve Dünya Bankası tarafından ortaklaşa yürütülen Geçici Hızlı Hasar ve İhtiyaç Değerlendirmesi (IRDNA) raporuna göre Gazze’nin yeniden inşası için yaklaşık 70 milyar dolarlık bir finansmana ihtiyaç duyulacağını bildirmiştir.

Cilliers, bu tutarın ilk üç yıl içinde yaklaşık 20 milyar dolarının kullanılması gerekeceğini ifade etmiştir. Bu kapsamda, Gazze’deki yeniden inşa ve erken iyileştirme sürecinin başlatılabilmesi için gerekli erişim imkanlarının artırılmasının önemine dikkat çekmiştir. Ayrıca bu süreçte restorasyon ve onarım faaliyetlerine destek olmak üzere ağır ekipmanların bölgeye ulaştırılması gerektiğini vurgulamıştır.

UNDP’nin verilerine göre, Gazze’de şu ana kadar yaklaşık 81 bin ton moloz kaldırılmıştır. Bu miktar yaklaşık 3 bin 100 kamyon dolusu enkaza tekabül etmektedir. Enkaz kaldırma çalışmalarının büyük bölümü, insani yardım kuruluşlarının erişimini sağlamak ve temel hizmet alanlarını yeniden işler hale getirmek amacıyla yürütülmektedir. Hastaneler, sağlık merkezleri ve sosyal hizmet binalarının enkazdan temizlenmesine öncelik verilmektedir.

Cilliers, Gazze’de kaldırılmayı bekleyen enkaz miktarının 55 milyon ton civarında olduğunu ve bu miktarın artmaya devam ettiğini belirtmiştir. UNDP’nin halihazırda bölgede faaliyet göstermeye, kalmaya ve hizmet vermeye devam ettiği; insani yardımların yanı sıra erken iyileşme ve kalkınma alanlarında da çalışmalar yürüttüğü bildirilmiştir.

Gazze’nin yeniden toparlanma sürecinde özel sektörün de önemli bir rol üstlenebileceği ifade edilmiştir. Cilliers, özel sektörün finansman katkısının toplam maliyetin yaklaşık yüzde 50’sine kadar ulaşabileceğini öngörmüştür. Ayrıca, UNDP’nin tüm tarafların ateşkese riayet etmesi gerektiğini vurguladığı, bu durumun uzun vadeli istikrar ve kalkınmanın sağlanması açısından hayati olduğu bildirilmiştir.

Cilliers, “Önümüzde uzun bir yol olduğu açık ancak BM ortakları, diğer uluslararası ve ulusal aktörlerin desteğiyle iyileştirme çalışmalarının mümkün olan en kısa sürede başlayabileceğini umuyoruz.” ifadelerini kullanmıştır.

Gazze’de 14–16 Ekim 2025 Tarihli Gelişmeler

_{Gazze'de sağlanan ateşkesin ardından Han Yunus kentindeki yıkım, 15 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

İsrail’in Askeri Eylemleri ve Ateşkes İhlalleri

Ateşkesin yürürlüğe girmesinin ardından 14–16 Ekim 2025 tarihleri arasında Gazze Şeridi’nde İsrail ordusunun çeşitli bölgelerde ateşkesi ihlal eden saldırılar düzenlediği bildirilmiştir. Filistin resmi haber ajansı WAFA’nın aktardığına göre, 14 Ekim’de Gazze kentinin kuzeyindeki eş-Şucaiyye Mahallesi’nde evlerine dönmeye çalışan siviller İsrail ordusunun ateşi sonucu hedef alınmıştır. Bu saldırıda 7 Filistinli yaşamını yitirmiştir. Gazze’nin güneyindeki Han Yunus’ta ise İsrail askerlerinin açtığı ateş sonucu bir sivilin öldüğü ve Nasır Hastanesi’ne getirildiği rapor edilmiştir. Ayrıca önceki saldırılarda yaralanan iki Filistinli de yaşamını yitirmiştir.

İsrail ordusu, olayla ilgili yaptığı açıklamada, bir grup Filistinlinin “Sarı Hat” olarak adlandırılan çekilme hattını geçtiğini ve uyarılara rağmen bölgeye ilerlemeye devam ettiklerini iddia etmiştir. Ordunun açıklamasına göre, bu grubun uyarılara aldırmadan ilerlemesi üzerine ateş açılmıştır. Hamas Sözcüsü Hazim Kasım, söz konusu olayın “ateşkes anlaşmasının açık bir ihlali” olduğunu belirterek, arabulucu ülkelere İsrail’in yükümlülüklerinden kaçmasına izin vermeme çağrısında bulunmuştur.

Al Jazeera tarafından 14 Ekim’de yayımlanan haberde, İsrail askerlerinin Gazze kentinin kuzeyinde ve Han Yunus’un güneyinde evlerine dönmek isteyen sivillere ateş açtığı, bu saldırılarda en az 9 Filistinlinin öldüğü aktarılmıştır. Haberde, bunun ABD arabuluculuğunda sağlanan ateşkesin “ilk büyük ihlali” olduğu ifade edilmiştir. Aynı kaynak, İsrail’in Birleşmiş Milletler’e Gazze’ye girecek yardım tırlarının sayısını anlaşmada öngörülenin yarısına düşürdüğünü bildirdiğini aktarmıştır. Ayrıca, İsrail’in Refah Sınır Kapısı’nı açmayarak Gazze’ye yönelik yardım akışını kısıtladığı belirtilmiştir.

Al Mezan İnsan Hakları Merkezi, 16 Ekim’de yayımladığı açıklamada, Kamal Adwan Hastanesi Direktörü Dr. Hüsam Ebu Safia’nın İsrail tarafından “rehin tutulmaya devam edildiğini” belirtmiştir. Kurum, İsrail’in bu kişiyi serbest bırakmamasını “siyasi bir baskı aracı” olarak nitelendirmiş ve bunun uluslararası hukukta “rehine alma” tanımına girdiğini savunmuştur.

_{İsrail’in çekilmesinin ardından Han Yunus’ta günlük yaşam, 14 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

İnsani Durum ve Yardım Akışı

Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (UNOCHA) Sözcüsü Jens Laerke, 14 Ekim 2025’te Cenevre’de yaptığı açıklamada, ateşkesin ardından Gazze içinde hareket kısıtlamalarının azaldığını belirtmiştir. Laerke, hafta sonu boyunca 310 binden fazla kişinin Gazze’nin güneyinden kuzeyine geçtiğini açıklamıştır. Bu hareketliliğin, yerinden edilmiş sivillerin evlerine dönmeye başladıklarını gösterdiği ifade edilmiştir. Aynı zamanda Laerke, yardımların 20 maddelik ateşkes planının bir parçası olduğunu ancak henüz yeterli düzeyde yardımın bölgeye ulaşmadığını bildirmiştir. BM’nin, gerekli izinlerin verilmesi hâlinde insani operasyonlara hızla başlamaya hazır olduğu vurgulanmıştır

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) Sözcüsü Ricardo Pires, Gazze’deki yıkımın çok büyük olduğunu ve her gün en az 600 yardım kamyonuna ihtiyaç duyulduğunu belirtmiştir. Pires, uluslararası toplumda hissedilen destek duygusunun sahadaki insani yardımlara henüz yansımadığını ve mevcut sevkiyatların ihtiyaçların çok altında kaldığını söylemiştir.

Gazze’deki hükümetin Basın Ofisi Müdürü İsmail es-Sevabite, 15 Ekim 2025’te yaptığı açıklamada, ateşkesin yürürlüğe girmesinden bu yana Gazze Şeridi’ne yalnızca 173 yardım tırının girdiğini duyurmuştur.

_{Gazze’de ateşkesin ardından Filistinlilerin dönüşü sürüyor, 15 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

İsrail’in yardım politikalarına ilişkin açıklamasında, Birleşmiş Milletler’e yalnızca 300 tırın girişine izin verileceği bildirilmiş, bu sayı ateşkes anlaşmasında öngörülen yardım miktarının yarısı olarak kaydedilmiştir. Ayrıca İsrail basınında, Hamas’ın elindeki ölü İsrailli esirlerin cenazelerinin tesliminde yaşanan gecikmenin gerekçe gösterilerek Refah Sınır Kapısı’nın açılmadığı belirtilmiştir

Esir Takası ve Cenaze Teslimleri

14–16 Ekim 2025 tarihleri arasında esir takası ve cenaze teslim süreci devam etmiştir. Gazze’deki Sağlık Bakanlığı, 15 Ekim’de yaptığı açıklamada, İsrail’den Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) aracılığıyla 45 Filistinlinin cenazesinin teslim alındığını duyurmuştur. Açıklamaya göre, önceki gün alınan 45 cenaze ile birlikte toplamda 90 Filistinlinin naaşı İsrail tarafından Gazze’ye iade edilmiştir. Bakanlık, cenazelerin teşhis edilmesi için gerekli tıbbi incelemelerin yapılacağını bildirmiştir.

_{Hamas, 2 İsrailli esirin cenazesini Kızılhaç’a teslim ediyor, 15 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Aynı gün Hamas’ın, Gazze’de ölen iki İsrailli esirin cesedini de Kızılhaç’a teslim ettiği bildirilmiştir. İsrail ordusunun açıklamasına göre, bu iki tabut, Gazze Şeridi’ndeki buluşma noktasında Kızılhaç yetkililerinden alınarak İsrail’e nakledilmiştir. Cesetlerin kimlik tespiti için İsrail Ulusal Adli Tıp Kurumu’na gönderileceği, buradaki işlemlerin ardından kimliklerin açıklanacağı belirtilmiştir. İsrail Başbakanlık Ofisi, teslim alınan tabutların askeri hahambaşı tarafından karşılanacağını ve adli inceleme sürecinin ardından defin işlemlerinin yapılacağını açıklamıştır.

Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları, yaptığı açıklamada, “Direniş, varılan mutabakata sadık kaldı ve hayatta olan tüm esirleri ile ulaşabildiği tüm cesetleri teslim etti.” ifadesini kullanmıştır. Açıklamada, kalan cenazelerin bulunması ve çıkarılmasının “büyük çaba ve özel ekipman gerektirdiği”, bu dosyanın tamamen kapatılabilmesi için çalışmaların sürdürüldüğü belirtilmiştir.

_{İsrail, Filistinlilerin naaşlarını Kızılhaç’a teslim ediyor, 15 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

İsrail basınında yer alan haberlere göre, ateşkesin “ikinci aşamasına” geçilmesi, ölen İsrailli esirlere ait tüm kalıntıların teslim edilmesinden sonra mümkün olacaktır. İsrailli yetkililer, ikinci aşama müzakerelerinin henüz başlamadığını, sürecin esirlerin kimliklerinin tespit edilmesiyle ilerleyeceğini bildirmiştir. İsrail’in Gazze’de ölen İsrailli esirlerin kalıntılarına ulaşabileceği yerlerin tespiti için Mısır’da ekipler tarafından hazırlık çalışmaları yürütülmektedir.

ABD Başkanı Donald Trump, 15 Ekim’de Truth Social hesabından yaptığı açıklamada, “Büyük bir yük kalktı, ancak henüz iş bitmedi. Ölü olanlar, söz verildiği gibi teslim edilmedi. İkinci aşama şimdi başlıyor.” ifadelerini kullanmıştır.

ABD Başkanı Donald Trump’ın Açıklamaları

ABD Başkanı Donald Trump, 15 Ekim’de yaptığı açıklamada, Hamas’ın ateşkes anlaşmasının tüm maddelerine uymaması halinde İsrail’in saldırılara yeniden başlayabileceğini belirtmiştir. CNN’e verdiği röportajda, “Hamas anlaşmanın şartlarına tam olarak uymalı, aksi takdirde İsrail saldırılarına dönebilir.” ifadelerini kullanmıştır. Trump ayrıca, anlaşmanın başarıyla uygulanabilmesi için Hamas’ın “silahsızlanma taahhüdünü yerine getirmesi gerektiğini” söylemiştir. ABD Başkanı, Gazze’deki ikinci aşamanın, ölen esirlerin cenazelerinin teslim edilmesi ve Hamas’ın elindeki tüm rehinelerin iadesiyle tamamlanacağını ifade etmiştir.

Trump, Beyaz Saray’da düzenlenen Federal Soruşturma Bürosu (FBI) basın toplantısında, Gazze’deki duruma ilişkin yeni açıklamalarda bulunmuştur. ABD Başkanı, Hamas’ın, İsrail’in bombardımanları sonucu yıkılan binaların enkazında ve Gazze sokaklarının altındaki tünellerde ölen esirlerin cesetlerini aradığını söylemiştir. “Hayatta olan rehinelerin hepsini geri aldık. Bugün birkaç tane daha geri döndü. Bu korkunç bir süreç ama kazmaya devam ediyorlar. Gerçekten kazıyorlar. Kazdıkları alanlar var ve çok sayıda ceset buluyorlar. Bu cesetlerin bazıları enkazın altında, enkazı kaldırmak zorundalar.” ifadelerini kullanmıştır.

