Havacılıkta uçuş saatleri ve sefer (cycle) sayıları, uçakların bakım, güvenlik ve verimlilik açısından belirli sınırlamalara tabidir. Bu sınırlamalar, EASA (European Union Aviation Safety Agency) ve ICAO (International Civil Aviation Organization) gibi uluslararası havacılık otoriteleri tarafından düzenlenmiştir. Bu düzenlemeler, hava taşıma operasyonlarını güvenli ve sürdürülebilir bir şekilde yürütmeyi amaçlar.

Uçuş Saatleri

Uçuş saati, hava aracının havada kaldığı süreyi ifade eder. Bu, uçak bakım döngülerinin temel bileşenlerinden biridir ve uçuş saatleri, bakım programlarını ve uçak performansını doğrudan etkiler.

• EASA'ya göre uçuş saati, hava aracının teker kestiği (take off) ve teker koyduğu (landing) arada geçen süreyi ifade eder ve uçak bakım döngülerini tetikleyen en önemli parametrelerden biridir. EASA, uçuş saatlerine göre uçak bakımına dair çeşitli kurallar belirler. Örneğin, bir uçak belirli bir uçuş saati sınırına ulaştığında, belirli bakım işlemlerinin yapılması gerekir. (EASA Part-145)
• ICAO ise uçuş saati düzenlemeleri için genel bir çerçeve sunar, ancak bakım detaylarına dair spesifik kuralları belirlemez. ICAO, uçuş saatleri ve uçakların bakım döngülerinin güvenlik açısından önemine vurgu yapar. Uçuş saati hesaplamaları, uçak bakım programlarının bir parçası olarak belirli bir düzene konur. (ICAO Annex-6)

Sefer (Cycle) Sayısı

Sefer sayısı , bir uçağın kalkıştan inişe kadar olan işlem döngüsünü ifade eder. Bir sefer, uçak inişi ve kalkışı içerir ve uçak bakım döngülerinin belirlenmesinde de önemli bir rol oynar.

• EASA: Sefer sayıları, uçakların özellikle yapısal dayanıklılığı ve belirli mekanik parçaların aşınması açısından kritik öneme sahiptir. Uçaklar, belirli bir sefer sayısına ulaştıklarında, bakım gereksinimlerine tabi olurlar. EASA, her uçak tipi için belirli bir sefer sınırı belirler ve uçaklar bu sınırda bakım ve denetimlerden geçerler.
• ICAO: Sefer sayıları açısından ICAO, uçak bakım prosedürlerinin uluslararası standartlarla uyumlu olmasını sağlar. Sefer sayısının aşılması durumunda, uçakların bakım gereksinimlerini ve operasyonel güvenliklerini belirleyen bir dizi kılavuz sunar.

Bir Uçuş Seferinde Birden Fazla Kalkış ve İniş Yapılmasıyla İlgili Ek Hususlar

Eğer bir uçak tek bir uçuş sırasında birden fazla kalkış ve iniş gerçekleştirirse (örneğin eğitim uçuşları, touch-and-go operasyonları veya kısa mesafeli uçuş segmentleri sırasında), her bir kalkış-iniş dizisi ayrı bir uçuş döngüsü (FC) olarak sayılır. Örneğin, eğer bir uçak tek bir uçuş oturumu sırasında altı kez kalkış ve iniş yaparsa, bu altı uçuş döngüsü olarak kaydedilir. Bu ayrım önemlidir çünkü belirli uçak bileşenleri, özellikle iniş takımları, basınçlandırma sistemleri ve yorulmaya duyarlı yapısal parçalar, toplam uçuş saatlerinden ziyade uçuş döngülerinin sayısından doğrudan etkilenir.

Sefer sınırlamalı ömre sahip bileşenler, uçuş saatleri yerine uçuş sefer sayılarına göre izlenebilir, aynı parça için uçuş saati, sefer sayısı, takvim günü kısıtlaması konmuş olabilir ve bu durumda ilk önce dolan kritere göre, bakım ve değiştirme programları, bileşenlerin gerçek operasyonel yüklenmelerine uygun şekilde planlanır. Bu, özellikle ömürlü parçalar (LLP’ler) ve gövde yorulma takibi açısından, üretici ve düzenleyici kılavuzlarla uyumlu olarak büyük önem taşır.