IDEF 2025, Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı’nın 17’ncisidir. 22–27 Temmuz 2025 tarihleri arasında İstanbul Fuar Merkezi’nde düzenlenen fuar, savunma sanayii alanında faaliyet gösteren 44 ülkeden kurum ve kuruluşları bir araya getirmiştir. Etkinlik süresince kara, deniz, hava, uzay ve siber sistemlere yönelik yerli ve yabancı ürünler sergilenmiş; resmî heyet görüşmeleri, geçiş töreni, teknik sunumlar ve imza törenleri gerçekleştirilmiştir. Altı gün süren fuar, toplam 9 milyar dolarlık sözleşme hacmiyle tamamlanmıştır.

_{IDEF 2025 tanıtım videosu - (IDEF)}

Organizasyon Yapısı ve Katılımcılar

IDEF 2025, Millî Savunma Bakanlığı’nın ev sahipliğinde; Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı’nın destekleriyle, Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı (TSKGV) tarafından düzenlenmiştir. Fuar organizasyonu, KFA Fuarcılık A.Ş. sorumluluğunda gerçekleştirilmiştir. Organizasyon hazırlıkları yaklaşık 1,5 yıl süren bir planlama süreciyle yürütülmüş; saha uygulamaları ve operasyonel koordinasyon TSKGV Genel Müdürü Bilal Topçu’nun yönetiminde gerçekleştirilmiştir.

IDEF 2025’te, 900’ün üzerinde yerli firma ve 400’ün üzerinde yabancı firma olmak üzere toplamda 1300’ü aşkın katılımcı firma yer almıştır. Fuar kapsamında 33’ü bakan düzeyinde olmak üzere toplam 231 üst düzey resmî heyet ve 980 heyet üyesi Türkiye’yi ziyaret etmiştir. Katılım gösteren ülkeler arasında NATO ve Asya, Afrika, Orta Doğu, Avrupa, Kuzey ve Latin Amerika bölgelerinden devlet ve hükûmet temsilcileri de bulunmuştur.

_{IDEF 2025, 22 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Fuara katılan firmalar kara sistemleri, deniz platformları, hava sistemleri, insansız araçlar, komuta-kontrol sistemleri, elektronik harp teknolojileri, roket ve füze sistemleri, siber güvenlik çözümleri, radar sistemleri, mühimmat üretimi, savunma yazılımları, askeri sağlık çözümleri, enerji destek sistemleri, askeri tekstil ve lojistik gibi alt başlıklarda ürün sergilemiştir.

IDEF 2025 boyunca fuar alanında bulunan temsilciler, savunma tedarikinde karar verici pozisyonda bulunan askeri ve sivil otoriteler, teknik heyetler ve özel sektör profesyonellerinden oluşmuştur. Katılımcılar, ürün tanıtımlarının yanı sıra ikili görüşmeler, çok taraflı iş birliği toplantıları, panel oturumları, platform lansmanları ve statik-dinamik gösteriler yoluyla çok sayıda uluslararası temasa katılmıştır. Toplam ziyaretçi sayısı 120 bini aşmıştır.

Etkinlik Alanları ve Yapısal Düzenlemeler

IDEF 2025’in ana fuar merkezi, İstanbul Fuar Merkezi (İFM) olarak belirlenmiştir. Buna ek olarak Atatürk Havalimanı açık alanı, Ataköy Marina ve WOW Kongre Merkezi de etkinliğin farklı bölümleri için kullanılmıştır. Fuar tarihinde ilk kez dört farklı lokasyonda eş zamanlı olarak program yürütülmüştür. Bu yapı sayesinde kara, hava ve deniz platformları hem statik hem de dinamik olarak sergilenebilmiştir.

İstanbul Fuar Merkezi’nde katılımcı firmaların stantları, tematik salonlar, ürün sergi alanları ve görüşme ofisleri yer almıştır. Atatürk Havalimanı, özellikle açılış töreni ve geçiş gösterileri için ayrılmış olup kara ve hava platformlarının dinamik sunumları bu alanda gerçekleştirilmiştir. Ataköy Marina ise Türk Deniz Kuvvetleri’ne ait savaş gemileri ile deniz platformlarının ziyaretlere açıldığı alan olarak kullanılmıştır. WOW Kongre Merkezi'nde ise panel oturumları, uluslararası forumlar ve network toplantıları organize edilmiştir.

Fuar alanları arasında ring servisleri sağlanmış; katılımcılar ve ziyaretçiler farklı etkinlik noktalarına yönlendirilmiştir. 70.229 metrekarelik alana yayılan fuarda hem yerli hem de yabancı katılımcılar için özel alanlar oluşturulmuş, dinlenme bölgeleri ve medya alanları da kullanıma sunulmuştur.

Ziyaretçi giriş düzeni iki aşamalı olarak planlanmıştır. 22–25 Temmuz tarihleri arasındaki ilk dört gün yalnızca profesyonel ziyaretçilere ve resmi heyetlere ayrılmıştır. 26 ve 27 Temmuz günlerinde ise mühendis adayları, girişimciler, üniversite toplulukları ve sektör dışı katılımcılar da fuar alanına kabul edilmiştir.

Tarihsel Arka Plan

IDEF – Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı, Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı’nın (TSKGV) fuar organizasyonları alanındaki kararına istinaden 1993 yılından itibaren düzenlenmeye başlanmıştır. TSKGV Mütevelli Heyeti, 24 Ocak 1992 tarihinde aldığı kararla, savunma sanayii fuarlarının TSKGV Genel Müdürlüğü yönetim ve sorumluluğunda yürütülmesini kararlaştırmıştır.

İlk IDEF fuarı, 1993 yılında Ankara’daki Türkkuşu Tesisleri’nde gerçekleştirilmiştir. Bu fuara 22 ülkeden toplam 190 firma katılmış, 43 ülkeden 233 heyet üyesi yer almıştır. Fuarın üçüncüsü 1995 yılında aynı tesislerde düzenlenmiş; 26 ülkeden 256 firma ve 38 ülkeden 168 heyet üyesi katılım göstermiştir. 1997 yılı itibarıyla fuarın organizatör firmasında değişikliğe gidilmiştir.

IDEF 1999 ve 2001 fuarları yine Ankara’da icra edilmiştir. 2003 yılında 75. Yıl Ankara Hipodromu'nda gerçekleştirilen 7. IDEF fuarında 50 ülkeden 431 firma ile 50 ülkeden 282 heyet üyesi yer almıştır. 2005 fuarında hem organizatör firma hem de fuar alanı yeniden değiştirilmiştir.

2007 yılında IDEF, ilk kez İstanbul’a taşınmış ve TÜYAP Fuar ve Kongre Merkezi’nde düzenlenmiştir. Bu tarihten itibaren İstanbul merkezli olarak sürdürülen IDEF fuarları, iki yılda bir tekli yıllarda icra edilmeye devam etmektedir.

Açılış Töreni

IDEF 2025’in açılış töreni, 22 Temmuz 2025 Salı günü İstanbul Atatürk Havalimanı açık alanında düzenlenmiştir. Törene Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. Haluk Görgün ve Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı (TSKGV) Genel Müdürü Bilal Topçu katılmıştır.

Konuşmalar, TSKGV Genel Müdürü Bilal Topçu’nun sunumuyla başlamış; ardından Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. Haluk Görgün ve Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler konuşmalarını yapmıştır. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise hem IDEF 2025’e dair değerlendirmelerde bulunmuş hem de Gazze’deki insani krize ilişkin uluslararası topluma çağrıda bulunmuştur.

Açılış programı kapsamında, yerli üretim kara, hava ve deniz platformlarının yer aldığı bir geçiş töreni icra edilmiştir. Bu geçiş töreni, IDEF tarihinde ilk kez bir açılış etkinliği kapsamında gerçekleştirilmiştir.

_{17. Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı'na (IDEF 2025), 22 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı (TSKGV) Genel Müdürü Bilal Topçu’nun Konuşması

Açılış töreninde konuşan TSKGV Genel Müdürü Bilal Topçu, “1993 yılından itibaren IDEF'in tarihine bakıldığında Türk savunma sanayisinin gelişimine de şahitlik ediyoruz” ifadelerini kullanmış, fuarın başlangıcını “O yıllarda mütevazı imkânlarla başlayan IDEF, özellikle son dönemde Türk savunma sanayisi firmalarının iftihar alanına dönüştü” sözleriyle tanımlamıştır. IDEF 2025’in uluslararası ilgiyi artıran bir platform haline geldiğini belirten Topçu, “Sayıları yıldan yıla artan yerli ve milli ürünlerimizin sergilendiği IDEF, küresel ilgi odağı haline geldi. Bunun en önemli göstergesi de fuarımıza yabancı heyet katılımının rekor seviyeye ulaşmış olmasıdır” demiştir.

_{Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı Genel Müdürü Bilal Topçu konuşma yapıyor, 22 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

TSKGV'nin kuruluş amacına ve bağlı şirketlere de değinen Topçu, “Vakfımız bu hedeflerine bizzat milletimizin bağışları ve destekleriyle kurulmuş olan vakıf şirketlerimiz ASELSAN, TUSAŞ, ROKETSAN, HAVELSAN, İŞBİR ve ASPİLSAN ile birlikte koşuyor” ifadesini kullanmıştır. IDEF 2025’in mekansal değişikliklerine dair bilgi vererek, “Bu çerçevede IDEF 2025’i yeni yerine İstanbul Fuar Merkezi’ne taşıdık. Buna ilave olarak kara, hava ve deniz ürünlerinin hem statik hem de dinamik olarak en iyi şekilde sergilenebilmesi adına Atatürk Havalimanı’nı, Ataköy Marina’yı ve WOW Kongre Merkezi’ni fuarımıza ekleyerek dört farklı lokasyonda daha büyük ve daha dinamik bir fuar için çalışıyoruz” demiştir.

Bu yıl fuar kapsamında yeni etkinliklerin de hayata geçirildiğini belirten Topçu, “Bu sene bir ilke daha imza attık. IDEF geçiş töreni ve uçuş gösterilerini hep birlikte izleyeceğiz” şeklinde konuşmuştur. Konuşmasını “TSKGV olarak bu sorumluluk bilinciyle yerli ve milli savunma sanayimizin gelişmesi için tüm arkadaşlarımızla birlikte azim ve kararlılıkla var gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz” sözleriyle tamamlamıştır.

Geçiş Töreni

22 Temmuz 2025 tarihinde Atatürk Havalimanı’nda düzenlenen açılış töreni kapsamında, yerli üretim kara, hava ve deniz platformlarının katıldığı bir geçiş töreni gerçekleştirilmiştir.

_{IDEF 2025'te yerli savunma sanayisi araçlarıyla yapılan geçiş töreni, 22 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Hava platformları arasında HÜRJET, HÜRKUŞ, AKSUNGUR, Bayraktar AKINCI, Bayraktar TB2, Bayraktar TB3, Bayraktar KALKAN, HAVELSAN BAHA Bulut Altı Otonom İHA, GÖKBEY Genel Maksat Helikopteri, ATAK Taarruz ve Taktik Keşif Helikopteri ile TUSAŞ T70 Genel Maksat Helikopteri yer almıştır.