Trump, aynı konuşmada Hamas’a yönelik uyarısını yinelemiştir: “Ya onlar silah bırakacaklar ya da biz onları silahsızlandıracağız.” açıklamasında bulunmuştur. Ayrıca bir soru üzerine, Amerikan askerlerinin Gazze’de aktif bir rol üstlenmesinin gerekmeyeceğini, bölgede birçok ülkenin bu konuda zaten görev alabileceğini belirtmiştir. Trump, Hamas’ın artık İran’dan destek almadığını da dile getirerek, “Hamas önceden İran’ın desteğine sahipti ama şimdi İran ‘bizi bu işe karıştırmayın’ diyor. Bugün İran hayatta kalmaya çalışıyor.” değerlendirmesinde bulunmuştur.

İsrail Hükümetinden Gelen Açıklamalar ve Tehditler

İsrail Kültür ve Spor Bakanı Miki Zohar, 15 Ekim’de ordu radyosuna verdiği demeçte, Hamas’ın imzalanan anlaşmanın tüm maddelerine uyması gerektiğini, aksi takdirde bunun İsrail’e “Gazze Şeridi’ne saldırılara yeniden başlama seçeneği sunduğunu” belirtmiştir. Zohar, “İsrail anlaşmanın tüm maddelerinin uygulanmasında ısrarcı olacaktır, bazı maddelerin uygulanmamasına göz yummayacağız.” ifadelerini kullanmıştır.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da aynı gün Amerikan CBS televizyonuna verdiği röportajda ABD Başkanı Donald Trump’ın sözlerine atıfta bulunarak, Hamas’ın anlaşmanın maddelerine uymaması hâlinde “ortalığın karışacağını” söylemiştir.

Güncel Kayıp ve Yaralı Sayıları

Gazze Sağlık Bakanlığı 14 Ekim'deki açıklamasında, İsrail ordusunun saldırılarında hayatını kaybedenlerin sayısının son 24 saatte 44 artarak 67 bin 913’e yükseldiğini açıklamıştır. Yaralı sayısının ise 170 bin 134 olduğu bildirilmiştir. Aynı açıklamaya göre, son 24 saat içinde Gazze’deki hastanelere 38’i enkaz altından çıkarılan 44 ölü ve 24 yaralı ulaşmıştır.

Gazze Sivil Savunma Sözcülüğü, enkaz altında hâlen 10 binden fazla kişinin bulunduğunu belirtmiştir. Arama-kurtarma çalışmalarının, yıkılmış altyapı ve ekipman eksikliği nedeniyle ilerleyemediği ifade edilmiştir.

Gazze’de Hükümetin Açıklamaları

Gazze’deki hükümetin Basın Ofisi Müdürü İsmail es-Sevabite, 15 Ekim 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, ateşkesin yürürlüğe girmesinden bu yana Gazze Şeridi’ne yalnızca 173 yardım tırının giriş yaptığını bildirmiştir. Sevabite, bu tırlardan 3’ünün mutfak gazı, 6’sının mazot taşıdığını, diğerlerinin ise sınırlı miktarda gıda, temel ihtiyaç ve tıbbi malzeme içerdiğini açıklamıştır. Gazze’ye ulaşan yardımların, bölgedeki asgari ihtiyaçları dahi karşılamadığı belirtilmiştir.

_{Gazze'de açlıkla mücadele eden Filistinlilere yemek dağıtılıyor, 15 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Sevabite, iki yıldır süren saldırılar sonucunda altyapının ağır tahribata uğradığını ve yıkılan yolların yardım dağıtımını zorlaştırdığını ifade etmiştir. Gazze hükümetinin, yardımların ulaştırılması süreci ve dağıtım mekanizmasını denetlediği, yardımların güneyden kuzeye sevkiyatında gecikmeler yaşandığı açıklanmıştır. Hükümet, bu zorluklara rağmen yardım girişlerinin sürdürülmesi için çalışmaların devam ettiğini belirtmiştir.

Gazze hükümeti, önceliklerini “güvenliği sağlamak, gıda, tedavi ve barınma temin etmek, kamu hizmetlerini yeniden faaliyete geçirmek” olarak sıralamıştır. Sevabite, hükümetin acil hedefleri arasında Filistinli ailelerin gıda, su, ilaç ve tedavi ihtiyaçlarının karşılanması, sağlık sisteminin onarılması ve kamu hizmetlerinin yeniden tesis edilmesinin bulunduğunu açıklamıştır. Özellikle soykırım sonucu çökmüş sağlık altyapısının yeniden işler hâle getirilmesi öncelikli hedefler arasında yer almıştır.

Hükümetin açıklamasına göre, Gazze’de yaklaşık 288 bin ailenin evlerini kaybettiği ve bu ailelere geçici barınma sağlanması için çalışmalar yürütüldüğü bildirilmiştir. Ayrıca su, elektrik, kanalizasyon ve temizlik gibi kamu hizmetlerinin yeniden başlatılması planlanmaktadır. Eğitim faaliyetlerinin ise güvenlik koşullarının sağlanmasının ardından kademeli olarak yeniden başlatılması hedeflenmiştir.

Gazze hükümeti, İsrail’in yıktığı altyapı, tesis ve kamu binalarını yeniden inşa etmek amacıyla planlama sürecine başladığını açıklamıştır. Aynı zamanda hükümet, kamu düzeninin yeniden tesisi için güvenlik birimlerinin sahada organize biçimde görev yürüttüğünü bildirmiştir.

Sevabite, “Güvenlik durumu somut bir iyileşme göstermektedir. Bazı bölgelerde yaşanan sınırlı ihlallerin önlenmesi amacıyla güvenlik operasyonları yürütülmektedir. Hukukun egemenliği kararlılıkla uygulanacaktır.” ifadelerini kullanmıştır. Bu kapsamda, güvenlik güçlerinin kamu düzenini yeniden sağlamak, vatandaşların güvenliğini korumak ve özel mülkiyetin güvenliğini temin etmek için çalışmalar yürüttüğü açıklanmıştır.

Gazze’de 17–20 Ekim 2025 Tarihli Gelişmeler

İsrail Ordusunun Askeri Faaliyetleri ve Ateşkes İhlalleri

“Sarı Hat” Uygulaması ve Yeni Askeri Düzenlemeler

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, 17 Ekim 2025 tarihinde orduya Gazze’de ateşkes ve esir takası anlaşması kapsamında belirlenen “sarı hat” çizgisi üzerine kalıcı sınır işaretlemeleri yapılması talimatı vermiştir. Katz, bu hattın İsrail ordusunun işgali altındaki bölgelerle Filistinlilerin bulunduğu alanları ayıracağını belirtmiştir. Savunma Bakanı ayrıca hattı ihlal eden kişilere “ateşle karşılık verileceği” uyarısında bulunmuştur.

Aynı dönemde İsrail’de askerî düzenlemelere ilişkin yeni adımlar atılmış, zorunlu askerlik süresinin 32 aydan 36 aya çıkarılması planlanmıştır. Bu değişikliğin, son iki yılda artan asker ihtiyacı nedeniyle gündeme geldiği ve erkekler için zorunlu askerlik süresinin yeniden üç yıla çıkarılacağı açıklanmıştır.

Gazze İnsan Hakları Merkezi ve Yerel Kurumların Tespitleri

Gazze İnsan Hakları Merkezi, 18 Ekim 2025 tarihli açıklamasında, ateşkesin yürürlüğe girmesinden bu yana 129 saldırı ve ateş açma olayı belgelendiğini bildirmiştir. Bu olaylarda 34 Filistinlinin öldüğü, 122 kişinin yaralandığı kaydedilmiştir. Merkez, İsrail’in bu eylemlerinin uluslararası insancıl hukuku ihlal ettiğini ve sivillerin yaşamına saygı göstermediğini ifade etmiştir.

Ayrıca aynı tarihte Gazze hükümetine bağlı Medya Ofisi, ateşkesin başlamasından bu yana 47 ihlalin kayda geçtiğini, bu olaylarda 38 kişinin öldüğünü, 143 kişinin yaralandığını açıklamıştır. Gazze Sivil Savunma Müdürlüğü, 10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkesten bu yana enkaz altından 280 Filistinlinin cenazesinin çıkarıldığını bildirmiştir. Kurum, yaklaşık 10 bin kişinin cenazesine hâlâ ulaşılamadığını ve arama çalışmalarının devam ettiğini belirtmiştir.

_{Gazze'de sivil savunma ekipleri enkaz altındaki cenazeleri çıkarmak için çalışıyor, 20 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Ateşkese Rağmen Düzenlenen Hava ve Kara Saldırıları

19 Ekim 2025 tarihinde İsrail ordusu, Gazze’nin farklı bölgelerine hava ve kara saldırıları düzenlemiştir. Refah, Nusayrat ve Beyt Lahiya bölgeleri hedef alınmış, saldırılarda 16 Filistinli yaşamını yitirmiştir. Zuveyde beldesinde bulunan bir kafe ve çevresindeki yapılar da saldırıya uğramıştır. Han Yunus kentinde insansız hava araçları (İHA) kullanılarak gerçekleştirilen saldırılarda sivil kayıplar yaşanmıştır. Hamas, ateşkese bağlılığını koruduklarını açıklamış, İsrail ordusunun eylemlerinin “ateşkesin ihlali” olduğunu duyurmuştur. Aynı gün içinde İsrail ordusu, “Hamas’ın ateşkesi ihlal ettiği” gerekçesiyle yeni operasyonlar yürüttüğünü bildirmiştir.

_{İsrail ordusunun ateşkese rağmen hava saldırısı düzenlediği El-Buryc Kampı, 19 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Gazze’nin Doğusunda Gerçekleşen Saldırılar

20 Ekim 2025 tarihinde İsrail askerleri, Gazze Şeridi’nin kuzeyinde yer alan Gazze kentinin doğusundaki Et-Tuffah Mahallesi’nin Eş-Şa’f bölgesine ateş açmıştır. El-Ehli Baptist Hastanesi kaynaklarına göre saldırı sonucunda iki Filistinli yaşamını yitirmiştir. İsrail ordusu, olayın ardından yaptığı açıklamada “sarı hattı geçen Filistinlilere ateş açıldığını” belirtmiştir. Aynı açıklamada, Şucaiyye Mahallesi yakınında “İsrail ordusuna tehdit oluşturduğu” iddia edilen kişilerin de hedef alındığı ifade edilmiştir. Gazze hükümeti ise 10 Ekim’de ilan edilen ateşkesten bu yana 80 ihlalin kayda geçtiğini, bu saldırılarda 97 Filistinlinin hayatını kaybettiğini ve 230’dan fazla kişinin yaralandığını bildirmiştir.

Gazze’de İnsani Durum ve Yardım Girişimleri

BM ve Uluslararası Kuruluşların Açıklamaları

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) Acil Durum Koordinatörü Hamish Young, 18 Ekim 2025 tarihinde yaptığı açıklamada Gazze’deki insani durumun “felaket boyutuna ulaştığını” bildirmiştir. Young, İsrail’in uyguladığı kısıtlamalar nedeniyle temel insani malzemelerin bölgeye girişinin zorlaştığını ve bu durumun çocukların yaşamını doğrudan tehdit ettiğini ifade etmiştir. Açıklamasında, Filistinlilerin barınma, temiz içme suyu ve gıda konularında ciddi sıkıntılar yaşadığını, halkın çadırlara, plastik örtülere ve temiz suya acil biçimde ihtiyaç duyduğunu vurgulamıştır. Young, yakıt ve su üretim ekipmanlarının da ivedilikle bölgeye ulaştırılması gerektiğini belirtmiştir.

Young ayrıca UNICEF ekiplerinin yardımların ulaştırılması için uzun süredir beklediğini aktarmıştır. Şu anda 50 yardım tırının, çocuklar için hayati öneme sahip tıbbi malzeme ve hijyen ürünleriyle birlikte geçiş izni beklediğini ifade etmiştir. Young, bu yardımların gecikmesinin insani durumu daha da kötüleştirdiğini bildirmiştir.

Gazze’ye İnsani Yardım Akışının Durdurulması ve Yeniden Başlatılması

19 Ekim 2025 tarihinde İsrail hükümeti, Gazze Şeridi’ne insani yardım girişini bir sonraki emre kadar durdurma kararı almıştır. Ancak bu kararın açıklanmasından birkaç saat sonra, ABD’nin baskısı sonucu kararın geri çekildiği ileri sürülmüştür. İsrail basını, Başbakan Binyamin Netanyahu yönetiminin ABD yönetiminin baskısıyla saldırıları durdurduğunu ve insani yardım tırlarının yeniden geçişine izin verdiğini bildirmiştir.

İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, söz konusu geri adımı eleştirmiştir. Ben-Gvir, hükümetin yardım akışını durdurma kararından kısa süre sonra bu kararı değiştirmesini “İsrail için utanç verici” olarak nitelemiştir. Ayrıca, İsrail’in yapması gerekenin “savaşa dönmek ve Filistinlilerin Gazze’den zorla göç ettirilmesini sağlamak” olduğunu ileri sürmüştür.

