Hasaköy Kilisesi, Türkiye'nin Niğde ilinin Bor ilçesine bağlı Hasaköy (eski adıyla Sasima) Köyü'nün merkezinde yer alır. Köy yerleşiminin içinde konumlanan kilise, çevresi duvarla çevrili bir alan içinde bulunmaktadır.

Tarihçe

Giriş kapısı üzerinde yer alan fakat günümüze ulaşmayan kitabeye göre kilise 1843 yılında onarılmıştır. Grek harfli Karamanlıca kitabede "Hagias Kryake" adı ve 1848 tarihi okunmaktadır. Naos duvarlarında bulunan yazı kuşağında ise 1872 tarihi yer alır. Kilise, 1970’li yıllara kadar cami olarak kullanılmış, sonrasında ise ibadete kapatılmıştır.

^{Hasaköy Kilisesi (Kültür Envanterleri)}

Mimari Plan

Kilise, doğu-batı doğrultusunda uzanan üç nefli bazilikal plandadır. Orta nef, yan neflere göre daha geniş tutulmuş ve nefler dörder sütunla ayrılmıştır. Beşik tonoz örtü sistemi uygulanmıştır. Naosun doğusunda üç apsis yer almakta, bu apsisler içten ve dıştan yarım yuvarlak formludur. Ana apsis yan apsislere göre daha büyüktür.

Narteks ve Galeri Katı

Batı cephesinde "U" planlı, yedi bölümlü, çapraz tonoz örtülü bir narteks yer alır. Narteksin üstünde galeri katı (gynekaion) bulunmaktadır. Bu kat da “U” şeklindedir ve yapının üç cephesini dolaşır. Galeriye kuzeybatıdaki merdivenle çıkılır.

Ek Yapılar ve Çan Kulesi

Kilisenin kuzeydoğusunda, doğu yönünde yarım daire apsisle sonlanan tek nefli bir parekklesion (mezar şapeli) yer alır. Bu ek yapıya hem dışarıdan hem ana kilise içinden geçiş vardır. Güneydoğuda yer alan dörtgen gövdeli çan kulesi, üst kısmı yıkılmış olmasına rağmen hâlen ayaktadır.

Süslemeler ve Mimari Detaylar

Yapıda kapı, pencere ve apsis çevresinde geometrik ve bitkisel bezemeli kabartmalar yer alır. Ana giriş kapısının üzerinde stilize bir haç ve iki yanında melek figürleri dikkat çeker. İç mekânda mimari plastik unsurlar sınırlı olup, sütun başlıkları sade, apsis içindeki aidiculalar ise bezemelidir.

Duvar Resimleri

Naosun çeşitli yüzeylerinde büyük oranda tahrip olmuş figürlü freskler yer alır. Betimlemeler arasında “Pantokrator İsa”, “Meryem’e Müjde”, “İbrahim’i Ziyaret Eden Üç Melek”, “Nuh Tufanı”, “Adem ile Havva’nın Cennetten Kovulması” gibi sahneler bulunmaktadır. Tonoz örtü üzerinde madalyonlar içinde aziz tasvirleri görülür.

Mezarlık ve Çevre Düzenlemesi

Kilisenin çevresi taş bir duvarla çevrilidir. Bahçesi geçmişte mezarlık olarak kullanılmış, Osmanlıca yazıtlı mezar taşlarında en erken tarih 1868 (H. 1285) olarak kaydedilmiştir.