_{IDEF 2025'te yerli savunma sanayisi araçlarıyla yapılan geçiş töreni, 22 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Kara araçları kategorisinde PARS İZCİ 8x8 Zırhlı Muharebe Aracı, PARS İZCİ 6x6 Komuta Kontrol Aracı, BMC VURAN Çok Amaçlı Zırhlı Araç, BMC KİRPİ II Mayına Karşı Korumalı Zırhlı Araç, BMC AMAZON Çok Amaçlı Zırhlı Araç, BMC TULGA Zırhlı Araç, OTOKAR COBRA II Taktik Tekerlekli Zırhlı Araç, EJDER YALÇIN 4x4, YÖRÜK 4x4 Yeni Nesil Zırhlı Araç, BMC AKTAN Muharebe Sahası Akaryakıt Tankeri, KOLUMAN ZIRHLI AKTAN Zırhlı Akaryakıt Tankeri, KOLUMAN Drops 8x8 Konteyner Taşıyıcı Araç ve GÜRHAN Motorlu Hibrit Obüs geçişe katılmıştır.

_{IDEF 2025'te yerli savunma sanayisi araçlarıyla yapılan geçiş töreni, 22 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Deniz platformları arasında TCG Anadolu Çok Maksatlı Amfibi Hücum Gemisi, TCG İstanbul Fırkateyni, TCG Derya Lojistik Destek Gemisi, TCG Sancaktar Tank Çıkarma Gemisi, TCG Üsteğmen Arif Ekmekçi Akaryakıt İkmal Gemisi ve TCG Alemdar Denizaltı Kurtarma Ana Gemisi yer almıştır. Bu platformların bir bölümü Ataköy Marina'da statik olarak sergilenmiş, bir bölümü ise hareketli geçiş düzenlemesine katılmıştır.

Törende ayrıca çeşitli silah sistemleri ve füze platformları da sergilenmiştir. ROKETSAN tarafından geliştirilen PUSU Silah Sistemi, KMC-U Taktik Füze Sistemi, Sungur Hava Savunma Füze Sistemi, ALKA Yönlendirilmiş Enerji Silah Sistemi, BURÇ Mobil Hava Savunma Sistemi, SİPER Uzun Menzilli Bölge Hava ve Füze Savunma Sistemi, T-122 Çok Namlulu Roketatar Sistemi, TRG-230 ve TRG-300 Füzeleri, KARA ATMACA Karadan Karaya Seyir Füzesi Silah Sistemi ve TAYFUN Balistik Füzesi geçiş töreni kapsamında yer almıştır.

ASELSAN tarafından geliştirilen GÖKBERK Mobil Lazer Silah Sistemi, KORKUT Hava Savunma Sistemi, GÜRZ Çok Maksatlı Nokta Hava ve Füze Savunma Sistemi, HİSAR A+ Otonom Füze Fırlatma Sistemi, HİSAR O+ Atış Kontrol Merkezi, SİPER Atış Kontrol Merkezi, ALP 100-G Alçak İrtifa Radarı, PUHU 3-LT V/UHF Elektronik Sistemi ve VURAL Radar Sistemi de törende sergilenen yerli teknolojiler arasında yer almıştır.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Açılış Konuşması

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, açılış konuşmasında, fuara Türkiye’nin yanı sıra farklı ülkelerden katılım sağlayan misafirlere hitap etmiş ve İstanbul’u “kültür, medeniyet ve teknolojinin buluştuğu şehir” olarak tanımlayarak “hoş geldiniz” demiştir.

_{Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, IDEF 2025'te konuşma yapıyor, 22 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

IDEF’in 17’ncisinin düzenlendiğini belirten Erdoğan, “Kendi alanında dünyanın en büyük ve en etkili ilk 3 fuarından biri olan Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı’nın bu yıl 17’ncisini düzenliyoruz. Bugün burada sadece Türk savunma sanayisinin gelişimine değil, aynı zamanda bir milletin bağımsızlık yürüyüşüne de şahitlik ediyor, kendi gök kubbesinde, kendi kanatlarıyla yükselen bir ülkenin hikayesini görüyoruz” demiştir.

Bu bağlamda fuarı yalnızca bir ürün tanıtım ve satış etkinliği olarak görmediklerini vurgulayarak, “Bu değerli buluşmayı salt ticari bir faaliyet, savunma sanayii alanındaki ürünlerin tanıtım ve satışının yapıldığı uluslararası çapta bir pazar olarak görmediğimizi özellikle bilmenizi rica ediyorum. Hep söylediğim gibi mesele alışveriş yapmak değildir.” ifadelerini kullanmıştır. Erdoğan, fuarın “kazan-kazan temelinde uzun vadeli ortaklıklar tesis edebilme” amacı taşıdığını ifade etmiş ve “Türkiye olarak, biz buna hazırız ve çok yönlü iş birliklerine açığız” açıklamasında bulunmuştur.

_{Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, IDEF 2025'te, 22 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Erdoğan, IDEF 2025’e ilişkin rakamsal bilgileri paylaşarak, “Bu yılki organizasyonda 99 ülke ve uluslararası kuruluştan 219 heyeti temsilen 937 heyet üyesini misafir etmenin bahtiyarlığını yaşıyoruz” demiştir. Ayrıca “1000’e yakın yerli ve 400’ün üzerinde yabancı firma kara, hava, deniz, uzay ve siber güvenlik alanlarında geliştirdikleri ürünleri 6 gün boyunca burada sergileme imkanı bulacak” ifadesini kullanmıştır. Profesyonel ziyaretçi sayısının ise “120 bini aşkın” olması beklendiğini açıklamıştır.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuşmasında Gazze’deki insani krize özel olarak yer vermiştir. “Gazze'de insani yardım malzemesi girişine izin verilmediği için açlıktan bir deri bir kemik kalmış çocukların derdi bizim derdimizdir” diyen Erdoğan, “İsrail'in Gazze halkına yönelik Nazileri fersah fersah aşan soykırımını tüm insanlığın gündeminde tutmaya devam ediyoruz” ifadelerini kullanmıştır. Gazze’ye insani yardımların girişine izin verilmesinin öncelikli meselelerden biri olduğunu vurgulayan Erdoğan, “Her kim Gazze'deki soykırıma sessiz kalıyorsa, İsrail'in işlediği insanlık suçlarına ortak oluyor demektir” demiştir.

_{Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, IDEF 2025'te, 22 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Erdoğan, uluslararası kamuoyuna şu çağrıda bulunmuştur: “(Gazze) Açlıktan kitlesel ölümlerin başladığı bu kara günlerde tüm uluslararası toplumu insanlık cephesinde birleşmeye davet ediyorum.” Ayrıca “Gelin, bu caniliğe hep birlikte tepki verelim. Gelin, bu zulme bu vahşete ‘Artık yeter’ diyelim” çağrısıyla konuşmasına devam etmiştir.

Savunma sanayiine ilişkin değerlendirmelerinde Erdoğan, “Dün ambargolara, çifte standartlara, diplomatik baskılara maruz kalan Türkiye, savunma sanayii ürünleriyle dünya piyasalarına mührünü vuran konuma ulaştı” demiştir. Türkiye’nin savunma sanayiindeki yerlilik oranının “yüzde 80’lerin üzerine çıktığını” ifade etmiş, 2024 yılı savunma ve havacılık ihracatının “yüzde 29’luk artışla 7 milyar 154 milyon dolara ulaştığını” belirtmiştir. 2025 yılı Haziran ayı ihracatına dair olarak ise, “bir önceki yıla oranla yüzde 10,4 artarak 623 milyon dolara ulaştı” açıklamasını yapmıştır.

Erdoğan Gazze’de yaşanan insani kriz bağlamında, “Gazze'de, insani yardım malzemesi girişine izin verilmediği için açlıktan bir deri bir kemik kalmış çocukların derdi bizim derdimizdir” ifadelerini kullanmıştır. Konuşmasında ayrıca “13,5 yıllık zulmün ardından 8 Aralık Devrimi ile umutların yeniden yeşerdiği Suriye’ye yönelik saldırılar bizim sorunumuzdur” demiştir.

Erdoğan, Türkiye'nin yaklaşımını şu sözlerle ifade etmiştir: “Nerede bir haksızlık, adaletsizlik ve zulüm görsek sesimizi de tepkimizi de belli bir üslup içinde açıkça ortaya koyuyoruz. Bu anlayışla İsrail'in Gazze halkına yönelik Nazileri fersah fersah aşan soykırımını tüm insanlığın gündeminde tutmaya devam ediyoruz."

İnsani yardımlarıyla birlikte Gazze'deki vahşeti sona erdirmeye dönük diplomatik temasları da arttırdıklarına işaret eden Erdoğan, "Gayemiz bir an önce ateşkesin tesis edilmesidir. Gazze'ye insani yardımların girişine izin verilmesi bir başka önceliğimizdir. Maalesef Kızılhaç'ın bile girişine izin verilmediği gerçekten korkunç bir durum söz konusudur. Daha önce de söyledim Netanyahu ve katliam şebekesi barbarlıkta Hitler'i çoktan geride bıraktı." diye konuşmuştur.

Erdoğan konuşmasında, "Her gün onlarca masumun bir lokma ekmek, bir yudum su bulamadığı için can verdiği bir acımasızlığı zerre kadar insanlık onuru taşıyan hiç kimse kabul edemez, buna sessiz kalamaz. Bu cinnet haline rıza gösteremez. Her kim, Gazze'deki soykırıma sessiz kalıyorsa İsrail'in işlediği insanlık suçlarına ortak oluyor demektir. Gazze'de insanlık ölürken, bebekler, çocuklar ölürken, insanlar bir çuval un alabilmek için ölürken hiçbirimiz buna sessiz kalamayız ve kalmayacağız." ifadelerine yer vermiştir.

 “O masum bebeklerin kopmuş kafalarını, o çocukların kopmuş ellerini, bacaklarını, affedersiniz köpeklerin açlıktan yemeye başladığı gömülmemiş cesetleri, o açlığı, o feryadı, annelerin yüreklerimizi yakan o çığlıklarını hiçbirimiz unutamayız, hiçbirimiz unutmayacağız” demiştir. Konuşmasının devamında Erdoğan, “Açlıktan kitlesel ölümlerin başladığı bu kara günlerde tüm uluslararası toplumu, insanlık cephesinde birleşmeye davet ediyorum. Gelin bu caniliğe hep birlikte tepki verelim. Gelin bu zulme, bu vahşete 'Artık yeter' diyelim. Gelin gözünü iktidar hırsı bürümüş bir avuç insanlık düşmanının insanlığın adını daha fazla lekelemesine müsaade etmeyelim. Diğer türlü bu kan lekesi sadece Netanyahu'nun ve cinayet şebekesinin eline değil, Gazze'deki soykırıma susan, tepkisiz kalan herkesin eline, alnına, şayet kaldıysa vicdanına bulaşacaktır” diye eklemiştir.