Bu süreçte Başbakan Netanyahu, Refah Sınır Kapısı’nın “bir sonraki duyuruya kadar kapalı kalması” talimatını vermiştir. Kararın ardından sınır geçişlerindeki insani malzeme akışı yeniden yavaşlamıştır.

İnsani Çalışmalar ve Sivil Toplum Faaliyetleri

İHH İnsani Yardım Vakfı, 17–18 Ekim 2025 tarihleri arasında Gazze’nin kuzey bölgelerinde enkaz kaldırma ve temizlik çalışmaları başlatmıştır. Vakıf ekipleri, saldırılarda yıkılan sokakları ve caddeleri ulaşıma açmak için moloz kaldırma faaliyetleri yürütmüştür. Aynı zamanda İHH ekiplerinin, halkın temel ihtiyaçlarına yönelik gıda, hijyen ve sağlık malzemesi desteği sağladığı bildirilmiştir. Çalışmalarda ayrıca psikososyal destek ve su temini faaliyetleri de yürütülmüştür.

_{İHH'nın Gazze'de enkaz kaldırma ve temizlik çalışmaları, 18 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Gazze’deki sivil toplum kuruluşları, yardımların düzenli biçimde ulaşabilmesi için yerel idarelerle koordinasyon halinde çalışmaktadır. Bu faaliyetlerin bir kısmı, Türkiye’den ve uluslararası insani yardım kuruluşlarından gelen malzemelerle desteklenmiştir.

Cuma Namazlarının Yeniden Başlaması

17 Ekim 2025 tarihinde Gazze Şeridi’nde, İsrail saldırıları sonucu yıkılmış camilerin enkazı üzerinde aylar sonra ilk kez cuma namazı kılınmıştır. Yüzlerce Filistinli, tamamen veya kısmen tahrip olmuş camilerin kalıntıları arasında toplanmıştır. Namaz, Gazze ve Han Yunus kentlerinde gerçekleştirilmiştir. Cuma namazına katılanlardan Galib en-Nimr, AA muhabirine yaptığı açıklamada “Aylar süren mahrumiyetin ardından, enkaz arasında da olsa yeniden camide namaz kılmaya döndük.” ifadesini kullanmıştır. En-Nimr, “Burada durmak bile savaşın yorgunluğundan ve sevdiklerimizi kaybetmenin acısından sonra bize huzur veriyor.” demiştir.

Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Açıklamaları

Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 17 Ekim 2025 tarihinde Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul ile Ankara’da yaptığı görüşmenin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında, Gazze’deki ateşkesin devamlılığı ve insani yardımların kesintisiz biçimde sürdürülmesi konularını ele aldıklarını belirtmiştir. Fidan, “İki taraf olarak da Gazze’deki ateşkesin devamlılığını, insani yardımların kesintisiz girmesini, savaşın kalıcı olarak durmasını beklediğimizi teyit ettik.” demiştir. Ayrıca iki devletli çözümün kalıcı barışın sağlanması için esas adım olduğunu ifade etmiştir.

_{Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 17 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Fidan, Türkiye’nin Gazze’de barış ikliminin korunması için diplomatik çabalarını sürdürdüğünü ve bu konuda uluslararası işbirliğinin önemini vurgulamıştır. Türkiye’nin sağlanan mutabakatın uygulanması sürecinde üzerine düşenleri yaptığını ve bundan sonra da fazlasıyla yapmaya hazır olduğunu açıklamıştır. Bu kapsamda Fidan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından ortaya konulan kararlılığa atıfla, Türkiye’nin “görev gücü, barış kurulu veya uluslararası istikrar gücü” gibi yapılarda yer almaya hazır olduğunu belirtmiştir.

Bakan Fidan ayrıca, ateşkesin ardından yardım çalışmalarının yoğunlaştırıldığını açıklamış ve bu çerçevede Büyükelçi Mehmet Güllüoğlu’nun Gazze için İnsani Yardımlar Koordinatörü olarak görevlendirildiğini duyurmuştur. Güllüoğlu’nun geçmişte AFAD Başkanlığı yapmış olması nedeniyle koordinasyon konusunda tecrübeli olduğu ifade edilmiştir. Fidan, bu koordinasyon görevinin amacını, sivil toplum kuruluşlarıyla diplomatik temaslar arasındaki iletişimi güçlendirmek şeklinde tanımlamıştır.

Fidan, Gazze’deki insani yardımların uzun vadeli ve sistematik olması gerektiğini belirtmiştir. “Türkiye, Gazze’ye nefes, Filistin’e umut olmaya devam edecektir.” ifadesini kullanmıştır. Ayrıca, Gazze’nin yeniden inşasına yönelik çabalara aktif destek vermeyi sürdüreceklerini vurgulamıştır. Fidan’a göre, “Gazze’de yükselecek her bina insanlığın ortak vicdanının eseri olacaktır.” ifadeleriyle Türkiye’nin yeniden imar sürecindeki rolü tanımlanmıştır.

Bakan, nihai hedefin iki devletli çözümün hayata geçirilmesi ve Orta Doğu’da barış ve refahın tesis edilmesi olduğunu belirtmiştir. Türkiye’nin bölgedeki süreci sadece insani değil, diplomatik bir sorumluluk olarak da gördüğünü ifade etmiştir.

18 Ekim 2025 tarihli açıklamasında Dışişleri Bakanı Fidan, Türkiye’nin Gazze’de iki devletli çözüm hayata geçerse fiilî garantör olma sorumluluğunu üstlenmeye hazır olduğunu belirtmiştir. Fidan, Türkiye’nin bu rolü, “kalıcı barışı ve ateşkesin sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla” üstlenebileceğini açıklamıştır. Ayrıca Türkiye’nin, ateşkesin uygulanmasını destekleyecek uluslararası girişimlerde aktif bir rol oynamaya hazır olduğunu vurgulamıştır.

Arama-Kurtama Çalışmaları

Gazze Sivil Savunma ekipleri, 10 Ekim’de başlayan ateşkesten bu yana enkaz altından 280 Filistinlinin cenazesini çıkarmıştır. Kurum, yaklaşık 10 bin cenazeye hâlen ulaşılamadığını bildirmiştir. Çalışmaların altyapı yıkımı ve ekipman eksikliği nedeniyle ağır ilerlediği belirtilmiştir.

Gazze Sağlık Bakanlığı, İsrail saldırılarında iki yıl içinde altyapının yüzde 90’ının tahrip olduğunu açıklamıştır. Ayrıca, yaklaşık iki milyon sivilin zorla yerinden edildiği rapor edilmiştir. Sivil toplum kuruluşları ve gönüllüler, sınırlı imkânlarla arama-kurtarma ve temizlik faaliyetlerini sürdürmektedir.

Hamas, 17 Ekim 2025 tarihli açıklamasında, İsrailli esirlerin cesetlerinin tesliminde yaşanan gecikmenin, İsrail’in bölgeye kurtarma ekipmanlarının girişine izin vermemesinden kaynaklandığını duyurmuştur. Açıklamada, İsrail bombardımanları sonucu tünellerin ve binaların yıkıldığı, bazı cesetlerin bu enkazların altında kaldığı belirtilmiştir. Hamas, teslim edilemeyen cesetlerin çıkarılması için gerekli cihaz ve ekipmanların hâlâ temin edilemediğini açıklamış ve bu gecikmeden tamamen İsrail hükümetini sorumlu tutmuştur.

Hamas Sözcüsü Hazim Kasım, uluslararası kamuoyunun birkaç İsrailli askerin cesetlerine gösterdiği duyarlılığı, Gazze’de enkaz altında kalan on binlerce Filistinli cenazesi için göstermediğini belirterek bu durumu eleştirmiştir. Gazze Sağlık Bakanlığı ise şu ana kadar İsrail tarafından teslim edilen 120 Filistinli cenazesinin kimliksiz geldiğini ve kimlik tespitinin ilkel yöntemlerle yapıldığını bildirmiştir.

Netanyahu’nun Açıklamaları

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 20 Ekim 2025 tarihinde İsrail Meclisinin açılış oturumunda yaptığı konuşmada, Gazze Şeridi’ne yönelik son saldırılarda 153 ton bomba kullanıldığını açıklamıştır. Netanyahu, konuşmasında “Ateşkes Hamas’ın bizi tehdit etmesi için bir sebep değildir. Bize yönelik herhangi bir saldırının bedeli çok ağır olur.” ifadelerini kullanmıştır. Aynı konuşmada, ateşkes sırasında iki İsrail askerinin öldüğünü belirterek, “Hamas hemen gevşediğimizi hissetti. Gazze Şeridi’nin dört bir yanındaki onlarca hedefi 153 ton bombayla vurduk.” açıklamasını yapmıştır. Netanyahu’nun söz konusu açıklaması, ateşkesin ihlal edildiğini doğrulayan nitelikte olmuştur. Mecliste yaptığı konuşma sırasında muhalefet üyelerinin sözünü defalarca kestiği belirtilmiştir.

Netanyahu, aynı gün Meclis oturumunda yaptığı başka bir konuşmada, Orta Doğu’daki duruma ilişkin açıklamalarda bulunmuştur. İsrail basınında yer alan bilgilere göre Netanyahu, “Orta Doğu’da eski tehditler yeni biçimler alıyor ve yeni tehditler ortaya çıkıyor. Biz onları engellemek için nöbet tutuyoruz. Her şey bilinmiyor ve bilinmeyecek.” ifadelerini kullanmıştır.

Diplomatik Temaslar ve Uluslararası Ziyaretler

Witkoff ve Kushner’in İsrail Ziyareti

ABD Başkanı Donald Trump’ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff ile Trump’ın damadı Jared Kushner, 20 Ekim 2025 tarihinde Gazze’de yürürlükteki ateşkes sürecini görüşmek amacıyla İsrail’e gitmiştir. Her iki isim, ABD Başkan Yardımcısı JD Vance’in ziyaretinden birkaç saat önce ülkeye ulaşmıştır.

Yerel basın kaynaklarına göre Witkoff ve Kushner’in, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile bir araya gelmesi planlanmıştır. Görüşmenin ana gündemini, 10 Ekim’de yürürlüğe giren Gazze ateşkesi süreci ve insani yardımların yeniden sağlanması oluşturmuştur.

Ziyaret, İsrail’in bir önceki gün Gazze’ye düzenlediği geniş çaplı hava saldırılarının ardından gerçekleşmiştir. Bu saldırılar sırasında Tel Aviv yönetimi, Gazze’ye insani yardım tırlarının girişini geçici olarak durdurmuştur. Kısa bir süre sonra İsrail hükümeti, saldırıların sonlandırıldığını ve ateşkesin yeniden yürürlüğe girdiğini açıklamıştır. Aynı açıklamada, Gazze’ye insani yardımların yeniden girişine izin verileceği belirtilmiştir.

İsrail basınında yer alan bilgilere göre, Netanyahu yönetimi bu adımları ABD’nin baskısı sonrasında atmıştır. Haberlere göre, Washington yönetimi Tel Aviv’den insani yardım akışının durdurulmasına son verilmesini ve ateşkesi tehlikeye atabilecek operasyonlardan kaçınılmasını istemiştir.

21 Ekim 2025 tarihinde Witkoff ve Kushner, İsrail Askerî İstihbarat Dairesi Başkanı Shlomi Binder ve İsrail Savunma Kuvvetleri Planlama Dairesi Başkanı Eyal Harel ile bir araya gelmiştir. Görüşme, ateşkes anlaşmasının ikinci aşamasına ilişkin hazırlıklar kapsamında gerçekleştirilmiştir.

Yedioth Ahronoth gazetesinin haberine göre toplantıda, Gazze’ye uluslararası güçlerin konuşlandırılması ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına yönelik hazırlıklar ele alınmıştır. Toplantıda ABD’li yetkililer, arabulucu ülkeler Katar, Türkiye ve Mısır’ın mesajlarını İsrail tarafına iletmiştir. Bu mesajlarda, Refah’ta 2 İsrail askerinin öldüğü saldırının Hamas tarafından yönetilmediği veya koordine edilmediği bilgisi yer almıştır.

İsrail tarafı ise İsrailli esirlerin cesetlerinin çıkarılması çalışmalarının hızlandırılmasını ve Hamas’ın yükümlülüklerini yerine getirerek cesetleri iade etmesini talep etmiştir.

Slovenya Başbakanı Robert Golob'ın Çağrısı

20 Ekim 2025 tarihinde Slovenya Başbakanı Robert Golob, Gazze’ye daha fazla insani yardım ulaştırılabilmesi için İsrail’e Refah Sınır Kapısı’nı açma çağrısında bulunmuştur. Golob, bu çağrıyı Slovenya’nın ev sahipliğinde düzenlenen EU-MED9 Liderler Zirvesi sonrasında yapmıştır. Zirveye, AB üyesi 9 Güney Avrupa ülkesi ile Ürdün Kralı II. Abdullah ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen katılmıştır.

