Hatay zahter salatası / Hatay kekik salatası, ana bileşenlerini zahter (kekik), yeşil soğan veya kuru soğan, maydanoz, zeytinyağı, nar ekşisi ve çeşitli baharatların oluşturduğu tescilli bir salata çeşididir. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından mahreç işareti olarak 19 Temmuz 2024 tarihinde tescil edilmiştir. Ürün, Hatay ilinin mutfak kültüründe köklü bir geçmişe sahiptir ve coğrafi sınırla ün bağı bulunmaktadır. Bu nedenle üretimin tüm aşamaları tescil edilen coğrafi sınır içinde gerçekleşmek zorundadır.
Ürün Özellikleri
Salatanın hazırlanmasında taze zahterin yaprakları ayıklanır. Hazırlık aşamasında acısının alınması amacıyla zahterin üzerine su serpilerek kısa bir süre ovulur ve ardından yıkanır. Tuz ile ovma işlemi yapılmadığı durumlarda, acılığın azaltılması için nar ekşisi ve zeytinyağı da kullanılır. İsteğe bağlı olarak domates ve sarımsak da eklenebilir. Hatay zahter salatası / Hatay kekik salatası, coğrafi sınırın yemek kültürü içinde önemli bir yere sahip olması sebebiyle tescil edilmiştir.
Üretim Metodu
Ürünün bileşenleri; yaklaşık olarak 500 gram zahter, 1 demet yeşil soğan (veya 200 gram kuru soğan), 1 demet maydanoz, 165 gram nar ekşisi, 200 gram zeytinyağı, 4 gram kırmızı toz biber ve 8 gram tuzdan oluşmaktadır.
Hatay zahter salatası / Hatay kekik salatasının hazırlanması aşağıdaki adımları içerir:
- Zahter yıkanır, yaprakları ayıklanır ve doğranır.
- Yıkanan yeşil soğan / kuru soğan ve maydanoz sırasıyla doğranır.
- Doğranmış maydanoz, soğan ve zahter karıştırılır.
- Karışımın üzerine nar ekşisi, kırmızı toz biber ve zeytinyağı eklenir.
- Tuz ilave edilerek ovma işlemi yapılır ve karıştırılarak servise sunulur.
- İsteğe bağlı olarak doğranmış domates ve sarımsak karışıma eklenerek servis yapılabilir.
Coğrafi Sınır ve Denetim
Ürünün coğrafi sınırı Hatay ilidir. Hatay zahter salatası / Hatay kekik salatasının, bölgenin yemek kültürü içindeki önemi ve coğrafi sınırla kurduğu ün bağı nedeniyle, tüm üretim aşamalarının bu coğrafi sınır içinde gerçekleştirilmesi zorunluluğu bulunmaktadır.
Hatay zahter salatası / Hatay kekik salatasının denetimi, Hatay Valiliği koordinasyonunda ve Hatay İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ile Hatay Valiliğinden ürün alanında uzman birer kişinin katılımıyla oluşturulan beş kişilik denetim mercii tarafından yürütülür. Denetimler, yılda en az bir defa düzenli olarak, gerekli görülen durumlarda veya şikâyet üzerine ise her zaman gerçekleştirilir.
Denetim mercii, üretimde kullanılan bileşenlerin ve miktarlarının uygunluğunu, üretim metoduna uygunluğu ve ürün adının (Hatay Zahter Salatası / Hatay Kekik Salatası) ve mahreç işareti ambleminin kullanımının uygunluğunu kontrol eder. Denetim esnasında kamu veya özel kuruluşlardan uzmanlardan faydalanılabilir veya hizmet satın alınabilir. Tescil ettiren kurum, yasal hakların korunması sürecini yürütür.