Konuşmasına "Türkiye olarak en başından beri adil ve sürdürülebilir bir dünya nizamı için, dostlarımızla birlikte her platformda gayret sarf ediyoruz. Küresel barış ve güvenliğin tesisi için her türlü adımı atarken daha fazla trajedinin yaşanmaması için tüm imkanlarımızı seferber ediyoruz. Bu süreçte şu ilkeyi kendimize rehber edindik, 'Bin akçalık sulh, bir akçalık nizadan iyidir.' Barış diploması adına ne yapıyorsak bu hikmetli sözün ışığında yapıyoruz. Yine bu süreçte hiçbir zaman unutmadığımız o başka prensibimiz şudur, 'Hazır ol cenge eğer istersen sulh-u salah.' Yani eğer barış, huzur, güvenlik, dirlik ve refah istiyorsan caydırıcılığını en üst düzeyde tutmak zorundasın. Eğer kendi vatanında onurunla, şerefinle, başın dik, alnın ak yaşamak istiyorsan savunma yeteneklerini güçlendirmek mecburiyetindesin. Şüphesiz bunun yolu da yerli ve milli savunma sanayisinden geçiyor." sözleriyle devam etmiştir.

Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. Haluk Görgün’ün Açılış Konuşması

Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. Haluk Görgün, IDEF 2025’in 22 Temmuz 2025 tarihli açılış töreninde bir konuşma yapmıştır. Konuşmasında fuarın yalnızca ürünlerin sergilendiği bir alan değil, aynı zamanda fikirlerin buluştuğu, teknolojilerin konuşulduğu ve iş birliği anlaşmalarının imzalandığı stratejik bir platform olduğunu ifade etmiştir. Görgün, “Bu fuar, yalnızca ürünlerin sergilendiği bir alan değil; aynı zamanda fikirlerin buluştuğu, teknolojilerin konuşulduğu ve işbirliği anlaşmalarının imzalandığı stratejik bir platformdur” demiştir.

_{Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. Haluk Görgün, 22 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Görgün, Türk savunma sanayiinin hem güvenlik güçleri tarafından etkin şekilde kullanıldığını hem de yurt dışı pazarlarda talep görmeye başladığını belirterek, “Bugün Türk savunma sanayiinin geliştirip ürettiği yerli ve millî ürünlerimiz, Türk Silahlı Kuvvetleri ve güvenlik güçlerimizin terörle mücadele operasyonlarında, yurt içi ve yurt dışındaki harekâtlarında başarıyla kullanılmaktadır” ifadesini kullanmıştır. Ayrıca, “Türk savunma sanayiinin son yıllarda göstermiş olduğu gelişim, birçok alanda firmalarımızın platform, sistem ve yeteneklerinin yurt dışı pazarlarda da talep edilir hale gelmesini sağlamıştır” demiştir.

Konuşmasında yerlilik oranlarına da değinen Görgün, geçmişte yüzde 20 seviyelerinde olan bu oranın günümüzde yüzde 80’lerin üzerine çıktığını belirtmiştir. “Savunma sanayisi ürünlerimizi ihraç ettiğimiz ülke sayısı 185’e; ihraç edilen ürün çeşidi 230’a ulaşmış ve Türk savunma sanayii ürünleri küresel ligde ön planda yer almaya başlamıştır.” diyen Görgün, bu ürünlerin İHA ve SİHA’lar, kara araçları ve deniz platformları gibi farklı kategorileri kapsadığını vurgulamıştır

Görgün, sektörel büyüklüğe dair olarak “Bugün 3.500’ü aşkın firma, 1.380’in üzerinde proje sayısı, 100 bine yaklaşan doğrudan istihdam, 20 milyar doların üzerinde ciro ve 7,154 milyar dolarlık ihracat büyüklüğüyle dünyada benzeri az görülen bir ekosistemi idame etmekteyiz” bilgisini vermiştir.  Savunma sanayisinin ana yüklenicileri, alt yüklenicileri, KOBİ’leri, araştırma enstitüleri ve üniversiteleri ile birlikte Türkiye’nin en önemli sektörlerinden biri haline geldiğini ifade etmiştir.

IDEF 2025’in stratejik anlamına dikkat çeken Görgün, fuarın sadece sergi kimliğiyle değil, yerli mühendisliğin ve teknolojik yeteneklerin stratejik bir zeminde yansıdığı bir güç tezahürü olduğunu belirterek, “IDEF 2025 sadece fuar kimliğiyle değil; stratejik düzlemde yerli ve millî mühendisliğin, teknolojik derinliğin ve diplomatik yön buluşun sahneye çıktığı bir güç tezahürü olarak vücut bulmaktadır” ifadesini kullanmıştır.

Fuarın hedefleri hakkında bilgi veren Görgün, “IDEF 2025 yalnızca bir vitrin değil; stratejik bir kararlılık manifestosudur” demiştir. Fuarın tematik salonlara ayrıldığını, kara, hava, deniz araçları, elektronik sistemler, güvenlik, mühimmat ve insansız sistemlere dair ürünlerin sergilendiğini açıklamıştır. Bu kapsamda ziyaretçi sayısı, heyet sayısı ve imza törenleri bakımından IDEF’in dünyanın en büyük ilk üç savunma fuarından biri haline getirilmesinin hedeflendiğini belirtmiştir.

Konuşmasında, fuarın Atatürk Havalimanı’ndan Marina’ya kadar uzanan alanda gerçekleştiğini aktaran Görgün, statik gösteriler, dinamik lansmanlar, heyet görüşmeleri ve ihracat odaklı çalışma oturumlarının Türkiye’nin çok boyutlu kalkınma vizyonuna hizmet edecek şekilde planlandığını ifade etmiştir. Ayrıca IDEF TV yayınının bu yıl TSKGV YouTube kanalı üzerinden anlık paylaşımlar yapacağını da duyurmuştur.

Katılım verilerini paylaşan Görgün, “33’ü bakan düzeyinde olmak üzere, 123 üst düzey heyet temsilcisi ile toplam 231 heyet ve 980 heyet üyesi fuara katılım göstermiştir” demiştir. 70 bin 229 metrekarelik fuar alanında 900’ün üzerinde yerli ve 400’ün üzerinde yabancı firmanın yer aldığını, 120 bini aşkın profesyonel ziyaretçinin beklendiğini ve fuar süresince 1.000’in üzerinde ürün lansmanı ile 150’yi aşkın imza töreni planlandığını belirtmiştir.

Konuşmasının sonunda Görgün, genç mühendisleri ortak çalışmalara davet etmiş ve şu çağrıyı yapmıştır: “Gelecek vadeden Türk savunma sanayiiyle, birlikte çalışın. ‘Güçlenen Türkiye’nin Yükselen Yıldızı’ olan savunma sanayiimizi daha büyük hedeflere birlikte ulaştıralım.” Ayrıca Cumhurbaşkanı Erdoğan’a “stratejiyi sahaya dönüştüren liderliği” nedeniyle teşekkür etmiştir.

Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler’in Açılış Konuşması

Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler de IDEF 2025 açılış töreninde bir konuşma yapmıştır. Konuşmasında, 17. Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı’nın Türkiye’ye, dost ve müttefik ülkelere ve katılımcı firmalara hayırlı olması temennisinde bulunmuştur.

_{Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, 22 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Savunma ve güvenlik konularının tarihsel olarak ülkeler açısından daima öncelikli olduğunu belirten Güler, günümüzde bu alanlarda yaşanan gelişmelerin daha karmaşık ve muğlak bir hal aldığını ifade etmiştir. Bu nedenle modern ve güçlü bir silahlı kuvvet ile gelişmiş bir savunma sanayisine sahip olmanın, kalıcı barış ve istikrarın tesisi bakımından “en kritik araçlardan biri” olduğunu dile getirmiştir.

Güler, savunma sanayisini milli bekanın ayrılmaz bir parçası olarak tanımlamış ve bu alandaki gelişmelerin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde gerçekleştiğini ifade etmiştir. “Bugün geldiğimiz üstün seviyede, yoğun bir emek ve özveri, büyük bir sabır ve gayret ile yüksek bir heyecan ve motivasyon etkilidir. ” diyen Güler, yerli, millî, özgün, yenilikçi ve modern sistemlerin hem Türk Silahlı Kuvvetleri’ne katkı sunduğunu hem de ekonomiye önemli faydalar sağladığını belirtmiştir. Ayrıca, bu sistemlerin Türkiye’nin uluslararası alandaki etkinliğini de pekiştirdiğini şu sözlerle ifade etmiştir: “Şu bir gerçek ki savunma sanayimizin yerli, milli, özgün, yenilikçi ve modern sistemleri şanlı ordumuzun gücüne güç katarken ekonomimize büyük katkılar sağlamakta, aynı zamanda ülkemizin uluslararası alandaki etkinliğini de pekiştirmektedir. Nitekim Türkiye, dünyada büyük güvenlik kaygılarının yaşandığı hassas bir dönemde uluslararası güvenlik mimarisinin korunmasında en büyük inisiyatif alan ülkelerden biri konumundadır.”

Konuşmasında, Türkiye’nin uluslararası güvenlik mimarisinin korunmasında en büyük inisiyatif alan ülkelerden biri konumunda olduğunu ifade eden Güler, “Bu etkinliğimiz sonucunda çeşitli coğrafyalarda krizlerin çözümüne öncülük ederken, çok sayıda ülkeyle ikili ilişkilerimizi ve işbirliğimizi geliştirerek güvenlik, barış ve istikrarın sürekliliğini sağlamak için yoğun bir gayret gösteriyoruz” demiştir.

IDEF’in yalnızca bir savunma ürünleri vitrini değil, aynı zamanda uluslararası iş birliği platformu olduğunu belirten Güler, “IDEF, küresel barışa katkı sağlamak isteyen ve ortaklık anlayışını benimseyen ülkeleri ve savunma sanayii şirketlerini bir araya getirerek büyük bir platform olma özelliğiyle ön plana çıkmaktadır” ifadesini kullanmıştır.

Konuşmasının devamında Güler, IDEF 2025 organizasyonunun, katılımcı ülkeler ve şirketlerin sahip oldukları yetenekleri paylaşmaları suretiyle dünya barışına katkı sağlamayı hedeflediğini vurgulamıştır. Bu bağlamda üretici ve kullanıcıları aynı ortamda bir araya getirme amacını taşıdıklarını, çok yönlü fikir alışverişlerinin ve deneyim paylaşımlarının verimli sonuçlar doğuracağına inandıklarını ifade etmiştir.

IDEF vesilesiyle dost ve müttefik ülkelerin kıymetli temsilcilerini ağırlamaktan duyduğu memnuniyeti dile getiren Güler, konuşmasını Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a ve fuarda emeği geçenlere teşekkür ederek tamamlamıştır.

IDEF 2025 1.GÜN

Açılış töreniyle başlayan ilk gün, savunma sanayii firmaları yeni ürünlerini tanıtmış; çok sayıda ikili işbirliği anlaşması imzalanmıştır. Türkiye merkezli şirketler ile başta Azerbaycan, Vietnam ve Güney Afrika olmak üzere farklı ülkeler arasında stratejik mutabakatlar hayata geçirilmiştir.

Türkiye-Azerbaycan Savunma İşbirlikleri

Askeri Güvenlik Mutabakat Muhtırası

IDEF 2025’in ilk gününde Türkiye ile Azerbaycan arasında iki ayrı düzeyde savunma işbirliği anlaşması imzalanmıştır. Bunlardan ilki, Türkiye Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanlığı ile Azerbaycan Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı arasında gerçekleşmiştir. “Karşılıklı Askeri Güvenliğin Güçlendirilmesine İlişkin Mutabakat Muhtırası”, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ile Azerbaycan Savunma Bakanı Zakir Hasanov’un katılımıyla imzalanmıştır. Tören, İstanbul Fuar Merkezi'nde protokol eşliğinde gerçekleştirilmiş; anlaşma iki ülke arasındaki askeri güvenlik düzeyinin karşılıklı olarak geliştirilmesini amaçlayan bir metin olarak kamuoyuna duyurulmuştur.