Golob, konuşmasında “Gazze’ye daha fazla insani yardımın ulaştırılması önemlidir. İsrail Refah Sınır Kapısı’nı açmalıdır.” ifadelerini kullanmıştır. Aynı toplantıda, Hırvatistan Başbakanı Andrej Plenkovic de Gazze’de varılan ateşkesin sürmesini dileyerek, “Ateşkes sürmezse uluslararası toplumun ortak hareket etmesi gerekir.” açıklamasında bulunmuştur.

Zirvede, Gazze’deki mevcut durumu ve insani yardımların artırılmasını içeren iki bildiri kabul edilmiştir. Bu bildirilerden biri Portoroz Bildirisi, diğeri ise Ürdün Kralı II. Abdullah ile Ortak Bildiri olarak yayımlanmıştır.

Kassam Tugayları’nın İsrailli Esir Teslimi

Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları, 20 Ekim 2025 tarihinde Gazze’de ateşkes ve esir takası anlaşması kapsamında bir İsrailli esirin cesedini Uluslararası Kızılhaç Örgütü (ICRC) heyetine teslim etmiştir. Açıklamada, cesedin bir gün önce enkaz altından çıkarıldığı belirtilmiştir.

İsrail ordusu, Kızılhaç tarafından teslim alınan tabutun ordu birliklerine ulaştırıldığını açıklamıştır. Cesedin, kimlik tespiti yapılmak üzere Ulusal Adli Tıp Kurumuna gönderildiği ve kimlik belirleme işleminin ardından aileye bilgilendirme yapılacağı bildirilmiştir.

Bu teslimle birlikte Gazze Şeridi’nde 15 İsrailli esirin cesedinin kaldığı ifade edilmiştir. Daha önce Hamas, 13 esir cesedini Kızılhaç’a teslim etmiş, bu cesetlerden birinin Nepal, birinin Tayland vatandaşı olduğu, birinin ise herhangi bir esire ait olmadığı açıklanmıştır.

İsrail makamları, daha önce Gazze’den 150 Filistinli cenazesini iade ettiklerini bildirmiştir. Bu cenazelerde işkence izlerinin bulunduğu, Gazze’de kimlik tespiti yapabilecek ekipman bulunmadığı için cenazelerin görüntülerinin ailelere gösterilerek teşhis yapılmaya çalışıldığı belirtilmiştir

Can Kaybına Dair Güncel Veriler

Gazze Sağlık Bakanlığı, 20 Ekim 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, İsrail ordusunun ateşkese rağmen son 24 saatte düzenlediği saldırılarda 45 kişinin yaşamını yitirdiğini bildirmiştir. Açıklamaya göre, 158 kişi yaralanmıştır. Gazze Şeridi’ndeki hastanelere son 24 saatte 12’si enkaz altından çıkarılan toplam 57 ölü ve 158 yaralı ulaşmıştır.

_{Ateşkese rağmen İsrail saldırılarında ölen Filistinliler son yolculuğuna uğurlanıyor, 20 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Bakanlığın açıklamasında, ateşkese rağmen sivilleri hedef alan saldırıların sürdüğü ifade edilmiştir. Aynı açıklamaya göre, İsrail’in 8 Ekim 2023’te başlattığı saldırılarda hayatını kaybedenlerin toplam sayısı 68 bin 216’ya, yaralı sayısı ise 170 bin 361’e yükselmiştir. Açıklamada ayrıca, ateşkesten sonra enkaz altından 426 naaşın çıkarıldığı ve Gazze’de binlerce kişinin hâlâ enkaz altında olduğu belirtilmiştir.

Gazze’de 21–23 Ekim 2025 Tarihli Gelişmeler

Can Kayıpları

Gazze Şeridi’ndeki Sağlık Bakanlığı tarafından 21 Ekim 2025 tarihinde yapılan açıklamaya göre, İsrail ordusunun son 24 saat içerisinde gerçekleştirdiği saldırılarda 13 kişi hayatını kaybetmiştir. Filistin makamları, İsrail tarafından teslim edilen 15 esirin cenazesini daha teslim aldıklarını ve toplam teslim alınan naaş sayısının 165’e ulaştığını duyurmuştur.

_{Gazze'de kimlikleri tespit edilemeyen 54 Filistinlinin cenazesi Deyr Belah'a defnediliyor, 22 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

22 Ekim 2025 tarihinde yapılan açıklamada, Gazze’de son 24 saatte 5 kişinin yaşamını yitirdiği, 4 kişinin yaralandığı bildirilmiştir. Toplam can kaybı 68.234’e, yaralı sayısı ise 170.373’e yükselmiştir. Gazze hükümetine bağlı Medya Ofisi tarafından yapılan açıklamada, İsrail’in teslim ettiği Filistinlilere ait cenazelerde infaz, işkence ve yakma izlerinin bulunduğu belirtilmiştir. Açıklamada, bazı naaşlarda asılma ve yakın mesafeden ateş edilme izlerine rastlandığı, ellerin ve ayakların plastik kelepçelerle bağlandığının tespit edildiği ifade edilmiştir. Bu bulguların uluslararası insancıl hukukun ve Cenevre Sözleşmeleri’nin ihlali anlamına geldiği belirtilmiş, olayların belgelerle kayda geçirildiği vurgulanmıştır.

Gazze Sağlık Bakanlığı’nın 23 Ekim 2025 tarihli açıklamasına göre, son 24 saatte 14 kişi daha hayatını kaybetmiş; böylece toplam can kaybı 68.280’e, yaralı sayısı 170.375’e yükselmiştir. Ateşkesin yürürlüğe girmesinden bu yana toplam 89 kişinin öldüğü, 317 kişinin yaralandığı ve 449 cenazenin enkaz altından çıkarıldığı belirtilmiştir. İsrail’in teslim ettiği 32 Filistinlinin kimlikleri yakınları tarafından teşhis edilmiştir.

22 Ekim'de Ateşkes ve esir takası kapsamında İsrail tarafından teslim edilen ve kimlikleri tespit edilemeyen 54 Filistinli'nin cenazesi Han Yunus’taki Nasır Hastanesi’nden alınmıştır. Sağlık Bakanlığı ve sivil toplum kuruluşlarına bağlı ekiplerin refakatinde bu naaşlar, Gazze Şeridi’nin orta kesiminde bulunan Deyr Belah’taki mezarlığa götürülerek defnedilmiştir. 

_{Gazze'de kimlikleri tespit edilemeyen 54 Filistinlinin cenazesi Deyr Belah'a defnediliyor, 22 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Ateşkes ve Esir Takası Süreci

Hamas Siyasi Büro üyesi Halil el-Hayye, 21 Ekim 2025 tarihinde Kahire el-İhbariyye kanalına verdiği röportajda, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının eksiksiz şekilde uygulanmasında kararlı olduklarını belirtmiştir. Hayye, “ABD Başkanı Donald Trump ve arabuluculardan duyduklarımız, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarının geri dönüşü olmaksızın bittiğine dair bize güvence veriyor.” ifadelerini kullanmıştır.

Hamas lideri, ellerinde kalan esir cesetlerini teslim etme konusunda kararlılık gösterdiklerini ancak enkaz altından ceset çıkarma sürecinde büyük zorluk yaşandığını da ifade etmiştir. Ayrıca Gazze’ye giren insani yardımların yetersiz olduğunu vurgulamıştır.

İsrail ordusu 21 Ekim 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları tarafından tutulan iki İsrailli esirin cesedinin Uluslararası Kızılhaç yetkililerine teslim edildiğini duyurmuştur. Bu cenazelerin daha sonra İsrail ordusuna teslim edilerek askeri törenle karşılanacağı bildirilmiştir.

_{Gazze'nin Han Yunus kentindeki binaların enkazında günlük yaşam, 21 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Uluslararası Temaslar ve Diplomasi

ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance, 21 Ekim 2025 tarihinde İsrail’e gelmiştir. Vance’ın ziyaretinin amacının, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Gazze’deki ateşkesi bozmasının önlenmesi olduğu bildirilmiştir. Tel Aviv yakınlarındaki Ben Gurion Havalimanı’na iniş yapan Vance’ın, ABD destekli ateşkes denetim merkezini ziyaret etmesi ve ertesi gün Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ile Başbakan Netanyahu’yla görüşmesi planlanmıştır.

Mısır İstihbarat Başkanı Hasan Mahmud Reşad, 21 Ekim 2025 sabahı İsrail’e giderek Başbakan Netanyahu, Şin-Bet (Şabak) Direktörü David Zini ve diğer üst düzey İsrailli yetkililerle Gazze anlaşmasını görüşmüştür.

Görüşmelerde ABD Başkanı Donald Trump tarafından sunulan barış planının ikinci aşamasına geçilmesi konusu ele alınmıştır. Mısır kaynaklarına göre Reşad, aynı zamanda ABD Özel Temsilcisi Witkoff ile de görüşmüştür.

İsrail devlet televizyonu KAN, bu görüşmelerde ABD, Mısır ve İsrail arasında anlaşmazlıklar yaşandığını; ABD ve Mısır’ın uluslararası bir Arap gücünün Gazze’ye girmesinden yana, İsrail’in ise buna karşı olduğunu bildirmiştir. Arap gücüne katılması öngörülen ülkelerin Mısır, Azerbaycan, Katar, Ürdün, Endonezya ve Türkiye olduğu; Birleşik Arap Emirlikleri ve Fas’ın henüz tutum açıklamadığı aktarılmıştır.

İnsani Durum ve Yardımlar

Gazze’deki hükümetin 21 Ekim 2025 tarihli açıklamasına göre, 10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkesten bu yana Gazze Şeridi’ne yalnızca 986 yardım tırı giriş yapmıştır. Bu yardım tırlarının 14’ü mutfak tüpü, 28’i akaryakıt yüklüdür. Günlük ortalama 89 tırın girişine izin verilmiş, ancak mutabakata göre bu sayının 600 olması gerektiği belirtilmiştir.

 _{Yardım dağıtım noktasında bekleyen Filistinliler, 23 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

BM Dünya Gıda Programı (WFP) Sözcüsü Abeer Etefa, 11 Ekim’den itibaren Gazze’ye 530’dan fazla yardım tırının gönderildiğini ve bu tırlarla 6.700 tonun üzerinde gıda ulaştırıldığını açıklamıştır. Etefa, günlük ortalama 750 tonluk teslimat yapıldığını, bunun hedeflenen 2.000 tonun oldukça altında kaldığını ifade etmiştir. Programın, Gazze genelinde 145 planlı dağıtım noktasından 26’sını faaliyete geçirdiği ve 9 fırının hizmet verdiği bildirilmiştir.

BM Genel Sekreter Sözcü Yardımcısı Farhan Haq, Gazze Şeridi’nde 300 çadır ve 14.700 battaniyenin Han Yunus bölgesinde dağıtıldığını belirtmiştir. Haq, 19 Ekim itibarıyla 10.638 ton temel malzemenin sınır kapılarından Gazze’ye ulaştırıldığını bildirmiştir. Kış mevsimi başlamadan önce daha fazla barınma malzemesinin bölgeye girmesi gerektiğini ve İsrail’in bu konuda izinleri artırmasının zorunlu olduğunu vurgulamıştır.

Gazze’de 24–27 Ekim 2025 Tarihli Gelişmeler

Ateşkes Sürecinde Uluslararası ve Diplomatik Gelişmeler

ABD’nin Gazze Planı ve Yeni Atamalar

24 Ekim tarihinde ABD yönetimi, halen Yemen Büyükelçisi olarak görev yapan Steven Fagin’in, Başkan Donald Trump’ın 20 maddelik Gazze planının uygulanması amacıyla kurulan Sivil-Askeri Koordinasyon Merkezi’nin sivil yöneticisi olarak görevlendirildiğini açıklamıştır.

Söz konusu merkezin askeri kanadının, ABD Kara Kuvvetleri Merkez Komutanı General Patrick Frank tarafından yönetileceği bildirilmiştir. Bu yapı, ABD Merkez Komutanlığı (CENTCOM) komutası altında faaliyet göstermektedir.

Atama, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun bölge ziyareti sırasında duyurulmuş ve Büyükelçi Fagin’in Gazze’deki ateşkes sürecinde aktif rol oynamasının beklendiği belirtilmiştir.

Trump’ın Açıklamaları ve Güvenlik Gücü Planı

ABD Başkanı Donald Trump 26 Ekim tarihinde yaptığı açıklamada, ateşkesin tesis edildiği Gazze’de güvenliği sağlamak üzere kurulacak Uluslararası İstikrar Gücü’nün “oldukça hızlı şekilde” bölgede konuşlanacağını açıklamıştır.

Beyaz Saray tarafından paylaşılan ses kaydına göre Trump, uçak yolculuğu sırasında gazetecilere yaptığı açıklamada, bu gücün göreve başlama zamanını “Oldukça hızlı” sözleriyle nitelendirmiştir.

Trump, “Şu anda liderleri seçiyorlar. Orta Doğu'da barış olabilir. Bu, daha önce hiç olmayan gerçek bir barış.” ifadelerini kullanmış ve Gazze’deki ateşkesin “büyük bir başarı” olduğunu belirterek “sonsuz bir barış” temennisinde bulunmuştur.

