HAL Tejas, Hindustan Aeronautics Limited (HAL) tarafından geliştirilmiş ve üretilmiş, tek motorlu, delta kanatlı çok rollü hafif bir muharip uçaktır. 1980’lerde eskiyen MiG-21 uçaklarının yerini alması amacıyla başlatılan Light Combat Aircraft (LCA) programı kapsamında tasarlanmış ve tasarımı ADA (Aeronautical Development Agency) tarafından yapılmıştır. İsmini Sanskritçede parlaklık anlamı taşıyan “Tejas”dan alan uçak, ilk uçuşunu 4 Ocak 2001 tarihinde gerçekleştirdikten sonra 17 Ocak 2015’te Hindistan Hava Kuvvetleri hizmetine girmiştir. Hafif yapısı, kompozit malzemeye dayalı gövdesi ve gelişmiş uçuş kontrol sistemleri sayesinde manevra kabiliyeti yüksek, modern keşif ve muharebe görevlerine uygun bir platformdur.

^{HAL Tejas M22 renkli çizimi (DeviantArt) HAL Tejas Mk2 Teknik Eskiz Çizimi (DrawingDatabase)}

Tarihçe

LCA (Light Combat Aircraft) Tejas projesi, 1980’lerde Hindistan'ın yerli savaş uçağı ihtiyacını karşılaması amacıyla Aeronautical Development Agency (ADA) önderliğinde başlatılmıştır. Uzun bir geliştirme sürecinin ardından 2000’li yılların başında prototip uçuşları gerçekleştirilmeye başlanmıştır. Tejas’a ilişkin ilk büyük kilometre taşlarından biri, 10 Ocak 2011 tarihinde Hindistan Savunma Bakanı A.K. Antony tarafından İlk Operasyonel Onay (Initial Operational Clearance, IOC) belgesinin Hava Kuvvetleri Komutanı’na teslim edilmesidir. Bu onay töreni, Tejas’ın seri üretime geçişinin önünü açan önemli adımlardan biri olmuştur. Takip eden yıllarda HAL Tejas uçakları, Hindistan Hava Kuvvetleri’ne teslim edilmeye başlanmış ve ilk Tejas Mk1 uçakları 2015’ten itibaren IAF envanterine girmiştir.

^{Proje kapsamında geliştirilen Tejas'ın erken model prototiplerinden biri (Flickr)}

Operasyonel Geçmiş

HAL Tejas, Hindistan Hava Kuvvetleri’nde (IAF) aktif olarak görev yapmaktadır. İlk Tejas Filosu, No. 45 “Flying Daggers” Filosu, 1 Temmuz 2016’da Sulur Hava Üssü’nde aktif hale gelmiştir. İkinci Tejas birimi, No. 18 “Flying Bullets” Filosu, Mayıs 2020’de FOC (Final Operational Clearance) standardındaki Tejas Mk-1 uçakları ile kurulmuştur. IAF, ayrıca Tejas’ı yurt içi ve uluslararası hava gösterilerinde ve tatbikatlarda göstermiştir; örneğin Desert Flag tatbikatında ilk kez yabancı ülke topraklarında uçmuştur.

Kullanım Alanları

Tejas uçakları başta Hindistan Hava Kuvvetleri (IAF) tarafından kullanılmaktadır. IAF, Tejas Mk1/Mk1A uçaklarını hava üstünlüğü, hava desteği ve keşif görevlerinde görevli avcı uçakları olarak konuşlandırmaktadır. HAL ile 2021 yılında imzalanan anlaşma kapsamında 83 adet Tejas Mk1A uçağının tedarikine ilişkin büyük bir sözleşme yapılmış, bunun yanı sıra ilave 97 Mk1A uçağı için de sipariş süreci başlatılmıştır. HAL tarafından üretilen Tejas Trainer (iki kişilik) varyantı ise pilot eğitimi amacıyla kullanılır; yeni pilotlar hem uçuş eğitimi hem de taktik eğitimlerini bu uçakla yapabilmektedir.

HAL Tejas programı kapsamında bir sonraki aşama olan Tejas Mk2 varyantı da geliştirilmekte olup bu model, artırılmış menzil ve yük kapasitesi gibi güncellenmiş özelliklerle planlanmaktadır. Ancak 21 Kasım 2025 tarihinde Dubai Air Show’da gösteri uçuşu sırasında bir Tejas uçağı düştüğü ve pilotun hayatını kaybettiği resmi şekilde doğrulanmıştır.

Teknik Özellikler

• Mürettebat: 1 pilot
• Uzunluk: 13,2 m
• Kanat açıklığı: 8,2 m
• Yükseklik: 4,4 m
• Kanat alanı: 38,4 m²
• Boş ağırlık: 6.560 kg
• Azami kalkış ağırlığı: 13.500 kg
• Motor: 1× GE F404-GE-IN20 turbofan (≈ 85 kN itki)
• Maksimum hız: Mach 1,6 (≈ 1.960 km/sa)
• Operasyonel tavan: 15.200 m
• Savaş yarıçapı: ~500 km
• Ferry menzili: ~1.700 km
• Silah istasyonu: 8 adet
• Radar: Uttam AESA (Mk1A)
• Aviyonik: Cam kokpit, elektronik harp sistemi, SDR