_{Türkiye ile Azerbaycan "Karşılıklı Askeri Güvenliğin Güçlendirilmesine İlişkin Mutabakat Muhtırası" imzalanıyor, 22 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

TUSAŞ-MİRAS Stratejik İşbirliği

Aynı gün içinde Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) ile Azerbaycan Savunma Bakanlığı’na bağlı MİRAS Savunma Sanayii Şirketi arasında stratejik işbirliği protokolü imzalanmıştır. Anlaşma, özellikle Rus menşeli uçak ve helikopterlerin modernizasyonu alanında ortak projeler geliştirilmesini kapsamaktadır. Ayrıca bu hava platformlarının bakım ve onarım faaliyetlerinin de ortak yürütülmesi hedeflenmiştir. Uluslararası pazarlama faaliyetlerinin iki şirket tarafından birlikte gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. İmzalanan protokol, yalnızca Türkiye ve Azerbaycan’a ait değil, üçüncü ülkelere ait platformların modernizasyon sürecini de kapsamaktadır.

_{TUSAŞ ve MİRAS'tan hava platformlarında modernizasyon alanında stratejik işbirliği, 22 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Türkiye-Vietnam Savunma İşbirliği Protokolü

22 Temmuz 2025 tarihinde IDEF 2025 Fuarı kapsamında Türkiye Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanlığı ile Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı arasında savunma alanında işbirliği protokolü imzalanmıştır. Protokol, İstanbul Fuar Merkezi’nde düzenlenen imza töreni ile resmiyet kazanmıştır. Törene Türkiye adına Milli Savunma Bakan Yardımcısı Musa Heybet, Vietnam adına ise Savunma Bakan Yardımcısı Korgeneral Hoang Xuan Chien katılmıştır.

_{MSB ile Vietnam savunma bakanlığı arasında savunma işbirliği protokolü imzalanıyor, 22 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Tören sırasında konuşma yapan Bakan Yardımcısı Musa Heybet, protokolün Türkiye ile Vietnam arasında savunma ve güvenlik alanlarında yeni işbirliklerinin önünü açacağını ifade etmiştir. Türkiye’nin Vietnam’a hava, kara ve deniz platformlarında destek vereceği, savunma sanayii şirketlerinin bu süreçte yer alacağı belirtilmiştir.

Vietnam heyeti ise fuarın başarıyla devam etmesini dileyerek, Türkiye ile müttefiklik düzeyinde bir ilişki kurmak istediklerini ve imzalanan protokolün yeni bir dönemi başlattığını vurgulamıştır. Protokolün kapsamına ilişkin ayrıntılar kamuoyuna açıklanmamış, işbirliğinin genel çerçevesi üzerinde durulmuştur.

Baykar ile Azerbaycan Savunma Bakanlığı Arasında Lojistik Destek ve Satış Sözleşmesi

IDEF 2025’in ilk günü kapsamında, Baykar ile Azerbaycan Savunma Bakanlığı arasında “Lojistik Destek ve Satış Sözleşmesi” imzalanmıştır.

_{Baykar ile Azerbaycan Savunma Bakanlığı arasında “Lojistik Destek ve Satış Sözleşmesi” imzalanıyor, 22 Temmuz 2025 - (Baykar Teknoloji)}

ASELSAN’ın Deniz Sistemleri Tanıtımları

IDEF 2025’in ilk gününde ASELSAN tarafından deniz kuvvetlerine yönelik geliştirilen dört yeni sistem tanıtılmıştır. Sergilenen sistemler arasında GÖKSUR VLS Dik Atım Hava Savunma Sistemi, DERİNGÖZ 100L/300 Otonom Sualtı Aracı, CENK 350-N 4D Çok Fonksiyonlu Radar ve IDENTIFFY SSR 850 İkincil Gözetleme Radarı yer almıştır.

_{ASELSAN, "Mavi Vatan"ın yeni koruyucuları GÖKSUR VLS Dik Atım Hava Savunma Sistemi'ni, DERİNGÖZ 100L/300 Otonom Sualtı Aracı'nı, CENK 350-N 4D Çok Fonksiyonlu Radarı'nı ve IDENTIFFY SSR 850'yi 17. Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı'nda (IDEF 2025) tanıtıyor, 22 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

GÖKSUR 100-N VLS

Su üstü platformlara yönelik tehditlere karşı yakın hava savunması sağlamak amacıyla tasarlanmıştır. Sistem, özellikle seyir füzeleri ve satha yakın seyreden gemisavar füzelere karşı dikey atım kabiliyetiyle yüksek etkinlik sunacak şekilde geliştirilmiştir. Ürün, yapay zeka destekli ileri atış kontrol sistemine sahiptir.

DERİNGÖZ 100L/300

Keşif-gözetleme, boru hattı ve deniz altı kablo denetimi gibi görevleri yerine getirmek üzere tasarlanmış otonom bir sualtı aracıdır. Araç, kablolu ve kablosuz haberleşme sistemleri ile donatılmış; modüler yapısı sayesinde farklı görev yükleriyle kullanılabilecek şekilde yapılandırılmıştır.

CENK 350-N

GaN temelli iki eksen AESA radar mimarisine sahip bir deniz platformu radar sistemidir. Yüksek çözünürlükte hedef tespiti ve sınıflandırma yapabilen radar, geniş alan gözetleme ve çoklu hedef takibi özellikleriyle öne çıkmaktadır. Sistem, fuar sırasında ASELSAN tarafından geliştirilen ilk ihracat radar sözleşmesine de konu olmuştur.

IDENTIFFY SSR 850

L-band ikincil gözetleme radar sistemidir. Azaltılmış bakım ihtiyacı ve yüksek bütünlük seviyeleriyle öne çıkan sistem, hedef belirleme kabiliyeti yüksek olan ikincil gözetleme alt yapısına sahiptir. Dost-düşman tanıma sistemleriyle birlikte çalışacak biçimde geliştirilmiştir.

ASELSAN’ın tanıtım etkinliğine T3 Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Selçuk Bayraktar ve Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Ercüment Tatlıoğlu da katılmıştır.

ASELSAN’ın Uluslararası Anlaşmaları

ASELSAN, IDEF 2025’in ilk gününde çeşitli ülkelerle savunma sanayii alanında işbirliği ve teknoloji transferi içeren yeni mutabakat metinleri ve sözleşmeler imzalamıştır. Bu kapsamda, Güney Afrika merkezli PAMODZI Group ile bir mutabakat muhtırası imzalanmıştır. Söz konusu belge, Güney Afrika’da yerel üretim süreçlerinin desteklenmesini ve oyun değiştirici teknolojilerin bu ülkeye aktarılmasını amaçlamaktadır. ASELSAN’ın 2011 yılında Güney Afrika’da kurduğu ofis aracılığıyla bölgede eğitim, teknik destek ve yerel işbirlikleri alanlarında faaliyet gösterdiği belirtilmiştir.

_{ASELSAN, IDEF 2025 kapsamında PAMODZI Group ile yeni bir mutabakat muhtırasına imza atıyor, 22 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Ayrıca, Doğu Avrupa merkezli Excalibur şirketi ile kara araçları ve tank modernizasyonu alanında stratejik işbirliği öngören bir sözleşme imzalanmıştır. Bu anlaşma, uzaktan komutalı silah sistemleri üretimi, akıllı tapa ve mühimmat modernizasyonu ile sınır güvenliği sistemlerinin geliştirilmesini içermektedir. Söz konusu işbirliği sadece Doğu Avrupa'yı değil, diğer coğrafi bölgelerdeki ortak projeleri de kapsamaktadır.

ASELSAN ile Azerbaycan Savunma Bakanlığı Satın Alma İdaresi arasında imzalanan mutabakat zaptı kapsamında, PUP 9661 ve 3700 model telsizlerin tedariki, EHPOD sisteminin sağlanması ve HBT bakım-onarım yeteneklerinin kazandırılması kararlaştırılmıştır. Bu ürünler, Azerbaycan’ın ses ve IP haberleşme altyapısına destek amacıyla sunulmaktadır. Aynı zamanda ASELSAN’a Azerbaycan Savunma Bakanı Vugar Mustafayev tarafından resmi faaliyet lisansı verilmiştir.

Bunlara ek olarak ASELSAN, Azerbaycan merkezli Miras Holding ile savunma sanayii alanında işbirliği öngören başka bir mutabakat zaptı daha imzalamıştır.

Roketsan’ın Yeni Ürün Tanıtımları

IDEF 2025’in ilk gününde Roketsan, altı yeni savunma sisteminin tanıtımını gerçekleştirmiştir. Tanıtılan ürünler; GÖKBORA görüş ötesi havadan havaya füzesi, EREN dolanan mühimmatı, 300 ER balistik füzesi, Şimşek-2 uydu fırlatma aracı, denizaltıdan fırlatılan AKATA seyir füzesi ve TAYFUN BLOK-4 hipersonik füzesidir. Bu ürünler, İstanbul Fuar Merkezi’nde düzenlenen lansman töreninde kamuoyuna sunulmuştur.

_{Roketsan, IDEF 2025'te ilk kez sergilediği 6 yeni ürününü tanıtıyor, 22 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

GÖKBORA

100 deniz milinden (yaklaşık 185 kilometre) fazla menzile sahip, görüş ötesi kabiliyeti bulunan bir havadan havaya füzedir. Ramjet motor teknolojisi ile donatılmıştır. Bu sistemin, KAAN ve KIZILELMA gibi savaş platformlarının iç istasyonlarından ateşlenerek görev yapması planlanmaktadır. Füze, görüş menzilinin dışında kalan hedefleri tespit edip imha etme kapasitesine sahiptir. Ramjet motoru sayesinde benzer türdeki sistemlere kıyasla üstün manevra ve hız kabiliyeti sağlamaktadır

EREN

100 kilometrenin üzerinde menzile sahip, dolanan mühimmat sınıfında bir sistemdir. Hem insansız hava araçları (SİHA) hem de diğer fırlatma platformları üzerinden ateşlenebilme özelliği taşımaktadır. Hedef tespiti ve angajmanı bakımından hem hava hem de kara hedeflerine karşı çoklu görev icrası için tasarlanmıştır. Görev sahasında uzun süreli bekleyiş yaparak hedefin uygun anında imha edilmesini sağlayan yapısıyla tanıtılmıştır.

300 ER

İHA-230 süpersonik füzesinin gelişmiş versiyonudur. 500 kilometrenin üzerindeki menziliyle dikkat çekmektedir. Balistik füze teknolojisi esas alınarak geliştirilmiştir. Savaş uçakları, SİHA’lar ve diğer hava platformlarından ateşlenebilecek şekilde tasarlanmıştır. Sistem, Türk hava platformlarının görev alanını genişletmek üzere geliştirilmiş yeni nesil uzun menzilli füze ailesinin bir parçasıdır.