ABD Başkanı ayrıca, Hamas’ın elindeki esirlerin cenazelerini hızla iade etmesi gerektiğini vurgulamış; aksi durumda üçüncü ülkelerin harekete geçeceğini ifade etmiştir. Esirlerin bazılarının tünellerde bulunmasının “zor” olduğunu kabul eden Trump, bu durumun “silahsızlandırılma süreciyle ilgili olabileceğini” belirtmiştir. Trump, paylaşımının sonunda “Bakalım önümüzdeki 48 saat içinde neler yapacaklar. Bunu yakından takip ediyorum.” ifadelerini kullanmıştır.

_{İsrail'in Gazze'de tahrip ettiği mezarlıktaki cenazeler yeniden defnedildi, 26 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Filistinli Gruplar Arası Uzlaşı

Filistinli gruplar ve siyasi güçler, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’nin himayesinde Kahire’de 23–24 Ekim tarihlerinde yapılan toplantının sonunda ortak bir bildiri yayımlamıştır.

Bu bildiride, Gazze Şeridi’nin yönetiminin, “Gazze halkından bağımsız teknokratlardan oluşacak geçici bir Filistin komitesine” devredilmesi konusunda anlaşmaya varıldığı duyurulmuştur.

Komitenin, kardeş Arap ülkeler ve uluslararası kurumlarla işbirliği içinde, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkeleriyle Gazze’deki günlük yaşam ve temel hizmetleri yönetmekten sorumlu olacağı bildirilmiştir. Ayrıca, yeniden inşa finansmanını denetleyecek uluslararası bir komite kurulması kararlaştırılmıştır.

Bildiri, Mısır, Katar ve Türkiye’nin arabuluculuğunda sürdürülen görüşmelerin devamı niteliğinde düzenlenmiştir. Filistinli taraflar, Gazze halkının çektiği acıların son bulması için “tüm çabaların sürdürülmesi gerektiğini” vurgulamıştır.

Bildiride öne çıkan kararlar arasında şu maddeler yer almıştır:

• Ateşkesin uygulanmasının sürdürülmesi ve işgal güçlerinin tamamen çekilmesi,
• Refah Sınır Kapısı’nın açılması ve insani yardımların engelsiz girişi,
• Gazze’de güvenliği sağlamak için geçici BM gücü oluşturulması çağrısı,
• Filistinli esirlere yönelik ihlallerin son bulması,
• Filistin Kurtuluş Örgütü’nün tüm ulusal bileşenleri kapsayacak şekilde yeniden yapılandırılması ve ulusal strateji toplantısı yapılması kararı.

Bildiri, son bölümünde “Filistin davasının korunması ve bağımsız devlet hedefinin sürdürülmesi” yönünde ortak irade beyanıyla tamamlanmıştır.

_{İsrail'in teslim ettiği ve kimliği tespit edilemeyen 41 Filistinli için cenaze töreni düzenleniyor, 27 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Gazze’deki Askeri Durum

İsrail Ordusunun Saldırıları ve Kayıplar

24–27 Ekim 2025 tarihleri arasında Gazze’deki Sağlık Bakanlığı, İsrail saldırılarında yaşamını yitirenlerin sayısının artmaya devam ettiğini açıklamıştır. 25 Ekim itibarıyla toplam can kaybı 68 bin 519, yaralı sayısı ise 170 bin 382 olarak kaydedilmiştir.

27 Ekim’de yayımlanan son verilere göre, son 48 saat içinde 8 kişinin daha yaşamını yitirmesiyle ölü sayısı 68 bin 527’ye, yaralı sayısı ise 170 bin 395’e yükselmiştir.

Ateşkesin yürürlüğe girmesinden bu yana 93 kişinin hayatını kaybettiği, 337 kişinin yaralandığı ve enkaz altından 472 cansız bedenin çıkarıldığı belirtilmiştir.

İsrail ordusunun Gazze Şeridi’nin güneyinde düzenlediği saldırılarda Han Yunus kentinde bir sivilin öldüğü ve beş kişinin yaralandığı bildirilmiştir. Deyr el-Belah kentinde ise İsrail topçu atışları sonucu Said ve Mesud el-Ğavaş adlı iki kardeşin yaşamını yitirdiği açıklanmıştır. Gazze’nin orta kesimindeki Nusayrat Mülteci Kampı’nda bir sivil araca yönelik saldırıda da dört kişi yaralanmıştır.

İsrail Savunma Bakanı Katz’ın Talimatı

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, 26 Ekim’de yaptığı açıklamada orduya, Gazze Şeridi’nin ateşkes ve esir takası anlaşması kapsamında İsrail kontrolünde kalan bölgelerinde yıkıma devam edilmesi talimatını verdiğini duyurmuştur. Katz, Gazze’deki tünellerin yıkımı, Hamas’ın silahsızlandırılması ve Gazze’nin askerden arındırılmasının İsrail için “stratejik hedef” olduğunu belirtmiştir.

Bakan, tünellerin yaklaşık yüzde 60’ının hâlen sağlam durumda olduğunu iddia etmiş ve “sarı hattın İsrail tarafında kalan bölgelerinde operasyonların sürdürüleceğini” bildirmiştir. Katz ayrıca, “Gazze Şeridi’ndeki İsrailli esirlerin cesetlerinin iadesinin en önemli öncelik olduğunu” ve bu konuda tüm imkânların seferber edileceğini ifade etmiştir.

_{İsrail’in saldırıları altındaki Cibaliye'de günlük yaşam, 26 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Esir Takası ve Arama Kurtarma Faaliyetleri

Hamas, ateşkes ve esir takası anlaşması kapsamında şu ana kadar 16 cesedi İsrail’e teslim etmiştir. Bunlardan birinin yapılan testler sonucunda İsrailli bir esire ait olmadığı belirlenmiştir. İsrail, ABD’nin baskısı sonucunda Mısır arama kurtarma ekiplerinin Gazze Şeridi’ne girişine izin vermiştir. Ekiplerin, Kızılhaç (ICRC) koordinasyonunda İsrailli esirlerin cesetlerini bulma çalışmalarına katılacağı bildirilmiştir.

Hamas’ın Gazze Sorumlusu Halil el-Hayye, Al Jazeera televizyonuna yaptığı açıklamada, “Direniş güçleri ve Kassam Tugayları, esirlerin naaşlarını bulmak için gece gündüz çalışıyor.” demiştir. Hayye, Mısır’la koordinasyon sağlandığını ve iki gün önce yeni arama alanlarının belirlendiğini; bu bölgelerde çalışmaların Kızılhaç gözetiminde yürütüleceğini açıklamıştır. Hamas, bu sürecin tamamlanabilmesi için “gelişmiş ekipman ve ağır iş makinelerine ihtiyaç duyulduğunu” belirtmiştir.

_{İsrail’in saldırıları altındaki Şeyh Rıdvan Mahallesi’nde günlük yaşam, 26 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

İnsani Durum ve Enkaz Kaldırma Çalışmaları

Gazze Sivil Savunması’nın Açıklamaları

Gazze Şeridi’ndeki Sivil Savunma Müdürlüğü, 24 Ekim 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, ateşkese rağmen bölgede hâlâ “insani felaketin” sürdüğünü belirtmiştir. Açıklamada, “gerçek anlamda herhangi bir değişimin yaşanmadığı” ifade edilmiş; bölgeye ulaşan yardımların, Gazze halkının temel ihtiyaçlarını karşılamaktan uzak olduğu vurgulanmıştır.

Sivil Savunma, evlerin yıkılmış durumda olduğunu, binlerce cesedin hâlâ enkaz altında bulunduğunu ve yolların enkaz sebebiyle kapalı kaldığını bildirmiştir. Müdürlük, ekipman eksikliğinin çalışmaları ciddi biçimde engellediğini ve “tam bir yokluk içinde” görev yapmaya çalıştıklarını açıklamıştır.

Açıklamada, “Gazze’nin acısını hafifletmek için gerekli makinelerin bölgeye ulaştırılması ve uluslararası müdahalenin gecikmeden gerçekleştirilmesi gerektiği” çağrısı yapılmıştır.

Sivil Savunma yetkilileri, “herhangi bir ertelemeyi kaldıramayacak kadar acil bir müdahale gerektiğini” vurgulamış ve ağır iş makineleri ile güvenli koridorların açılmasının önemine dikkat çekmiştir.

Mısır Yardım Komitesi’nin Faaliyetleri

Mısır Gazze Şeridi Halkına Yardım Komitesi, 27 Ekim 2025’te yaptığı açıklamada, İsrail saldırılarında yıkılan binaların enkazını kaldırmak ve insani faaliyetleri yürütmek amacıyla ağır iş makineleri ve ekipmanlar getirdiklerini duyurmuştur.

Komite Sözcüsü Muhammed Mansur, “Mısır liderliğinin kararıyla ağır ekipmanlar Gazze’nin orta kesimine ulaştı ve bu araçlar sabah itibarıyla çalışmaya başlayacak.” açıklamasında bulunmuştur. Komiteye göre bölgeye giren ekipmanlar arasında 3 ekskavatör, 3 kepçe ve 7 hafriyat kamyonu bulunmaktadır. Bu araçların, enkaz nedeniyle kapanan yolların açılması ve çeşitli insani görevlerde kullanılacağı belirtilmiştir. UNRWA’nın verilerine göre Gazze Şeridi’nin yaklaşık 61 milyon ton enkazla kaplı olduğu ifade edilmiştir.

İsrail basını, bu makinelerin Gazze’de öldürülen İsraillilerin cesetlerini bulmaya yardımcı olmak amacıyla getirildiğini öne sürmüştür. Ancak Hamas, bu iddiayı reddetmiş; makinelerin Mısır ile yapılan anlaşma çerçevesinde arama ve enkaz kaldırma çalışmalarını kolaylaştırmak için bölgeye girdiğini açıklamıştır. Hamas’ın Gazze Sorumlusu Halil el-Hayye, “Arama çalışmaları Kızılhaç gözetiminde yürütülüyor, direniş güçleri bu sürecin tamamlanması için kararlıdır.” demiştir.

Geçici Definlerden Mezar Nakli

24–25 Ekim 2025 tarihlerinde Gazze kenti güneyinde geçici olarak gömülen 120 Filistinlinin naaşları, Sivil Savunma ekipleri tarafından çıkarılarak kent mezarlığına taşınmıştır. Naaşların çıkarılması, gönüllüler ve ailelerin katılımıyla gerçekleştirilmiş; cenaze namazlarının ardından Şeyh Şaban Mezarlığı’na yeniden defnedilmiştir.

Sivil Savunma Genel Müdürü Raid ed-Dehşan, adli tıp birimi, Sağlık Bakanlığı ve gönüllülerin işbirliğiyle “120’den fazla şehidin son istirahatgâhlarına nakledildiğini” belirtmiştir. Bu kişilerin çoğunun, 17 Kasım 2023’te İsrail’in Gazze’nin Sabra Mahallesi’nde “Mahir Şuhaybir” ailesine ait evi bombalaması sonucu hayatını kaybeden siviller olduğu ifade edilmiştir. Saldırıda 95’ten fazla Filistinli ölmüştür.

Nahid Şuhaybir adlı görgü tanığı, “Aile, mezarlıklara ulaşamadığı için cenazeleri yakınlardaki tarım arazisine geçici olarak defnetmişti.” demiştir. Gazze genelinde mezarlıklara ulaşılamaması nedeniyle hastane bahçeleri, parklar, okul bahçeleri ve boş araziler geçici defin alanlarına dönüştürülmüştür.

Gazze’ye Yardım Tırlarının Girişi

27 Ekim 2025 tarihli açıklamalara göre, Gazze Şeridi’ne insani yardım taşıyan tırların sınırlı şekilde girişleri devam etmektedir. Ateşkes anlaşması çerçevesinde, gıda ve temel ihtiyaç maddeleri yüklü tırlar Kisufim Sınır Kapısı üzerinden bölgeye ulaşmaktadır. Bu tırlarda, özellikle gıda kolileri ve un gibi temel ihtiyaç malzemeleri bulunmaktadır.

_{Gazze'deki su krizi, 27 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Ancak Gazze Sivil Savunması ve Gazze Sağlık Bakanlığı yetkilileri, bu yardımların bölgenin mevcut ihtiyaçlarını karşılamaktan uzak olduğunu vurgulamıştır. Sivil Savunma’nın açıklamasına göre, yardımların “ölçek ve çeşit açısından yetersiz olduğu”, hastaneler ve barınma alanlarının acil ekipman eksikliğini gideremediği belirtilmiştir.

Gazze’de 28 Ekim 2025 Tarihli Gelişmeler

İsrail ordusu, ateşkes anlaşmasına rağmen 28 Ekim'de Gazze Şeridi’nin doğusundaki bölgelerde operasyonlarını sürdürmüştür. Yerel kaynaklara göre, İsrail kuvvetleri özellikle “Sarı Hat” olarak tanımlanan bölge çevresinde ayakta kalan binaları havaya uçurmuş, bu esnada büyük patlama sesleri Gazze’nin doğusunda geniş bir alanda duyulmuştur.

