Mustafa Hıfzı Rahmi Topuz (25 Ocak 1923, İstanbul – 26 Eylül 2023, İstanbul), Türk gazeteci, yazar ve akademisyendir. Galatasaray Lisesi ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun olan Topuz, kariyerine gazeteci olarak başlamış ve uluslararası alanda da görevler üstlenmiştir.
Ailesi ve İlk Yılları
Hıfzı Topuz, 25 Ocak 1923'te İstanbul Nişantaşı'nda, Ahmet Rami Bey ve Melahat Hanım'ın dördüncü çocuğu olarak dünyaya geldi. Çocukluğunda, Şeyh Edebali soyundan gelen anneannesi Rebia Hanım'ın etkisi altında kaldı. Babasının işlerinin kötüye gitmesiyle aile zor günler geçirse de, anneannesinin desteğiyle Galatasaray Lisesi'ndeki eğitimine devam etti. Burada İsmail Habip Sevük ve Halit Fahri Ozansoy gibi edebiyatçılarından dersler aldı.
Eğitim ve Gazetecilik Hayatı
Hıfzı Topuz, ilköğrenimine Galatasaray'ın ilk bölümü olan Saint Jean-Baptiste'de başladı. Orta ve lise öğrenimini Galatasaray Lisesi'nde tamamladı. Ardından kısa bir süre Güzel Sanatlar Akademisi'nde eğitim gördü ancak daha sonra İstanbul Hukuk Fakültesi'ne geçiş yaparak 1948 yılında mezun oldu.
Gazeteciliğe üniversite öğrencisiyken 1947'de Akşam gazetesinde muhabir olarak adım attı. Akşam'da yazı işleri müdürlüğü de dahil olmak üzere çeşitli görevlerde bulundu. 1957 yılına kadar Akşam, Vatan, Öncü, Cumhuriyet ve Milliyet gibi birçok gazetede makale ve röportajları yayımlandı. 1952 yılında kurulan İstanbul Gazeteciler Sendikası'nın kurucuları arasında yer alarak bir dönem sendikanın başkanlığını üstlendi.
Hıfzı Topuz (Anadolu Ajansı)
Uluslararası Kariyeri ve UNESCO
1957'de Fransa'ya giderek Strasbourg'da Uluslararası Gazetecilik Eğitim Merkezi'nde yüksek lisans, Strasbourg Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde ise doktora yaptı. 1959-1983 yılları arasında UNESCO'da özgür haber dolaşımı şefi olarak görev yaptı. Bu dönemde uluslararası alanda basın özgürlüğü ve iletişime dair çalışmalar yürüttü; Afrika, Hindistan ve Filipinler gibi ülkelerde eğitim seminerleri düzenledi. 1974-1975 yıllarında dönemin TRT Genel Müdürü İsmail Cem'in davetiyle Türkiye'ye dönerek bir süre TRT'de genel müdür yardımcılığı görevini yürüttü. TRT'deki görevinin ardından UNESCO'daki pozisyonuna geri döndü. 1983 yılında buradan emekli olarak Türkiye'ye kesin dönüş yaptı. Dönüşünde ilk olarak, Ercan Arıklı ile bir dergi projesi üzerinde çalıştı. Ancak Arıklı, projenin o dönemki koşullara uygun olmadığını düşününce bu girişimden vazgeçtiler. Aynı yıl akademik kariyerine başlayan Topuz, Yılmaz Büyükerşen'in tavsiyesiyle Anadolu Üniversitesi ve Niyazi Öktem'in önerisiyle İstanbul Üniversitesi'nde iletişim alanında dersler vermeye başladı. Böylece, siyasal iletişim, uluslararası iletişim ve radyo-televizyon tarihi gibi konulardaki bilgi birikimini genç nesillere aktarmaya başladı.
Hıfzı Topuz Hakkında (Anadolu Ajansı)
Akademisyenlik ve Yazın Hayatı
1983'te UNESCO'dan emekli olup Türkiye'ye döndükten sonra akademik alanda çalışmalarına devam etti. Anadolu Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültelerinde dersler verdi. 1986'da İletişim Araştırmaları Derneği (İLAD)'ı kurdu.