Şimşek-2

Türkiye’nin uzaya bağımsız erişim hedefleri doğrultusunda geliştirilen bir uydu fırlatma aracıdır. 40 metreye yakın yüksekliğe ve iki kademe sıvı yakıtlı itki sistemine sahiptir. 1,5 tonluk faydalı yükü 700 kilometre üzerindeki yörüngelere taşıma kapasitesine sahiptir.

AKATA

ATMACA seyir füzesinin kapsül sistemine entegre edilmiş ve denizaltılardan fırlatılmak üzere tasarlanmış bir versiyonudur. Hem deniz hem de kara hedeflerine angaje olabilen seyir füzesi kabiliyetine sahiptir.

TAYFUN BLOK-4

10 metre uzunluğa ve 7.200 kilogram ağırlığa sahip, hipersonik hıza ulaşabilen yeni nesil bir balistik füzedir. TAYFUN füze ailesinin en gelişmiş üyesidir. Halihazırda seri üretim sürecindedir ve envantere alım çalışmaları devam etmektedir. Füze, özellikle kara kuvvetlerinin uzun menzilli ve yüksek hız kabiliyetli caydırıcı sistem ihtiyacına cevap verecek biçimde geliştirilmiştir.

_{Roketsan, IDEF 2025'te ilk kez sergilediği 6 yeni ürününü tanıtıyor, 22 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Roketsan’ın altı yeni ürününü tanıttığı lansman etkinliğinde, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün, Roketsan Genel Müdürü Murat İkinci ve Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Selçuk Bayraktaroğlu açıklamalarda bulunmuştur.

_{Roketsan tanıtım etkinliğine katılan, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Kurumu Başkanı Haluk Görgün (sağ 2), Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Ercüment Tatlıoğlu (sağ 4 3), Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Selçuk Bayraktaroğlu (sağ 3), Roketsan Genel Müdürü Murat İkinci (sol 2), 22 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Haluk Görgün, tanıtımı yapılan sistemlerin farklı disiplinleri bir araya getirdiğini ve karmaşık problemlere çözüm sunan ürünler haline dönüştürüldüğünü ifade etmiştir. Etkinlikte Roketsan’ın farklı alanlara yönelik 60’tan fazla savunma sistemini fuarda sergilediği belirtilmiştir.

Genel Müdür Murat İkinci, her bir ürünün teknik özelliklerine ve kullanım platformlarına dair açıklamalarda bulunmuş, ürünlerin yalnızca Türk Silahlı Kuvvetleri için değil, aynı zamanda dost ve müttefik ülke orduları için de planlandığını belirtmiştir. Ayrıca TAYFUN BLOK-4’ün modern harp ortamında hipersonik balistik füzelerin taşıdığı öneme işaret ettiği kaydedilmiştir.

Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Selçuk Bayraktaroğlu ise TAYFUN BLOK-4 hipersonik füzesinin yıl sonu itibarıyla envantere ilk kez dahil edileceğini ve Türk Kara Kuvvetleri’nin balistik füze sistemleriyle doğrudan temasa geçeceği ilk süreç olacağını ifade etmiştir. Bayraktaroğlu, sistemin hız ve menzil artışına paralel olarak ileride uluslararası ölçekte daha geniş caydırıcılık oluşturacağını dile getirmiştir.Tanıtım törenine çok sayıda askeri yetkili, savunma sanayi firmalarının temsilcileri ve yabancı delegasyonlar katılmıştır.

IDEF 2025 2. Gün

Türkiye’nin İkili Savunma İşbirlikleri

Türkiye–Cibuti Askeri İşbirliği Protokolü

IDEF 2025’in ikinci günü çerçevesinde, Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti ile Cibuti Cumhuriyeti Hükûmeti arasında askeri işbirliğini resmileştiren bir protokol imzalanmıştır. Tören, Türkiye Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ile Cibuti Savunma Bakanı Hassan Omar Mohamed’in katılımıyla İstanbul Fuar Merkezi’nde düzenlenmiştir.

_{Milli Savunma Bakanlığı ile Cibuti Savunma Bakanlığı arasında "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Cibuti Cumhuriyeti Hükümeti arasında Askeri İşbirliği Protokolü" imzalanıyor, 23 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

İmzalanan "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Cibuti Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Askeri İşbirliği Protokolü", iki ülke arasında savunma alanındaki kurumsal ilişkileri güçlendirmeyi hedefleyen bir çerçeve sunmuştur. Protokol ile taraflar arasında askerî eğitim, teknik bilgi paylaşımı, müşterek tatbikatlar ve savunma sanayii alanında işbirliği olanakları resmî zemine kavuşturulmuştur.

Tören, iki bakanın protokol metnini karşılıklı olarak imzalamasıyla gerçekleşmiş; imzanın ardından katılımcılar ile birlikte anı fotoğrafı çekilmiştir. Törende yapılan açıklamalarda, Türkiye ile Cibuti arasındaki askeri ilişkilerin karşılıklı güven ve stratejik işbirliği anlayışı temelinde geliştiği vurgulanmıştır.

Türkiye–Arnavutluk Nakdi Yardım Değişiklik Protokolü

IDEF 2025’in ikinci gününde, Türkiye Cumhuriyeti ile Arnavutluk Cumhuriyeti arasında askeri destek alanındaki işbirliğini düzenleyen mevcut anlaşmaya dair bir değişiklik protokolü imzalanmıştır. Söz konusu törende Türkiye Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ile Arnavutluk Savunma Bakanı Pirro Vengu yer almıştır.

İmzalanan metin, “Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti ile Arnavutluk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu Arasında İmzalanan Nakdi Yardım Uygulama Protokolü’ne Dair 1 Numaralı Değişiklik Protokolü” başlığını taşımaktadır. Bu değişiklik protokolü, mevcut işbirliği çerçevesinin güncellenmesi ve iki ülke arasında sağlanan askeri yardımların kapsamının genişletilmesi amacıyla hazırlanmıştır.

_{Türkiye ile Arnavutluk arasında "nakdi yardımlara ilişkin değişiklik protokolü" imzalanıyor, 23 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Türkiye–Birleşik Krallık Eurofighter Mutabakat Zaptı

IDEF 2025’te, Türkiye ile Birleşik Krallık arasında “Eurofighter Typhoon Savaş Uçağı Kabiliyetlerinin Hükümetler Arasında Sağlanmasıyla İlgili Mutabakat Muhtırası” imzalanmıştır. Mutabakat zaptı, Türkiye Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ile Birleşik Krallık Savunma Bakanı John Healey tarafından imzalanmıştır.

İmzalanan metin, Türkiye'nin Eurofighter Typhoon savaş uçağı kullanıcı ülkeler arasına katılmasına yönelik süreci başlatan bir adım niteliğindedir. Bu kapsamda taraflar, savunma sanayii alanındaki işbirliklerini geliştirme ve NATO içindeki ortak caydırıcılığı derinleştirme hedeflerini karşılıklı olarak teyit etmiştir. Türkiye’nin bu platforma dahil olması, hava kuvvetlerinin kabiliyet artırımını desteklemekle birlikte, iki ülke arasında savunma ekipmanlarının karşılıklı alımına dayanan stratejik bir dönemi de başlatmaktadır.

_{Türkiye ile Birleşik Krallık arasında "Eurofighter" mutabakatı imzalanıyor, 23 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Mutabakat zaptının imzalanmasının ardından Bakan Güler, Türkiye ile Birleşik Krallık arasındaki tarihi bağlara ve stratejik ortaklığa atıf yapmış; görüşmelerin verimli ve yapıcı bir ortamda geçtiğini belirtmiştir. Ayrıca, Eurofighter sürecinin ilerletilmesi için gerekli düzenlemelerin süratle sonuçlandırılması yönünde karşılıklı kararlılık beyan edilmiştir. Milli Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, bu belgenin tarafları tam kapsamlı bir anlaşmaya bir adım daha yaklaştırdığı vurgulanmıştır.

Baykar–Korean Air İşbirliği Mutabakatı

IDEF 2025’in ikinci günü çerçevesinde Baykar ile Güney Kore’nin bayrak taşıyıcı hava yolu şirketi Korean Air arasında bir işbirliği mutabakat zaptı imzalanmıştır. Tören, Baykar Genel Müdürü Haluk Bayraktar ile Korean Air Genel Müdürü KH Lee'nin katılımıyla İstanbul Fuar Merkezi’nde gerçekleştirilmiştir.

_{Baykar ile Korean Air arasında işbirliği anlaşması imzalanıyor, 23 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Taraflar arasında imzalanan mutabakat zaptı, savunma ve havacılık teknolojileri alanında işbirliğini geliştirmeye yönelik stratejik bir çerçeve oluşturmaktadır. Anlaşma, özellikle insansız hava aracı (İHA) teknolojileri, uçuş sistemleri ve karşılıklı teknik bilgi paylaşımı gibi alanlarda ortak girişimleri desteklemeyi hedeflemektedir.

Türkiye–ABD Yuvarlak Masa Toplantısı

Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Zeki Levent Gümrükçü, IDEF 2025 kapsamında Amerika Birleşik Devletleri Ticaret Odası tarafından organize edilen ve Türk ile ABD’li savunma sanayii firmalarının temsilcilerinin katıldığı yuvarlak masa toplantısına iştirak etmiştir. Toplantıda, NATO çerçevesinde son dönemde yaşanan gelişmeler, 2026 yılında Türkiye'de düzenlenmesi planlanan NATO Zirvesi bünyesindeki Savunma Sanayii Forumu hazırlıkları ve iki ülke arasındaki savunma işbirliğine ilişkin görüşler paylaşılmıştır.

Kurumsal İşbirlikleri ve Protokoller

HAVELSAN–OYAK KOVAN İşbirliği Anlaşması

IDEF 2025 kapsamında HAVELSAN ile Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun (OYAK) teknoloji iştiraki INNOVANCE arasında, Türkiye’nin dijital dönüşüm hedeflerine yönelik olarak KOVAN isimli yeni nesil yerli kurumsal kaynak yazılımı konusunda stratejik işbirliği anlaşması imzalanmıştır. Anlaşmaya HAVELSAN Yönetim Kurulu Başkanı Hacı Ali Mantar, HAVELSAN Genel Müdürü Mehmet Akif Nacar, OYAK Yönetim Kurulu Başkanı Zekai Aksakallı ve OYAK Genel Müdürü Murat Yalçıntaş iştirak etmiştir.

_{HAVELSAN ile OYAK iş birliği anlaşması imzalanıyor, 23 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Anlaşmayla, HAVELSAN tarafından geliştirilen ve daha önce kamu kurumlarında ve Azerbaycan gibi ülkelerde kullanılmaya başlanan KOVAN sisteminin OYAK bünyesinde ve sivil sektörde yaygınlaştırılması hedeflenmiştir. Kurumsal kaynak yazılımlarında millî çözümler üretme amacıyla geliştirilen KOVAN sisteminin uygulama alanlarının genişletilmesi amacıyla OYAK iştirakleriyle entegrasyon süreçleri başlatılmıştır.