Sabahın erken saatlerinden itibaren İsrail ordusu, Gazze kentinin doğu mahalleleri, Han Yunus’un güney kesimleri ve Gazze Şeridi’nin orta bölümlerinde hava ve kara saldırıları düzenlemiştir. 

İsrail’in “Ateşkes İhlali” İddiaları ve Güvenlik Toplantıları 

İsrail hükümeti, 28 Ekim 2025 tarihinde Hamas’ı ateşkesi ihlal etmekle suçlamıştır. İsrail tarafından yapılan açıklamalarda, Hamas’ın 27 Ekim’de teslim ettiği bir cesedin Aralık 2023’te Gazze Şeridi’nde öldüğü öne sürülen İsrailli esir Ofir Tzarfati’ye ait olduğu iddia edilmiştir. İsrail bu iddia üzerinden, Hamas’ın ateşkes anlaşmasını ihlal ettiğini ileri sürmüştür.

İsrail basınında yer alan bilgilere göre, Başbakan Binyamin Netanyahu, söz konusu “ateşkes ihlali” iddialarının ardından güvenlik yetkilileriyle bir istişare toplantısı düzenlemiştir. Toplantıda, “sözde ateşkes ihlaline” yanıt olarak atılabilecek adımlar değerlendirilmiştir. İsrail Kanal 13 televizyonuna konuşan bir yetkili, toplantıda Gazze Şeridi’nde İsrail ordusunun işgalindeki “Sarı Hat” bölgesinin genişletilmesi konusunun gündeme geldiğini ve ABD yönetiminin bu konuda bilgilendirildiğini açıklamıştır.

Netanyahu’nun güvenlik istişaresinin ardından daraltılmış güvenlik kabinesini de topladığı belirtilmiştir. İsrail medyasına göre, ABD’nin İsrail ordusunun Gazze Şeridi’nde ateşkes ve esir takası anlaşmasıyla çekildiği “Sarı Hat” bölgesinin genişletilmesi planına onay verdiği iddia edilmiştir. İsrail Kanal 12 televizyonuna konuşan üst düzey bir yetkili, Hamas’a yönelik verilecek yanıta ilişkin kesin bir karar alınmadığını, ancak Gazze’ye yönelik saldırıların yeniden başlatılmasının olası seçenekler arasında değerlendirildiğini bildirmiştir.

Netanyahu’nun Yeni Saldırı Talimatı

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, yapılan güvenlik istişarelerinin ardından Gazze Şeridi’ne yönelik yeni bir saldırı talimatı vermiştir. İsrail Başbakanlık Ofisi tarafından yapılan açıklamada, Netanyahu’nun güvenlik değerlendirmeleri sonucunda “askeri kademeye Gazze Şeridi’ne derhal şiddetli saldırılar düzenlemesi” talimatını ilettiği bildirilmiştir.

Yerel basın organları, Netanyahu’nun talimatının açıklandığı sıralarda İsrail ordusunun Gazze’nin güneyinde yer alan Refah kentine hava saldırısı düzenlediğini aktarmıştır.

Hamas-İsrail Arasındaki Esir Takasının Ertelenmesi

Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları, 28 Ekim 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, “Aksa Tufanı” esir takası anlaşması kapsamında bir İsrailli esirin cesedinin teslim edileceğini bildirmiştir. Açıklamada, söz konusu İsrailli esirin cesedinin Gazze Şeridi’ndeki bir tünelde kısa süre önce bulunduğu ve teslimatın yerel saatle 20.00’de (TSİ 21.00) gerçekleştirileceği ifade edilmiştir.

Aynı günün ilerleyen saatlerinde Hamas, İsrail’in Gazze’de ateşkesi ihlal ederek saldırılar düzenlemesi nedeniyle söz konusu ceset tesliminin ertelendiğini duyurmuştur. Kassam Tugayları tarafından yapılan yazılı açıklamada, İsrail’in saldırılarının ceset arama ve çıkarma çalışmalarını engellediği belirtilmiştir.

Açıklamada, “İsrail’in neden olacağı bir tırmanışın, Gazze Şeridi’ndeki İsrailli esirlerin cesetlerinin aranması ve çıkarılması operasyonlarını engelleyeceği ve teslimin gecikeceği” ifadesi kullanılmıştır.

Hamas tarafından yapılan bir diğer açıklamada, Tel Aviv yönetiminin Gazze’deki İsrailli esirlerin cesetlerinin aranması çalışmalarını engellemek için sistematik bir politika izlediği ileri sürülmüştür. Bu açıklamada, “İşgalci İsrail, Uluslararası Kızılhaç Komitesi ve Filistin direnişinden oluşan ortak ekiplerin Gazze Şeridi’ndeki çeşitli bölgelere girmesini açıkça reddetmiştir.” ifadesi yer almıştır.

Ayrıca, esirlerin cesetlerinin aranması için gerekli olan ağır makine ve ekipmanların girişinin de İsrail tarafından engellendiği belirtilmiştir. Hamas, bu durumun hem İsrailli esirlerin hem de enkaz altında kalan Filistinlilerin cenazelerinin çıkarılmasını zorlaştırdığını ifade etmiştir. Açıklamada, İsrail’in ateşkesi ihlal ederek “yeni saldırgan adımlar” atmaya hazırlandığı ve “aldatıcı eylemler” ile kamuoyunu yanıltmaya çalıştığı belirtilmiştir. Hamas, arabulucu ve garantör ülkelere hitaben, İsrail’in bu engellemeleri karşısında sorumluluk üstlenmeleri ve gerekli baskıyı yapmaları çağrısında bulunmuştur.

Saldırılar ve Can Kayıpları

Gazze Şeridi’nde 28 Ekim 2025 tarihinde İsrail ordusu tarafından yoğun hava ve topçu saldırıları gerçekleştirilmiştir. Gazze’deki Sivil Savunma Sözcüsü Mahmud Basal tarafından yapılan yazılı açıklamaya göre, İsrail ordusu 12 saatten daha kısa bir süre içinde 35’i çocuk olmak üzere 100’den fazla Filistinliyi öldürmüştür. Basal, bu saldırıları “Gazze Şeridi’nde korkunç katliamlar” olarak nitelendirmiştir.

_{İsrail'in ateşkesi ihlal ederek Gazze'ye düzenlediği saldırılarda yaralan Filistinli bir çocuk, 28 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Açıklamada, katliamların “arabulucuların ve uluslararası toplumun gözü önünde” meydana geldiği, ancak buna rağmen hiçbir ülkenin kan dökülmesini durdurmak için etkili bir adım atmadığı belirtilmiştir. Sivil Savunma ekipleri, saldırıların ardından çok sayıda binanın yıkıldığını, onlarca kişinin hâlâ enkaz altında bulunduğunu bildirmiştir.

İsrail ordusunun bombardımanları özellikle Gazze’nin güney bölgelerinde yoğunlaşmıştır. Saldırılarda Refah, Han Yunus ve Deyr el-Belah çevresindeki yerleşim alanları hedef alınmıştır. Saldırılar sırasında bir hastane, bir sivil araç ve çok sayıda konut vurulmuştur.

Saldırıların ardından İsrail ordusu, bombardımanın sona erdiğini ve ateşkesin yeniden uygulanmaya başladığını duyurmuştur. Ancak bölgedeki sağlık ekipleri, bombardıman nedeniyle birçok bölgede arama kurtarma çalışmalarının hâlâ sürdüğünü, çok sayıda kaybın henüz tespit edilemediğini bildirmiştir.

Gazze’de 30 Ekim - 3 Kasım 2025 Tarihleri Arasında Yaşanan Gelişmeler

Diplomatik ve Siyasi Gelişmeler

30 Ekim 2025 tarihinde yayımlanan bilgilere göre, Amerika Birleşik Devletleri’nin Gazze Şeridi’ne önümüzdeki haftalarda konuşlandırılması planlanan “Uluslararası İstikrar Gücü” için hazırlık yaptığı bildirilmiştir. İsrail’in Kanal 12 televizyonunun üst düzey ABD’li kaynaklara dayandırdığı haberde, Washington yönetiminin İsrail ve bazı Müslüman ülkelerle bu konuda hassas görüşmeler yürüttüğü belirtilmiştir. Plan kapsamında Türkiye, Mısır, Endonezya ve Azerbaycan’ın sürece dâhil olabileceği, bu ülkelerin Gazze’ye asker göndermeye hazır olduğu aktarılmıştır. Ancak diğer bazı ülkelerin durumun karmaşıklığı nedeniyle katılım konusunda çekinceleri bulunduğu ifade edilmiştir.

_{Gazze'de günlük yaşam, 29 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Habere göre ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance, Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Başkan Donald Trump’ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff ve damadı Jared Kushner’in İsrail’e yaptığı son ziyarette ana gündem maddesi bu uluslararası gücün konuşlandırılması olmuştur. Yetkililer, İsrail’in “Hamas’ın silah bırakmayacağı” iddiasıyla ateşkesi bozma eğiliminde olduğuna dikkat çekmiş, Trump yönetiminin ise savaşın yeniden başlamasına izin vermemekte kararlı olduğu belirtilmiştir. Ancak bu sürecin “aceleye getirilmeden, ateşkesin bozulmaması için dikkatli biçimde yürütülmesi gerektiği” vurgulanmıştır.

İsrail’in Türk askerinin Gazze’ye girişine karşı çıktığı, buna karşın ABD’nin Türkiye, Katar ve Mısır’ın güçte yer almasını istediği aktarılmıştır. Bir ABD’li yetkili, Türk tarafının ateşkes anlaşmasının sağlanmasında önemli bir rol üstlendiğini, buna rağmen İsrail Başbakanı "Binyamin Netanyahu’nun Türkiye hakkındaki provokatif açıklamalarının sürece zarar verdiğini" ifade etmiştir.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 30 Ekim 2025’te İsrail ordusunda görev alacak subayların mezuniyet töreninde yaptığı konuşmada Hamas’ın silahsızlandırılmaması durumunda Gazze’ye tekrar saldıracakları tehdidini yinelemiştir. Netanyahu, “Günün sonunda Hamas silahsızlandırılacak ve Gazze silahlardan arındırılacaktır. Yabancı güçler bunu yaparsa ne âlâ, yapmazlarsa biz yapacağız.” ifadelerini kullanmıştır.

_{Gazze'de günlük yaşam, 29 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Ateşkes İhlalleri ve Saldırılar

31 Ekim 2025 tarihinde, İsrail ordusunun ateşkese rağmen Gazze Şeridi’nin çeşitli bölgelerine saldırılar düzenlediği bildirilmiştir. Filistin resmi haber ajansı WAFA’ya göre, güneydeki Han Yunus kenti İsrail bombardımanlarıyla sarsılmış; Gazze kentinin sahil kesimi de İsrail hücumbotlarından açılan ateşlerle hedef alınmıştır. Cella Caddesi bölgesinde bir Filistinli yaşamını yitirmiştir. Han Yunus’ta önceki saldırılardan yaralı olarak kurtulan iki Filistinli de hayatını kaybetmiştir.

Aynı gün, Gazze’nin kuzeyindeki Cibaliya bölgesinde İsrail askerlerinin açtığı ateş sonucu bir Filistinli daha yaşamını yitirmiştir. 31 Ekim sabah saatlerinden itibaren Gazze Şeridi’nde ölenlerin sayısı beşe yükselmiştir. Gazze Sağlık Bakanlığının açıklamasına göre İsrail tarafından teslim edilen 30 Filistinlinin cenazesinin Uluslararası Kızılhaç Komitesi aracılığıyla alınarak Nasır Hastanesi’ne nakledilmiştir.

İsrail televizyonu KAN’a dayandırılan bilgilere göre Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları ile Kızılhaç yetkililerinin Han Yunus bölgesinde İsrailli esirlerin cenazelerinin yer tespiti çalışmalarına yeniden başladığı aktarılmıştır.

1 Kasım 2025'de Gazze’deki Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanan bilgilere göre 48 saat içinde 22 kişinin daha hayatını kaybetmiştir. Bu sayılarla, toplam can kaybı 68 bin 858’e, yaralı sayısı ise 170 bin 670’e ulaşmıştır. Gazze Hükümeti’nin medya ofisinden yapılan açıklamalarda, “ateşkes maddelerinin uygulanıp uygulanmadığını kamuoyuna duyurmak amacıyla” tır girişlerinin ve kayıp rakamlarının düzenli olarak paylaşıldığı belirtilmiştir.

2 Kasım 2025 tarihinde, İsrail ordusu ateşkese rağmen Gazze kentinin doğusundaki Şucaiyye Mahallesi ve kuzeydeki Beyt Lahiya bölgelerine yeni saldırılar düzenlemiştir. Gazze Sivil Savunma Sözcüsü Mahmud Basal, İsrail’in gece boyunca patlayıcı yüklü robotlarla binaları havaya uçurduğunu ve topçu birlikleriyle bombardımanlarını sürdürdüğünü açıklamıştır. İsrail ordusunun fiilen kontrol ettiği “Sarı Hat” bölgesinin Gazze’nin yarısından fazlasını kapsadığı, burada yıkım ve patlatma faaliyetlerinin devam ettiği belirtilmiştir.

