Hamidiye Medresesi, Tunceli ili Çemişgezek ilçesinde yer alan, 19. yüzyıl Osmanlı dönemine ait eğitim yapılarından biridir. II. Abdülhamid döneminde inşa edilen bu yapı, hem dinî hem de bilimsel öğretimin bir arada yürütüldüğü Osmanlı medrese mimarisinin bölgesel bir örneğini temsil etmektedir.
Konum ve Tarihsel Bağlam
Hamidiye Medresesi, Tunceli'nin batısında yer alan Çemişgezek ilçesi sınırlarında, ilçe merkezine yakın konumda yer almaktadır. Yapı, Osmanlı Padişahı II. Abdülhamid döneminde inşa edilmiştir ve adını da bu padişahtan almaktadır. Medrese, Osmanlı'nın son döneminde özellikle doğu vilayetlerinde eğitim kurumlarının geliştirilmesi amacıyla yürüttüğü politikaların somut bir yansımasıdır.
19.yüzyıl sonları, Osmanlı Devleti'nin merkezîleşme çabaları kapsamında taşrada kamu yapılarının artırıldığı bir dönemdir. Bu bağlamda inşa edilen Hamidiye Medresesi, bölgedeki İslamî eğitimin kurumsal bir temele oturtulması açısından önemli bir işleve sahip olmuştur.
Hamidiye Medresesi (Kültürportalı)
Mimari Özellikler
Hamidiye Medresesi, iki katlı olarak inşa edilmiş olup, kesme taş ve moloz taş kullanımı ile dikkat çeker. Plan düzleminde dikdörtgene yakın bir yapıya sahiptir. Giriş cephesi sade olup, kemerli kapısı dönemin karakteristik mimari anlayışını yansıtmaktadır. İç mekânda eyvanlı bir düzen hâkimdir ve dersliklerin yanı sıra öğrenci odalarına ait izler gözlemlenebilir.
Üst katın zamanla tahrip olduğu ve çeşitli dönemlerde onarımlar geçirdiği anlaşılmaktadır. Yapının bazı bölümleri yıkılmış durumda olsa da ayakta kalan kısımlar, özgün mimarî hakkında fikir vermeye devam etmektedir.
Kullanım ve Koruma Durumu
Hamidiye Medresesi, inşa edildiği dönemde dinî eğitim veren aktif bir medrese olarak hizmet vermiştir. Ancak zaman içinde işlevini yitirmiş ve eğitim faaliyetleri durmuştur. Yapı, uzun yıllar kullanılmadığı için kısmen harap duruma gelmiştir.
Tunceli İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ve Çemişgezek Belediyesi tarafından medresenin korunması ve yeniden işlevlendirilmesi amacıyla çeşitli çalışmalar yürütülmektedir. Bu kapsamda restorasyon projeleri planlanmakta ve yapının turizmle entegre edilerek kültürel amaçlarla değerlendirilmesi hedeflenmektedir.
Kültürel ve Yerel Değeri
Hamidiye Medresesi, yalnızca mimari bir yapı değil, aynı zamanda Çemişgezek ilçesinin tarihî kimliğinin önemli bir parçasıdır. Medrese, geçmişte çevre köy ve kasabalardan gelen öğrencilerin eğitim aldığı bir merkez olarak faaliyet göstermiştir. Bu yönüyle hem bölgesel eğitim tarihine hem de Osmanlı'nın taşradaki dinî yapılar geleneğine ışık tutmaktadır.
Yapının fizikî olarak günümüze ulaşabilmiş olması, restorasyonla birlikte yerel halkın tarihî mirasıyla bağ kurmasına imkân sağlamaktadır. Ayrıca, turistik ziyaret potansiyeline sahip olması, medresenin gelecek kuşaklara aktarılmasında bir araç işlevi görmektedir.