Protokol kapsamında ayrıca, HAVELSAN ve INNOVANCE firmalarının sistemin diğer kurumsal yapılar tarafından da kullanılmasını sağlamak üzere ortak dağıtım, kurulum ve destek faaliyetleri yürüteceği belirtilmiştir. HAVELSAN yetkilileri tarafından yapılan açıklamalarda, KOVAN'ın Türk yazılım sektörünün dışa bağımlılığını azaltma potansiyeli vurgulanmıştır.

TUSAŞ–GE Aerospace HÜRJET Motoru Mutabakat Zaptı

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) ile General Electric Aerospace arasında, HÜRJET Jet Eğitim Uçağı Programı çerçevesinde motor tedariği ve entegrasyonuna yönelik bir mutabakat zaptı imzalanmıştır. Anlaşmada, HÜRJET’te kullanılacak F404 turbofan motorlarının tedariki, entegrasyonu, bakım-onarımı ve yeni prototiplerle gerçekleştirilecek uçuş testlerine yönelik işbirliği alanları belirlenmiştir.

_{TUSAŞ ile GE Aerospace arasında HÜRJET'in motoru için mutabakat zaptı imzalanıyor, 23 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

İmzalanan mutabakat, GE Aerospace’in uçuş testleri sürecine teknik destek sağlamasını ve uzun vadeli bakım/revizyon hizmetlerinin iş birliği içerisinde yürütülmesini öngörmektedir. TUSAŞ Genel Müdürü Mehmet Demiroğlu tarafından yapılan açıklamaya göre HÜRJET’in bugüne kadar 210’dan fazla uçuş gerçekleştirdiği ve uluslararası etkinliklerde aktif şekilde sergilendiği ifade edilmiştir. Mutabakatın, HÜRJET’in uluslararası pazardaki konumunu güçlendirmeye dönük adımlar arasında yer aldığı bildirilmiştir.

Yapay Zeka ve Sayısal Sistem Geliştirmeleri

ASELSAN–Deniz Kuvvetleri Sensör Verisi ve Yapay Zeka Mutabakatı

IDEF 2025 kapsamında, ASELSAN ile Deniz Kuvvetleri Komutanlığı arasında “Sensör Veri İşleme ve Yapay Zeka Uygulamaları İşbirliği”ne yönelik bir mutabakat muhtırası imzalanmıştır. Muhtıraya Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Ercüment Tatlıoğlu ile ASELSAN Genel Müdürü Ahmet Akyol imza atmıştır.

_{Deniz Kuvvetleri Komutanlığı ile ASELSAN arasında "Sensör Veri İşleme ve Yapay Zeka Uygulamaları İşbirliği Mutabakat Muhtırası" imzalanıyor, 23 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Anlaşma kapsamında, ASELSAN tarafından geliştirilen sensör ve atış kontrol sistemlerinin yapay zeka ile donatılması planlanmıştır. Bu çerçevede, Deniz Kuvvetleri Araştırma Merkezi Komutanlığı (ARMERKOM) bünyesinde bir yapay zeka merkezinin kurulması hedeflenmiştir. Bu merkezde, büyük veri analizleri yapılması, karar destek sistemleri oluşturulması ve bilişsel katman adı verilen yeni dijital komuta mimarilerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

ASELSAN yetkilileri, fiziksel sistemlerin yanı sıra dijital ve bilişsel katmanlar oluşturularak deniz harp ortamında daha hızlı algılama, karar alma ve tepki verme yeteneklerinin güçlendirileceğini açıklamıştır. Tatlıoğlu ise, yerli gemi üretim süreçlerinin yanı sıra güdümlü mühimmatların da millî olarak geliştirildiğine dikkat çekmiş ve yapay zeka merkezinin amacının ağ destekli algoritmalar üretmek olduğunu ifade etmiştir.

HAVELSAN’ın Tanıttığı Yapay Zeka Sistemleri

HAVELSAN, IDEF 2025’in ikinci gününde, 6. Salon’da “Savunma için Yapay Zeka” teması altında geliştirdiği çok sayıda sistemi tanıtmıştır. Bu sistemler arasında, Türk Deniz Kuvvetleri tarafından kullanılan Advent Savaş Yönetim Sistemi’nin yapay zeka destekli yeni özellikleri, MAİN AI algoritması, simülasyon tabanlı eğitim çözümleri, “Blue Vision” adlı yeni nesil denizcilik uygulamaları ve KOVAN’ın yapay zekâ ile entegre edilmiş versiyonu yer almıştır.

Advent sistemine entegre edilen yapay zeka özellikleri arasında sanal asistan, sesli komutla yönlendirme ve senaryo tahminleme gibi yetenekler bulunmaktadır. Ayrıca, HAVELSAN’ın geliştirdiği MAİN AI algoritmasının, pilot eğitiminde davranış modellemesi alanında uygulandığı bildirilmiştir.

HAVELSAN, simülasyon sistemlerini de yeni nesil teknolojilerle donatmış; dijital asker sistemlerinde ise sürü zekası ve hibrit komuta çözümleri üzerine çalışmalar yürütmüştür. Bu sistemlerin dost ve müttefik ülkelerde kullanıldığı, aynı zamanda Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından da aktif şekilde entegre edildiği belirtilmiştir.

ASELSAN’ın Çelik Kubbe Sistemleri

ASELSAN, IDEF 2025’in ikinci gününde, Çelik Kubbe hava savunma mimarisi kapsamına dahil edilen yeni sistemlerini tanıtmıştır. Tanıtılan sistemler arasında EJDERHA Elektromanyetik Anti-İHA Sistemi, GÖKTAN Yönlendirilmiş Mühimmat Sistemi, KORAL 200 Elektronik Harp Sistemi, TURAN Taktik Haberleşme Sistemi ve GÜRZ İnsansız Hava Savunma Sistemi yer almıştır.

_{Çelik Kubbe hava savunma sistemi bileşenlerinin yer aldığı maket, ASELSAN standında sergileniyor, 24 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

EJDERHA sistemi, elektromanyetik dalgalar aracılığıyla belirli bir menzile giren insansız hava araçlarının elektronik bileşenlerini etkisiz hale getirme kabiliyetine sahiptir. KORAL 200 ise önceki versiyonuna kıyasla iki kat artırılmış güç kapasitesiyle hava savunma sistemlerini etkisizleştirme amacı taşımaktadır. TURAN sistemi, IP tabanlı ve hareket halindeyken dahi kesintisiz iletişim sağlayan bir taktik haberleşme altyapısı sunmaktadır.

GÜRZ, yapay zeka destekli ve uzaktan komutalı çok kısa menzilli hava savunma sistemi olarak tanıtılmış; tanımlanan bölgelere intikal edebilme ve otomatik hedef angajmanı gibi özelliklerle donatılmıştır. GÖKTAN ise 360 derece angajman sağlayabilen yönlendirilmiş mühimmat sistemi olup, GNSS karıştırmalarına karşı dirençli yapıda geliştirilmiştir.

Kara ve Hava Platformları Lansmanları

BMC Yeni Nesil Kara Araçları

İkinci günde BMC tarafından geliştirilen üç yeni kara aracı kamuoyuna tanıtılmıştır. Tanıtılan araçlar arasında ZEYBEK araç ailesi, TURAN zırhlı taşıyıcı ve ALTUĞ 8x8 araç platformu yer almıştır. Tanıtımlar, İstanbul Fuar Merkezi'nde düzenlenen fuar alanında yapılmıştır.

ZEYBEK 8x8 Zırhlı Kurtarıcı, sahada hasar gören veya hareketsiz kalan araçları hızlı biçimde tahliye etmek üzere tasarlanmış ve gelişmiş çekme-taşıma sistemleriyle donatılmıştır. Aynı aileye ait Zırhlı Tank Taşıyıcı, ALTAY Ana Muharebe Tankı dahil olmak üzere birçok ağır askerî aracın güvenli taşınmasını sağlayacak şekilde geliştirilmiştir. 5 Tonluk Taktik Tekerlekli Araç ise zorlu arazilerde personel ve teçhizat taşımaya yönelik olarak görev esnekliği sağlayan bir platformdur.

_{BMC firması IDEF 2025'te üç yeni aracını tanıtıyor, 23 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

TURAN 4x4 Zırhlı Yük ve Personel Taşıyıcı, farklı görev konfigürasyonlarına uyarlanabilir modüler yapısıyla dikkat çekmiş, açık ve kapalı kasa versiyonlarının yanı sıra silah taşıyıcı, devriye aracı ve komuta kontrol aracı gibi fonksiyonları da destekleyecek şekilde tanıtılmıştır.

ALTUĞ 8x8 araç ailesinin ise IDEF 2025’te ilk defa 105 mm top ile donatılmış versiyonu sergilenmiştir. Bu versiyon “Tank Avcısı” olarak adlandırılmıştır. ALTUĞ platformunun mevcut versiyonlarında mayın ve el yapımı patlayıcılara karşı koruma sistemleri yer almakta olup, taşıma kapasitesi 8 tona kadar ulaşmaktadır. Araç, 7,62 mm'den 120 mm'ye kadar silah sistemlerini entegre edebilecek mimariyle tasarlanmıştır. Ayrıca, 4 akstan dümenleme özelliği sayesinde gelişmiş manevra kabiliyetine sahiptir.

Anadolu Savunma SEYİT ve Kia LTV Araçları

Anadolu Savunma tarafından iki yeni araç da tanıtılmıştır: SEYİT 6x6 zırhlı taktik tekerlekli araç ve Kia LTV hafif taktik araç.

SEYİT 6x6, yüzde 70 yerlilik oranı ile geliştirilen, yüksek eğim tırmanma, derin su geçişi ve üstün arazi performansı sağlayan bir platformdur. Aracın modüler yapısı sayesinde komuta kontrol, hava savunma ve sistem taşıyıcı gibi farklı görev amaçlarına uyarlanabilmesi mümkündür. SEYİT ailesi; zırhlı/zırhsız 6x6 ve 4x4 versiyonları ile kullanıcı ihtiyaçlarına uygun çeşitlilikte geliştirilmiştir.

_{Anadolu Grubu markası Anadolu Savunma, iki yeni ürününün tanıtımını gerçekleştiriyor, 23 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Kia iş birliği ile sunulan Kia LTV modeli ise silah taşıma, keşif ve lojistik destek görevleri için tasarlanmış hafif sınıf taktik araçtır. Aracın yüzde 60 dik eğim ve yüzde 40 yan eğimde sürüş stabilitesi sağladığı, yüksek taşıma kapasitesine sahip olduğu ve farklı elektronik harp veya görev sistemleri ile uyumlu olarak geliştirildiği belirtilmiştir.

İHA Sistemleri ve Yenilikçi Hava Platformları

Titra Teknoloji’nin Tanıtımları

IDEF 2025’in ikinci gününde Titra Teknoloji tarafından geliştirilen yeni nesil hava sistemleri tanıtılmıştır. Tanıtımı yapılan sistemler arasında ALPİN-2 insansız helikopter, SEYYAH görsel seyrüsefer sistemi ve PARS VTOL insansız hava aracı yer almıştır.