_{Şucaiyye Mahallesi'nde hayatını kaybeden Filistinli için cenaze namazı kılınıyor, 2 Kasım 2025 - (Anadolu Ajansı)}

3 Kasım 2025’te İsrail ordusu Gazze’nin güneyinde yer alan Han Yunus kentine ve çevresine saldırılar düzenlemiştir. Filistin resmi ajansı WAFA’ya göre, insansız hava araçları Beni Suheyla beldesine hava saldırısı düzenlemiş, Abasan Kebir beldesi ile Hansa Okulu topçu atışlarıyla hedef alınmıştır.

Aynı gün, Gazze’nin orta kesimindeki Nusayrat Mülteci Kampı sahilinde bulunan bazı kayıklar İsrail askerlerinin ateşiyle vurulmuştur.

Esir Takası ve Cenazelerin Durumu

30 Ekim 2025 tarihinde Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları, Gazze’deki enkazdan çıkarılan iki İsrailli esirin cesedini Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) yetkililerine teslim etmiştir. İsrail ordusunun 28 Ekim’de düzenlediği saldırılar nedeniyle ertelenen teslim süreci, 30 Ekim günü tamamlanmıştır.

_{Gazze'de İsrailli esirlerin cesetlerini arama çalışmaları sürüyor, 3 Kasım 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Yapılan incelemede, cenazelerin İsrailli esirler Amiram Cooper ve Sahar (Sahar Baruch)’a ait olduğu tespit edilmiştir. Bu gelişmeyle birlikte, Gazze Şeridi’nde kalan İsrailli esir cesedi sayısı 11’e düşmüştür.

31 Ekim tarihinde İsrail basınında yer alan haberlere göre, Hamas’ın üç İsrailli esire ait olduğu düşünülen ceset kalıntılarını kimlik tespiti yapılması amacıyla İsrail tarafına teslim ettiği belirtilmiştir. Teslim işlemi, Kızılhaç heyetinin arabuluculuğunda gerçekleşmiştir.

31 Ekim – 3 Kasım 2025 tarihleri arasında yayımlanan raporlara göre, Gazze’deki Esirler Medya Ofisi, İsrail hapishanelerinde tutulan Filistinli esirlerin cenazelerinde yapılan tıbbi incelemelerde işkence ve infaz izlerine rastlandığını bildirmiştir. Açıklamada, esirlerin bazılarında “uzun süre bağlı tutulma, araçla ezilme ve sahada infaz bulguları” tespit edildiği ifade edilmiştir.

3 Kasım 2025 tarihli belgelerde, İsrail’deki Sde Teiman askeri hapishanesinde tutulan bir Filistinli esire yönelik cinsel saldırı görüntülerini basına sızdıran eski Askerî Başsavcı Yifat Tomer-Yerushalmi’nin gözaltına alındığı bildirilmiştir. Yerushalmi, bu görüntülerin yayımlanmasının ardından aşırı sağcı bakanların hedefi hâline gelmiş ve baskılar sonucu istifa etmiştir. İsrail polisinin açıklamasına göre, Yerushalmi ve kimliği açıklanmayan bir İsrailli daha, soruşturma kapsamında gözaltına alınmış ve aynı gün mahkemeye çıkarılmıştır.

Söz konusu hapishanede daha önce “işkence, sapkınlık, vücut bütünlüğünü bozma girişimi” gibi suçlardan dokuz askerin gözaltına alındığı; ancak hiçbirine ceza verilmediği aktarılmıştır. Temmuz 2024’te aşırı sağcı bir grubun hapishane önünde toplanarak gözaltılara karşı gösteri düzenlediği, bazı milletvekillerinin de askeri üsse baskın yaptığı hatırlatılmıştır.

Gazze’de İnsani Durum ve Yardım Krizi

Gazze Hükümeti Medya Ofisi’nin 1 Kasım 2025 tarihli açıklamasına göre, 10–31 Ekim 2025 tarihleri arasında Gazze’ye yalnızca 3 bin 203 yardım tırı giriş yapmıştır. Bu tırların 2 bin 564’ü insani yardım, 639’u ticari mal taşımış; ayrıca 84’ünde yakıt ve 31’inde LPG (yemeklik gaz) bulunmuştur.

_{Gazze’de yüzlerce Filistinli temiz suya ulaşmak için sırada bekliyor, 2 Kasım 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Ateşkes anlaşmasına göre günlük 600 yardım tırının bölgeye girmesi gerekirken, fiilen gerçekleşen sayı günde ortalama 145 tır olmuştur. Bu miktar, mutabık kalınan oranın yalnızca %24’üne tekabül etmiştir. Gazze’ye ulaşması gereken 1100 yakıt ve LPG tırından sadece 115’i giriş yapabilmiştir.

Gazze Hükümeti, bu durumun hastaneler, fırınlar ve tesisler için gerekli enerji kaynaklarının “kasıtlı olarak kısıtlandığını” göstermekte olduğunu bildirmiştir. Açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump ile ateşkesin garantör ülkeleri ve arabulucular, İsrail’i başta insani yardım girişleri olmak üzere anlaşma maddelerini uygulamaya zorlamaya çağrılmıştır.

Gazze’de 4-6 Kasım 2025 Tarihli Gelişmeler

İsrail Saldırıları, Can Kayıpları ve Ateşkes İhlalleri

Gazze’deki Filistin Sağlık Bakanlığından yapılan açıklamalara göre, İsrail ordusunun saldırılarında yaşamını yitirenlerin sayısı 4 Kasım 2025 itibarıyla son 24 saatte 4 artarak 68 bin 872’ye, 5 Kasım’da ise 3 artarak 68 bin 875’e yükselmiştir.

_{İsrail ateşkese rağmen Gazze kentinin doğusuna saldırı düzenliyor, 5 Kasım 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Gazze Şeridi’ndeki hastanelere, 4 Kasım’da enkazdan çıkarılan bir kişi ile saldırılarda ölen üç kişinin cenazesi ve yedi yaralının; 5 Kasım’da ise enkazdan çıkarılan iki kişi ile yeni saldırılarda yaşamını yitiren bir kişinin cenazesi ve iki yaralının ulaştığı bildirilmiştir.

Ateşkesin yürürlüğe girdiği 10 Ekim 2025'ten 5 Kasım'a kadar İsrail saldırılarında toplam 241 kişi hayatını kaybetmiş, 609 kişi yaralanmış, enkaz altından ise 513 kişinin cenazesi çıkarılmıştır.

İsrail ordusu, 5 Kasım günü yayımladığı açıklamada, Gazze Şeridi’nde “Sarı Hattı aştıkları” iddia edilen iki Filistinliyi vurduğunu bildirmiştir. Açıklamada, “Gazze Şeridi'nin orta kesimlerinde görülen iki şahıs güçlerimize yaklaşıncaya kadar ilerledi, tehdit oluşturdukları değerlendirilerek ateş açıldı” ifadeleri yer almıştır.

_{İsrail'in saldırılarında hayatını kaybeden bir Filistinli, 5 Kasım 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Filistin resmi ajansı WAFA, 4 Kasım tarihinde İsrail ordusunun Gazze’nin kuzeyinde insansız hava aracı (İHA) saldırısı düzenlediğini ve saldırıda bir Filistinlinin yaşamını yitirdiğini, birinin yaralandığını aktarmıştır.

WAFA haberinde, İsrail’in ateşkese rağmen Gazze’de çeşitli saldırılar gerçekleştirdiği, bu ihlallerde ateşkesten sonra 240 Filistinlinin öldüğü ifade edilmiştir.

İsrail ordusunun, “kontrol altındaki Sarı Hat bölgesinde neredeyse her gün yıkım operasyonları ve saldırılar yaptığı” bildirilmiştir. Gazze Şeridi’nde yürürlükte olan ateşkese rağmen saldırıların sürdüğü, İsrail’in bölgedeki bazı alanlarda askeri varlığını koruduğu belirtilmiştir.

Esir ve Cenaze Teslimleri

Hamas, 4 Kasım’da Gazze Şeridi’nde Uluslararası Kızılhaç Örgütü (ICRC) aracılığıyla İsrailli bir esire ait cenazeyi İsrail’e teslim etmiştir. İsrail ordusu, cenazenin İzzeddin el-Kassam Tugaylarından teslim alınarak Tel Aviv’deki adli tıp merkezine götürüldüğünü açıklamıştır.

_{Gazze'de İsrailli esirlerin cesetlerini arama çalışmaları sürüyor, 5 Kasım 2025 - (Anadolu Ajansı)}

İsrail Başbakanlık Ofisi, yapılan kimlik tespiti sonucu cenazenin İsrail ordusunda görevli Çavuş Itay Chen’e ait olduğunu doğrulamıştır. Bu teslimle birlikte Gazze Şeridi’nde yedi İsrailli esir cesedinin kaldığı bildirilmiştir.

Gazze’deki Filistin Sağlık Bakanlığı ise İsrail’den 15 Filistinli esirin naaşının teslim alındığını açıklamıştır. Uluslararası Kızılhaç ekipleri aracılığıyla gerçekleştirilen teslimin ardından cenazelerin kimlik tespiti için tıbbi çalışmaların sürdüğü, bugüne kadar İsrail’in toplam 285 Filistinli esirin cenazesini teslim ettiği, bunlardan 84’ünün kimliklerinin belirlendiği kaydedilmiştir.

_{İsrail tarafından cenazeleri teslim edilen ve kimliği tespit edilmeyen Gazzellilerin cenazesi defnediliyor, 5 Kasım 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Gazze’de İnsani Durum ve Yardım Faaliyetleri

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreter Sözcü Yardımcısı Farhan Haq, 5 Kasım 2025 tarihli basın toplantısında, Gazze’de günlük servis edilen öğün sayısının 1,2 milyonu aştığını açıklamıştır. Bu rakam, Eylül ayı sonuna göre yüzde 80’den fazla artışa denk gelmektedir.

Haq, Gazze genelinde 183 aşevinde günlük öğünlerin servis edildiğini, ayrıca ailelere gıda paketleri sağlandığını belirtmiştir. BM, 40’tan fazla ortak kuruluşla birlikte 1.900 noktada su tedariki çalışmalarını yürütmekte ve yaklaşan kış öncesinde branda ve çadır dağıtımını sürdürmektedir.

_{İsrail'in açlığa mahkum ettiği Gazze'de Filistinlilere yemek dağıtılıyor, 5 Kasım 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Haq, BM İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA) personelinin, erişim kısıtlamalarına ve bürokratik engellere rağmen yardımları artırmaya çalıştığını, ancak Gazze’de hâlen yalnızca iki sınır kapısının açık olduğunu, bunun da insani faaliyetleri ciddi biçimde sınırladığını ifade etmiştir.

Al Jazeera’nın 6 Kasım 2025 tarihli canlı güncelleme raporuna göre, Norveç Mülteci Konseyi (NRC), Gazze’ye günde yalnızca yaklaşık 100 yardım tırının girişine izin verildiğini ve bunun “tamamen yetersiz” olduğunu açıklamıştır. NRC İletişim Danışmanı Shaima Low, “Depolarımızda 4 milyon dolar değerinde yardım malzemesi Mısır’da bekliyor. Her başvurumuz İsrail makamlarınca reddediliyor” ifadelerini kullanmıştır.

BM’ye bağlı UNRWA, Gazze kentindeki birçok tesisin ağır hasar aldığını, binlerce yerinden edilmiş kişinin “güvenli olmayan binalarda” barındığını ve bölgeye dönen sivillerin patlamamış mühimmat riskiyle karşı karşıya olduğunu bildirmiştir.

_{Ateşkesin ardından Gazze’de yeniden ekmek üretmeye başlayan bir fırın, 5 Kasım 2025 - (Anadolu Ajansı)}

DSÖ, UNICEF ve UNRWA Ortak Aşılama Programı

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, 5 Kasım 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, DSÖ’nün Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) ve Birleşmiş Milletler Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) ile birlikte Gazze genelinde 44 bin çocuğa yönelik rutin aşılama ve diğer sağlık hizmetlerini başlatacağını bildirmiştir. Ghebreyesus, İsrail saldırılarında yıkılan veya hasar gören 20 sağlık tesisinin DSÖ tarafından onarıldığını ve hizmet noktalarının sayısının artırıldığını açıklamıştır.

Bu aşılama programı kapsamında çocuklara üç doz pentavalan, çocuk felci, rotavirüs, konjuge pnömokok aşısı ile iki doz kızamık, kabakulak ve kızamıkçık (KKK) aşısı uygulanacaktır. Ayrıca kampanya, beslenme taraması, tedavi hizmetleri ve büyüme takibini de içermektedir.