İlk romanı Meyyale'yi 75 yaşında yayımladı. Bu romanda Topuz'un anneannesinin annesinden hareketle 1857-1918 arası Osmanlı Devleti'nin anlatıldığı; Avrupa, Rusya ve Kafkasya’dan bahseden bir romandır.
Roman, inceleme ve anı türünde 40'tan fazla esere imza attı. Kaleme aldığı eserler arasında "Taif'te Ölüm", "Gazi ve Fikriye", "Elveda Afrika, Hoşça Kal Paris" ve "Başın Öne Eğilmesin" gibi kitaplar bulunmaktadır.
Ayrıca yazarın yayımlanan tek hikâye kitabı 2015 yılında çıkmış olup "Gizli Aşklar: Yaşanmış Hikâyeler" başlığını taşımaktadır. Bu kitapta yazar, 1950'li, 1960'lı yılların Paris ve İstanbul'unda yaşanmış hikâyeleri yazmıştır.
"Başın Öne Eğilmesin" eseriyle 2007 yılında Orhan Kemal Roman Ödülü'nü kazandı. 2003 yılında Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Basın Özgürlüğü Ödülü ve 2007'de UNESCO tarafından verilen Uluslararası İletişim Araştırmaları Birliği 50. Yıl Ödülü gibi birçok ödüle layık görüldü.
Topuz'un Kaleme Aldığı Romanlar:
"Meyyale", "Taif'te Ölüm", "Paris'te Son Osmanlılar", "Gazi ve Fikriye", "Milli Mücadelede Çamlıca'nın Üç Gülü", "Devrim Yılları", "Tavcan", "Özgürlüğe Kurşun", "Kara Çığlık", "Abdülmecit; İmparatorluk Çökerken Sarayda 22 Yıl", "Hava Kurşun Gibi Ağır" Nazım Romanı, "Elbet Sabah Olacaktır" Tevfik Fikret Romanı, "Vatanı Sattık Bir Pula" Namık Kemal Romanı, "Çılgın ve Özgür" Neyzen Tevfik Romanı, Şanlı Kanlı Yıllar", "Nevbahar", "Paris Sürgünü"
İnceleme ve Araştırma Eserleri:
"Fransa'da Gazetecilerin Statüsü ve Asgari Ücret", "Information Internationale dans la Presse Turque", "Basın Sözlüğü", "Kara Afrika", "100 Soruda Basın Tarihi", "Seçim Savaşları", "Uluslararası İletişim", "İletişimde Karikatür ve Toplum", "Lumumba", "Kara Afrika'da İletişim", "Basında Tekelleşmeler", "Yarının Radyo TV Düzeni", "Türkiye'de Seçim Kampanyaları", "Siyasal Reklamcılık",
"Kara Afrika Sanatı", "Hoşgörü", "Başlangıcından Bugüne Kadar Dünya Karikatürü", "Dünyada ve Türkiye'de Kültür Politikaları", "Türk Basın Tarihi", "Büyülü Afrika"
Anı Türünde Kaleme Aldığı Eserler:
"Konuklar Geçiyor", "Parisli Yıllar", "Eski Dostlar", "Elveda Afrika, Hoşça Kal Paris", "Fikret Mualla", "Başın Öne Eğilmesin", "Paris 68, Bir Devrim Denemesi", "Nişantaşı Anıları", "Bana Atatürk'ü Anlattılar", "Gülümseyen Anılar", "Ardından Yıllar Geçti", "Paris'te Bir Türk Ressamı, Fikret Mualla", "Atatürk Sesleniyor", "Bir Zamanlar Nişantaşı'nda", "Anı ve Mektuplarla Melih Cevdet Anday"
Türk Yazar Hıfzı Topuz (Anadolu Ajansı)
Vefatı
Hıfzı Topuz, 26 Eylül 2023 tarihinde 100 yaşında İstanbul'da hayatını kaybetti ve Feriköy Mezarlığı'na defnedildi.