ALPİN-2, önceki versiyonu olan ALPİN'in geliştirilmiş modeli olarak, yüzde 80 yerlilik oranı ve tamamen yerli otopilot sistemleri ile donatılmıştır. Bu sistem, zorlu coğrafyalarda Kara Kuvvetleri ve Özel Kuvvetlerin lojistik ihtiyaçlarını karşılamak üzere tasarlanmıştır. Geliştirilmiş algoritmalar sayesinde sinyal karıştırma gibi elektronik harp ortamlarında görev yapabilmektedir. Ayrıca, entegre vinç mekanizmasıyla hassas yük taşıma, gelişmiş motoruyla 20 HP ek güç çıkışı ve FPV drone entegrasyonu sayesinde silahlı İHA olarak kullanılabilirlik özelliklerine sahiptir.

_{Titra Teknoloji, IDEF 2025'te yeni ürünlerini tanıtıyor, 23 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

SEYYAH görsel seyrüsefer sistemi, GPS’in devre dışı kaldığı ortamlarda yüksek doğrulukta konumlama sağlamak üzere yapay zeka destekli analiz yöntemleri ile geliştirilmiştir. Hava araçlarının otonom seyrüsefer ihtiyaçlarını karşılamak üzere harita eşleme ve sensör entegrasyonu temelli yapıdadır.

PARS VTOL, dikey iniş-kalkış yeteneğine sahip olup, 4 saate kadar havada kalabilme, 60 km iletişim menzili ve 4.500 metre servis tavanı gibi operasyonel yeteneklere sahiptir. Gerçek zamanlı video aktarımı, lazer hedefleme sistemi ve modüler tasarımı ile çeşitli görev ihtiyaçlarına uyarlanabilecek şekilde geliştirilmiştir.

STM’nin BOYGA-B ve TUNGA Sistemleri

Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret AŞ (STM) tarafından geliştirilen BOYGA-B döner kanatlı İHA ve bu İHA ile entegre şekilde çalışan TUNGA Akıllı Mühimmat Sistemi, IDEF 2025’in ikinci gününde tanıtılmıştır.

BOYGA-B, keşif, gözetleme, hedef tespiti ve hassas mühimmat bırakma görevleri için tasarlanmıştır. 8 kg'a kadar mühimmat taşıyabilen bu sistem, iki adet 81 mm'lik mühimmatın yanı sıra modüler yapısıyla farklı tipte mühimmatları da taşıyabilmektedir. GNSS olmayan veya karıştırılmış ortamlarda görev yapabilecek şekilde tasarlanmış; salan mekanizması ile yüksek hassasiyette hedef angajmanı sağlamaktadır.

TUNGA ise EO/termal görüntüleme sistemleri ve görüntü işleme algoritmalarıyla donatılmış, 1750 gram harp başlığına sahip bir anti-personel mühimmat sistemidir. GNSS tabanlı veya görüntü işleme güdüm modlarıyla hedeflere angaje olabilmekte, ayrıca kendi kendini imha kabiliyetiyle güvenli kullanım sunmaktadır. Sistem, yalnızca BOYGA-B ile değil, farklı İHA platformlarıyla da entegre edilebilmektedir.

DASAL PUHU C100 Kargo İHA

Altınay Savunma iştiraki olan DASAL tarafından geliştirilen yeni nesil kargo insansız hava aracı PUHU C100, IDEF 2025’in ikinci gününde ilk kez tanıtılmıştır. PUHU C100, 100 kilograma kadar taşıma kapasitesine, yüksek yatay hıza ve uzun menzile sahip bir döner kanatlı İHA sistemidir. Otonom görev planlama, rota optimizasyonu ve otomatik kanca sistemi ile iniş yapmadan yük bırakabilmektedir.

_{17. Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı'nda (IDEF 2025) ilk kez görücüye çıkan DASAL tarafından geliştirilen yeni kargo insansız hava aracı (İHA) PUHU C100, 23 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

PUHU C100’ün, Türk Silahlı Kuvvetleri envanterine giren önceki model PUHU C75’ten edinilen tecrübeler doğrultusunda geliştirildiği açıklanmıştır. Sistem, sabit batarya yapısı ve elektrikli araç istasyonlarından şarj edilebilirliği sayesinde lojistik kabiliyetleri artırılmış bir platform sunmaktadır. 3.000 metre irtifaya kadar görev yapabilme kapasitesi, elektronik harp ortamlarında görev yapabilirlik ve yerli seyrüsefer sistemleriyle donatılmış olması bu sistemin öne çıkan özellikleri arasında yer almıştır.

Uluslararası Savunma İşbirlikleri ve Projeler

SSB'nin ASELSAN, ROKETSAN, TAİS ve Deniz Kuvvetleri ile Stratejik Anlaşmaları

23 Temmuz'da Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB), farklı kurum ve firmalarla çeşitli stratejik işbirlikleri anlaşmaları imzalamıştır. Bu anlaşmalar, hem hava hem de deniz savunma alanlarını kapsamaktadır.

ASELSAN ile Umman merkezli SINAN şirketi arasında imzalanan stratejik işbirliği protokolü, iki ülke arasındaki savunma sanayi teknolojisi transferine ve sistem tedarikine zemin hazırlamaktadır. Anlaşmaya SSB Başkanı Haluk Görgün ve Umman Yatırım Otoritesi Başkanı Abdulsalam bin Mohammed Al Murshidi katılmıştır.

TAİS ile imzalanan Millî Sahil Güvenlik Gemisi Projesi Sözleşmesi kapsamında, Sahil Güvenlik Komutanlığı’nın ihtiyaçlarına yönelik yerli üretim gemilerin tasarımı ve inşası planlanmıştır. Sözleşmeye, TAİS Yönetim Kurulu üyeleri ve Sahil Güvenlik Komutanı Koramiral Ahmet Kendir eşlik etmiştir.

Ayrıca ASELSAN ile SSB arasında imzalanan KARTAL-3 İHA Tespit ve Karıştırma Sistemi Projesi ile Uydu Haberleşmesine Karşı Elektronik Harp Sistemi sözleşmeleri de tören kapsamında duyurulmuştur.

ASFAT ile imzalanan iki önemli deniz savunma sözleşmesi arasında; TF-2000 Hava Savunma Harbi Muhribi Faz 2 sözleşmesi ve Açık Deniz Karakol Gemileri (7. ila 10. gemiler) üretim sözleşmesi yer almıştır. TF-2000 gemisinin 96 hücreli dikey atım sistemine sahip olacağı ve hava ile suüstü hedeflere angaje olabileceği bildirilmiştir. Açık Deniz Karakol Gemileri projesi kapsamında inşası süren ilk iki geminin ardından, üçüncü grup dört gemilik üretim süreci de bu törenle başlatılmıştır.

ASELSAN–CALIDUS İşbirliği

IDEF 2025’in ikinci gününde ASELSAN ile Birleşik Arap Emirlikleri merkezli savunma sanayii şirketi CALIDUS arasında bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır. Anlaşma kapsamında, ASELSAN tarafından geliştirilen savunma sistemlerinin CALIDUS aracılığıyla Birleşik Arap Emirlikleri’ne sağlanması öngörülmüştür. İmza törenine ASELSAN Genel Müdürü Ahmet Akyol ve CALIDUS yöneticisi katılmıştır.

_{ASELSAN, IDEF 2025 kapsamında Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) savunma şirketi CALIDUS ile yeni bir mutabakat muhtırasına imza atıyor, 23 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

IDEF 2025 3.Gün

Türkiye’nin İkili Savunma İşbirlikleri

Türkiye-Somali Nakdi Yardım Değişiklik Protokolü

IDEF 2025’in üçüncü gününde, Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı ile Somali Federal Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı arasında "17 Temmuz 2019 tarihli Nakdi Yardım Uygulama Protokolüne Dair 1 Numaralı Değişiklik Protokolü" imzalanmıştır. Tören, İstanbul Fuar Merkezi’nde düzenlenmiş, Türkiye adına Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler, Somali adına ise Savunma Bakanı Ahmed Moalim Fiqi protokol metnine imza atmıştır.

_{Türkiye ile Somali arasında "nakdi yardımlara ilişkin değişiklik protokolü" imzalanıyor, 24 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

İmzalanan değişiklik protokolü, 2019 yılında taraflar arasında kabul edilen mevcut nakdi yardım uygulama düzenlemesinde yapılan ilk güncellemeyi teşkil etmektedir. Protokol ile Türkiye’nin Somali’ye yönelik askeri yardım uygulama çerçevesi yeniden düzenlenmiş, mevcut protokolün güncellenen koşullara göre revize edilmesi sağlanmıştır. Törenin sonunda taraflar arasında hatıra fotoğrafı çekimi gerçekleştirilmiştir.

Türkiye-Moritanya Askeri Çerçeve Anlaşması

IDEF 2025 çerçevesinde, Türkiye ile Moritanya İslam Cumhuriyeti arasında bir “Askerî Çerçeve Anlaşması” imzalanmıştır. Söz konusu anlaşma, Türkiye Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler ile Moritanya Savunma Bakanı Hanana Ould Sidi tarafından imza altına alınmıştır.

_{Türkiye ile Moritanya arasında "Askeri Çerçeve Anlaşması" imzalanıyor, 24 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Anlaşma, iki ülke arasında askeri işbirliğinin temel ilkelerini belirlemekte, savunma alanında çeşitli faaliyetlerin yürütülmesine zemin hazırlamaktadır. İkili askeri ilişkilerin kurumsal düzeyde sürdürülmesi amacıyla yapılan bu çerçeve anlaşmasıyla eğitim, lojistik, teknik destek ve savunma sanayi alanlarında gelecekte atılabilecek adımların hukuki altyapısı oluşturulmuştur.

Türkiye-Nijer Askeri Mali İşbirliği Anlaşması

IDEF 2025 kapsamında, Türkiye ile Nijer arasında “Askeri Mali İşbirliği Anlaşması” imzalanmıştır. Tören, Millî Savunma Bakanlığı standında düzenlenmiş, Türkiye adına Millî Savunma Bakan Yardımcısı Alpaslan Kavaklıoğlu, Nijer adına ise Milli Savunma Bakanlığı Genel Sekreteri Tümgeneral Sani Kache Issa hazır bulunmuştur.

_{Türkiye ile Nijer arasında "Askeri Mali İşbirliği Anlaşması" imzalanıyor, 24 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Anlaşma, Türkiye'nin Nijer'e yönelik savunma alanındaki finansal katkılarını düzenleyen bir çerçeve sunmaktadır. Bu işbirliği ile askeri eğitim, teçhizat temini, teknik destek ve danışmanlık gibi alanlarda mali destek sağlanması hedeflenmiştir.

Savunma Sanayi İşbirlikleri ve Uluslararası Projeler

TUSAŞ – Airbus HÜRJET İhracat Ortaklığı

IDEF 2025’in üçüncü gününde Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ) ile Avrupa merkezli Airbus şirketi arasında, HÜRJET jet eğitim uçağının ihracatına yönelik bir iş ortaklığı anlaşması imzalanmıştır. Tören, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün’ün katılımıyla gerçekleştirilmiştir.

_{TUSAŞ, HÜRJET'in ihracatına yönelik Airbus ile yeni anlaşma imzalıyor, 24 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

İmzalanan anlaşma ile iki şirketin HÜRJET projesindeki görev dağılımları netleştirilmiş ve İspanya Hava Kuvvetleri'ne yapılması planlanan teslimat süreci resmiyet kazanmıştır. Anlaşma, İspanya’ya 30’a kadar HÜRJET jet eğitim uçağı tedarik edilmesini ve satış sözleşmesinin 2025 yıl sonuna kadar tamamlanmasını öngörmektedir. Teslimatların ise 2028 yılı itibarıyla başlaması planlanmıştır.