İsrail Ablukası Altında Gazze'de Balıkçılık Faaliyetleri

İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik saldırılarının ardından bölgedeki balıkçılık faaliyetleri büyük ölçüde durmuştur. 5 Kasım 2025 tarihli haberlerde, ateşkesin ardından Gazzeli balıkçıların denize açılmaya başladıkları, ancak bu girişimlerin ekonomik yetersizlik ve güvenlik riski nedeniyle sınırlı kaldığı bildirilmiştir. Gazze Şeridi’nde balıkçılığa ilişkin kısıtlamalar sürmekte, birçok liman, tekne ve barınak ağır hasarlı durumda bulunmaktadır. Gazze’de binlerce kişinin geçim kaynağını oluşturan balıkçılık sektörü, iki yıldır devam eden çatışmalar nedeniyle ciddi zarar görmüştür. Balıkçılar, altyapı tahribatı ve ekipman eksikliğine rağmen faaliyetlerine ateşkes sonrası kısıtlı ölçüde devam etmektedir.

_{Ateşkesin ardından balıkçılar geçimlerini sağlamak için Gazze kentindeki limandan denize açılıyor, 6 Kasım 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Balıkçılar Komitesi Sorumlusu Zekeriya Bekir, 4 Kasım 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, İsrail donanmasına bağlı unsurların Gazze Limanı’nın batısında beş balıkçıyı alıkoyduğunu bildirmiştir. Açıklamada, alıkonulan beş kişiden dördünün aynı aileye mensup olduğu ve olayın İsrail hücumbotlarının denizdeki teknelere müdahalesi sonucunda gerçekleştiği ifade edilmiştir. Komite verilerine göre, 25 Ekim–4 Kasım 2025 tarihleri arasında toplam 12 balıkçı denizde gözaltına alınmıştır.

Hamas Heyetinin İstanbul Görüşmesi

5 Kasım 2025 tarihinde, Millî İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın, Hamas Siyasi Büro Üyesi ve Müzakere Heyeti Başkanı Halil el-Hayye başkanlığındaki Hamas heyeti ile İstanbul’da bir görüşme gerçekleştirmiştir.

Görüşmede, Gazze Ateşkes Anlaşması kapsamındaki sürecin uygulanması, ateşkesin izlenmesi ve taraflar arasındaki koordinasyon konuları ele alınmıştır. Hamas heyeti, görüşmede Türkiye’nin arabulucu ve garantör rolüne ilişkin memnuniyetini dile getirerek, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başta olmak üzere Türkiye’nin ateşkesin sağlanması ve sürdürülmesindeki katkılarından dolayı teşekkür etmiştir. Heyet, İsrail tarafının ateşkes süreci boyunca gerçekleştirdiği ihlallere rağmen anlaşmaya bağlılığını koruduğunu da ifade etmiştir.

İki taraf, ateşkes sürecinin sağlıklı bir şekilde işlemesi için atılacak adımlar ve mevcut sorunların çözümüne yönelik yöntemler üzerinde durmuştur. Ayrıca, ateşkes planının sonraki aşamalarının uygulanmasına ilişkin izlenecek stratejiler konusunda istişarelerde bulunulmuştur.

Görüşmede, Türkiye’nin Gazze’ye yönelik insani yardımları ve bu yardımların artırılması için uluslararası kuruluşlarla yürütülen koordinasyon çalışmaları da ele alınmıştır.

Gazze’de Ateşkesin Birinci Ayı

Gazze Şeridi’nde, ABD Başkanı Donald Trump tarafından sunulan planın Hamas ve Tel Aviv yönetimlerince kabul edilmesi sonucunda 10 Ekim 2025 tarihinde ateşkes yürürlüğe girmiştir. Ateşkes kapsamında Hamas, 13 Ekim’de elindeki 20 İsrailli esiri serbest bırakmış; böylece Gazze’deki tüm sağ esirler tahliye edilmiştir. Buna karşılık İsrail, hapishanelerinde tutulan yaklaşık 2.000 Filistinliyi serbest bırakmıştır. Hamas ayrıca ölen 28 esirden 24’ünün cenazesini teslim etmiş, kalan 4 cenazenin —üçü İsrailli, biri Taylandlı— bulunması için çalışmalarını sürdürmüştür. İsrail yönetimi de 330 Filistinlinin naaşını Gazze’ye göndermiştir.

_{Gazze’de kimliği belirlenemeyen 38 Filistinli toplu mezara defnediliyor, 10 Kasım 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Ateşkesin ilk haftalarında İsrail yönetimi, Hamas’ı ateşkesi ihlal etmekle suçlamış ve 19 Ekim 2025 tarihinde Gazze’ye yönelik geniş çaplı bir saldırı başlatmıştır. Bu saldırılarda en az 21 Filistinli yaşamını yitirmiştir. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, aynı dönemde Gazze’ye insani yardım girişlerinin askıya alınması talimatını vermiştir. Kısa bir süre sonra ABD’nin baskısı sonucunda İsrail ordusu saldırıları durdurmuş ve ateşkesin yeniden yürürlüğe girdiğini açıklamıştır. Yardım girişleri kısıtlı olmakla birlikte devam etmiştir.

İsrail yönetimi, 29 Ekim'de de ateşkesi ihlal etmiştir. Gazze’nin güneyinde Refah’ta bir askerin öldürüldüğü haberinin ardından Netanyahu hükümeti yeniden saldırı emri vermiştir. Bu saldırılarda 45’i çocuk olmak üzere 100’den fazla Filistinli hayatını kaybetmiştir. ABD’nin arabuluculuğu sonucunda İsrail ordusu yeniden ateşkese dönmüştür.

_{Gazze’de günlük yaşam, 9 Kasım 2025 - (Anadolu Ajansı)}

1 aylık ateşkes sürecinde, Gazze’deki Sağlık Bakanlığının açıklamasına göre, ateşkesin yürürlüğe girdiği 10 Ekim’den itibaren 241 Filistinli öldürülmüş, 619 kişi yaralanmıştır. İsrail ordusunun bu süre zarfında en az 194 kez ateşkesi ihlal ettiği bildirilmiştir.

Ateşkes anlaşmasına göre İsrail’in her gün Gazze’ye 600 tır insani yardımın girişine izin vermesi gerekmektedir. Öte yandan Gazze hükümetinin medya ofisi, 10 Ekim–6 Kasım 2025 tarihleri arasında İsrail’in yalnızca 4.453 yardım tırının girişine izin verdiğini açıklamıştır. Anlaşmaya göre bu sayının 15.600 tır olması gerektiği belirtilmiştir. Böylece İsrail’in, öngörülen yardım miktarının üçte birinin de altında bir seviyeye izin verdiği tespit edilmiştir. Ayrıca 350’den fazla temel gıda ürününün bölgeye girişinin engellendiği, yalnızca düşük besin değerine sahip gıdaların geçişine müsaade edildiği belirtilmiştir.

Gazze’de 19–20 Kasım 2025 Tarihli Gelişmeler

İsrail’in Ateşkese Rağmen Gazze’ye Düzenlediği Saldırılar

İsrail ordusu, 19 Kasım 2025 akşamı ateşkes yürürlükte olmasına rağmen Gazze Şeridi’nin çeşitli bölgelerine hava saldırıları düzenlemiştir. Gazze’deki Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, saldırılarda aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu 25 Filistinli yaşamını yitirmiş, 77’den fazla kişi yaralanmıştır.

_{Ateşkesi ihlal eden İsrail Gazze'ye saldırılar düzenliyor, 20 Kasım 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Gazze Sivil Savunma Sözcülüğü, İsrail ordusunun ateşkes kapsamında çekildiği bölgeleri hedef aldığını bildirmiştir. Bu bölgeler arasında Gazze kentine bağlı Zeytun ve Şucaiye mahalleleri ile güneydeki Han Yunus’a bağlı Mevasi bölgesi yer almıştır. Zeytun Mahallesi’ndeki saldırıda bir kadın ve bir çocuğun hayatını kaybettiği belirtilmiştir.

İsrail ordusu, saldırılara ilişkin yaptığı açıklamada Han Yunus’taki “Sarı Hat” bölgesinde İsrail askerlerine ateş açıldığını, olayda yaralı bulunmadığını öne sürmüştür. Ordu, bu iddia üzerine Gazze genelinde “Hamas’a ait” olduğunu iddia ettiği hedeflere karşılık verdiğini duyurmuştur.

_{Gazze'de günlük yaşam, 20 Kasım 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Hamas’ın Açıklaması

Hamas Sözcülüğü, 19 Kasım’daki saldırılara ilişkin yazılı bir açıklama yapmıştır. Açıklamada, İsrail ordusunun Gazze ve Han Yunus’ta gerçekleştirdiği saldırılarda aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu 25’ten fazla kişinin öldüğü belirtilmiş, bu saldırıların ateşkes ihlali niteliğinde olduğu vurgulanmıştır. Hamas, saldırıları “soykırımın yeniden başlatılması” olarak tanımlamıştır.

Açıklamada, İsrail’in Gazze’deki birliklerine ateş açıldığı yönündeki iddialar yalanlanmış, bu iddiaların ateşkesi ihlal eden operasyonları meşrulaştırmak amacıyla ortaya atıldığı ifade edilmiştir. Hamas, ABD yönetimi ve arabulucu ülkeler olan Mısır, Katar ve Türkiye’ye çağrıda bulunarak İsrail üzerindeki baskının artırılmasını ve saldırıların durdurulmasını talep etmiştir.

20 Kasım 2025 Tarihli Yeni Saldırılar

20 Kasım sabahı, İsrail ordusu Gazze Şeridi’nin güneyindeki Han Yunus kentinin doğusundaki Beni Suheyla bölgesinde sivillerin yaşadığı bir evi hedef almıştır. Gazze Sivil Savunma Müdürlüğü’nün açıklamasına göre, saldırıda 3 Filistinli hayatını kaybetmiş, 15 kişi yaralanmıştır.

Aynı gün, Gazze Sağlık Bakanlığı son 24 saat içinde yaşanan saldırılarda ölü sayısının 33 kişi artarak toplam 69 bin 546’ya yükseldiğini, yaralı sayısının ise 170 bin 833 olduğunu bildirmiştir. Bakanlık, ölenler arasında 12’si çocuk, 8’i kadın toplam 32 kişinin bulunduğunu, bir kişinin ise enkaz altından çıkarıldığını açıklamıştır.

Gazze Sivil Savunma Sözcüsü, İsrail ordusunun “çekildiği bölgelerde” yeniden saldırılar düzenlediğini belirtmiş ve bu durumun ateşkes anlaşmasının ihlali olduğunu vurgulamıştır.

_{İsrail saldırılarında hayatını kaybeden bir Filistinlinin naaşı, 20 Kasım 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Filistin Eğitim Bakanlığı’nın Açıklaması

20 Kasım 2025’te Dünya Çocuk Hakları Günü dolayısıyla Filistin Eğitim Bakanlığı, İsrail’in Gazze’de yürüttüğü saldırıların çocuklar üzerindeki etkisine ilişkin bir açıklama yayımlamıştır. Açıklamada, 7 Ekim 2023’ten bu yana devam eden saldırılarda 19 bin öğrencinin hayatını kaybettiği, 28 bine yakın öğrencinin yaralandığı ve yüzlerce okulun tamamen yıkıldığı veya hasar gördüğü bildirilmiştir. Bakanlık, uluslararası topluma Filistinli çocukların korunması ve eğitim koşullarının iyileştirilmesi yönünde acil adımlar atılması çağrısında bulunmuştur.

_{20 Kasım Dünya Çocuk Günü’nde Gazze Şeridi’nde Filistinli çocuklar, 20 Kasım 2025 - (Anadolu Ajansı)}

İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün Raporu

İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch), 20 Kasım’da yayımladığı “Tüm Hayallerim Silindi” başlıklı 105 sayfalık raporda, İsrail güçlerinin Batı Şeria’daki Cenin, Tulkerim ve Nur Şems mülteci kamplarında Filistinlileri zorla yerlerinden ettiğini belgeleyerek bu eylemlerin savaş suçu ve insanlığa karşı suç niteliği taşıdığını belirtmiştir.

Rapora göre, 2025 yılı başlarında üç kampta 850’den fazla bina yıkılmış veya ağır hasar görmüştür. HRW araştırmacısı Nadia Hardman, İsrail’in 32 bin Filistinliyi zorla yerinden ettiğini ve geri dönmelerine izin vermediğini bildirmiştir. Hardman, bu eylemlerin “soruşturulması gereken savaş suçları ve etnik temizlik fiilleri” kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini ifade etmiştir.

Hamas’ın “Sarı Hat” Hakkındaki Değerlendirmesi

Hamas Sözcüsü Hazım Kasım, İsrail’in Gazze’de “Sarı Hat” olarak bilinen bölgede ilerleyerek bu hattı batıya doğru kaydırmasının anlaşma haritasına aykırı olduğunu açıklamıştır. Kasım, bu durumun sivillerin zorla yerinden edilmesine yol açtığını belirtmiş ve arabuluculara İsrail’e baskı yapma çağrısında bulunmuştur.