HÜRJET, süpersonik hız kabiliyetine sahip bir ileri jet eğitim uçağı olarak, 5. nesil savaş uçakları için pilot yetiştirme sürecinde kullanılması amacıyla geliştirilmiştir. Gömülü Eğitim Sistemi ve Kara Tabanlı Eğitim Sistemleri ile birlikte “HÜRJET Eğitim 360 Sistemi” adını taşıyan bütünleşik mimari ile donatılmıştır. Uçak, az yakıt tüketimi, hızlı bakım kolaylığı ve düşük yedek parça ihtiyacı gibi operasyonel avantajlar sunmak üzere tek motorlu bir tasarımla geliştirilmiştir.

Askeri Fabrikalar Genel Müdürlüğü – Titra Teknoloji Helikopter İnsansızlaştırma Protokolü

Askeri Fabrikalar Genel Müdürlüğü ile Titra Teknoloji arasında Türkiye’nin mevcut insanlı helikopterlerini insansız hava araçlarına dönüştürmeye yönelik bir işbirliği protokolü imzalanmıştır. Törene, Askeri Fabrikalar Genel Müdürü İmdat Ersoy ile Titra Teknoloji Genel Müdürü Ekrem Ünlü katılmıştır.

_{Askeri Fabrikalar Genel Müdürlüğü ve Titra Teknoloji Helikopter İnsansızlaştırma Protokolü imzalıyor, 24 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

İşbirliği kapsamında, mevcut helikopter platformlarının otonom sistemlere dönüştürülmesi hedeflenmektedir. Dönüşüm sürecinde tamamen yerli üretim otopilot sistemleri, görev bilgisayarları, aviyonik yazılımlar ve yer kontrol istasyonları yer alacaktır. Titra Teknoloji, projeye tüm bileşenleri yerli mühendislik kabiliyeti ile entegre edecek, uçuş testleri ve sistem adaptasyonu kendi üretim altyapısıyla gerçekleştirecektir.

Sistemin temelini oluşturan teknolojik altyapılar; görev esnasında otonomi, kontrol ve izleme işlevlerini yerine getirecek biçimde geliştirilecektir. Anlaşma, Türkiye’nin savunma sanayiinde insanlı/insansız dönüşüm projelerine yönelik ilk sistematik protokollerinden biri niteliğindedir.

Roketsan – Türksat Uydu Fırlatma ve Uzay Sistemleri İşbirliği Protokolü

Roketsan ile Türksat arasında “Uydu Fırlatma ve Uzay Sistemleri Alanında İşbirliği Protokolü” imzalanmıştır. Protokol, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu’nun katılımıyla; Türksat Genel Müdürü Ahmet Hamdi Atalay ve Roketsan Genel Müdürü Murat İkinci tarafından imza altına alınmıştır.

_{Roketsan ile Türksat arasında işbirliği protokolü imzalanıyor, 24 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Protokol; Milli Uzay Programı hedefleri doğrultusunda Türkiye’nin uydu fırlatma ihtiyaçlarının bağımsız karşılanmasına yönelik olarak ortak çalışma yürütülmesini, AR-GE projelerinin geliştirilmesini ve fırlatma sistemleriyle ilgili test ve entegrasyon süreçlerinin birlikte gerçekleştirilmesini kapsamaktadır. Ayrıca uydu haberleşme altyapısına yönelik mimarinin geliştirilmesi ve etkinliklerin Milli Uzay Programı ile uyumlu yürütülmesi hedeflenmiştir.

Bakan Uraloğlu, törende yaptığı açıklamalarda Türksat 7A’nın proje ve tasarım sürecinin sürdüğünü, bu uydunun da yerli ve milli imkânlarla üretileceğini belirtmiştir. Türksat 6A’nın kısa süre önce uzaya gönderildiğini vurgulayan Uraloğlu, Türkiye’nin bu alanda dünyada uydu üretebilen sayılı ülkelerden biri hâline geldiğini ifade etmiştir.

Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı’nın İmzaladığı Anlaşmalar

IDEF 2025’in üçüncü gününde Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB), çeşitli şirket ve kurumlarla çok sayıda stratejik sözleşmeye imza atmıştır. İmzalar, SSB Başkanı Haluk Görgün’ün katılımıyla İstanbul Fuar Merkezi’nde düzenlenen törenlerde gerçekleştirilmiştir.

İlk olarak, Nurol Teknoloji, Garanti Kompozit ve İpek Savunma firmaları ile İçişleri Bakanlığı Personel Koruyucu Balistik Ekipman Tedariki Projesi sözleşmesi imzalanmıştır. Ardından, ASELSAN Konya ile Uzaktan Komutalı Stabilize Silah Sistemi Projesi’ne ilişkin sözleşme ASELSAN Konya Genel Müdürü Serhan Özsoy tarafından imzalanmıştır.

Sarsılmaz Silah Sanayi ile 9 milimetre çapında tabanca tedarikine yönelik sözleşme, Sarsılmaz Yönetim Kurulu Başkanı Latif Aral Aliş'in katılımıyla resmiyet kazanmıştır. Aynı gün içerisinde Kale Grubu ile 5.56 milimetre piyade tüfeği tedarikine yönelik sözleşme de SSB Başkanı Görgün ve Kale Grup Yönetim Başkan Vekili Osman Okyay tarafından imzalanmıştır.

HAVELSAN ile yapılan sözleşmeler arasında ise T-70 Helikopter Simülatörü Projesi, Nehir Projesi, Aygöz Atış Yönetim ve Görüntüleme Sistemi, Poyraz Drone Tedariki ve diğer teknolojik sistemlere ilişkin anlaşmalar yer almıştır. Bu sözleşmeler, HAVELSAN Genel Müdürü Mehmet Akif Nacar ile Haluk Görgün arasında imzalanmıştır.

Son olarak, SSB ile Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ) arasında 57 adet GÖKBEY genel maksat helikopterinin tedarikine yönelik sözleşme imzalanmıştır. Törende, TUSAŞ Genel Müdürü Mehmet Demiroğlu hazır bulunmuştur. Görgün, törenden sonra yaptığı açıklamada söz konusu anlaşmaların SSB'nin Savunma Sanayii İcra Grubu’ndan aldığı yetkiyle fuar kapsamında gerçekleştirildiğini ifade etmiştir.

MKE – Konsept Piroteknik Enerjetik Malzeme Üretimi Mutabakatı

Makine ve Kimya Endüstrisi AŞ (MKE) ile Konsept Piroteknik firması arasında, enerjetik malzeme üretim tesisinin kapasite artışına yönelik bir mutabakat imzalanmıştır. Tören, İstanbul Fuar Merkezi’nde gerçekleştirilmiş, MKE Genel Müdürü İlhami Keleş ile Konsept Piroteknik Genel Müdürü Ekrem Topalbekiroğlu tarafından imzalar atılmıştır.

_{Makine ve Kimya Endüstrisi AŞ (MKE) ve Konsept Piroteknik arasında enerjetik malzemeler üretim tesisinin kapasite artışına yönelik mutabakat imzalanıyor, 24 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

İmzalanan mutabakat, özellikle RDX, HMX ve C4 gibi yüksek etkili enerjetik malzemelerin üretiminde kullanılacak altyapının genişletilmesini hedeflemektedir. Toplantıda aktarılan bilgilere göre, Konsept Piroteknik'in üretim kapasitesinin 12 ay içinde 10 kat artırılması ve yıllık üretim hacminin ilk etapta 500 bin kilograma çıkarılması planlanmaktadır. Bu gelişme, Türkiye'nin patlayıcı malzeme temininde dışa bağımlılığını azaltmaya yönelik atılmış önemli bir adım niteliğindedir.

Üretilecek yerli malzemelerin kullanım alanları arasında balistik füze sistemleri, hava savunma platformları, ilk görüş dronları (FPV), akıllı mühimmatlar ve çeşitli harp başlıkları yer almaktadır. Söz konusu malzemelerin üretimi, MKE’ye bağlı Roket ve Patlayıcı Fabrikası’nın mevcut altyapısı kullanılarak yürütülecektir.

Konsept Piroteknik Genel Müdürü Ekrem Topalbekiroğlu, bu mutabakatın 2019 yılında MKE ile imzalanan önceki işbirliği sözleşmesinin devamı niteliğinde olduğunu belirtmiştir. Türkiye’nin enerjetik malzeme ihtiyacının tamamının yerli imkanlarla karşılanması hedeflenmektedir. Topalbekiroğlu, söz konusu kapasite artışını 1 yıl içinde tamamlayarak üretime devam edeceklerini açıklamıştır.

Roketsan’ın Millileştirme Hamlesi ve Mutabakat Zaptı

Aynı gün Roketsan, savunma sanayisinde dışa bağımlılığı azaltma hedefi doğrultusunda yeni bir millileştirme hamlesi başlatmış ve bu kapsamda altı firma ile “Millileştirme Çalışmaları Mutabakat Zaptı” imzalamıştır. Tören, İstanbul Fuar Merkezi’nde gerçekleştirilmiş; imzalar Roketsan Genel Müdürü Murat İkinci ve Roketsan Tedarik Zinciri ve Lojistik Genel Müdür Yardımcısı Halid Bulut tarafından atılmıştır.

Mutabakat zaptları, Armsto Konnektör, Asil Çelik, Sensorsan Sensör Teknolojileri, Iveo Elektronik Savunma Sistemleri, Korel Elektronik ve Pavezyum Kimya firmaları ile imzalanmıştır. Bu işbirlikleriyle birlikte Roketsan, tedarik zinciri risklerini azaltmayı, yurt dışına olan bağımlılığı en aza indirmeyi ve savunma teknolojilerinde yerli çözümlerin kullanımını artırmayı hedeflemektedir. Mutabakat kapsamında geliştirilecek ürün ve bileşenlerin, Roketsan’ın mevcut ve gelecek projelerinde kullanılmak üzere millî mühendislik kabiliyetiyle üretileceği açıklanmıştır. 

Tören sırasında tanıtılan bir diğer girişim ise, Roketsan’ın geçen yıl kullanıma açtığı “Yarın için Yüksel” adlı dijital platform olmuştur. Bu platform, tedarikçi firmaların başvuru yapabileceği, potansiyel iş ortaklarının değerlendirme süreçlerine dahil edilebileceği bir sistem olarak yapılandırılmıştır. Paydaş ilişkilerinin geliştirilmesi ve yeni tedarikçi ekosisteminin güçlendirilmesi amaçlanmaktadır.

Roketsan Tedarik Zinciri ve Lojistik Genel Müdür Yardımcısı Halid Bulut, söz konusu mutabakatların millileştirme sürecinin kurumsallaştırılması ve diğer paydaşların da sürece dahil edilmesi açısından önemli bir zemin oluşturduğunu ifade etmiştir.

Firma ve Ürün Bazlı İşbirlikleri

Katmerciler – DEFTECH (Malezya) Anlaşması

IDEF 2025’in üçüncü gününde Katmerciler ile Malezya merkezli savunma sanayisi şirketi DEFTECH arasında, “EREN 4X4 Yüksek Hareket Kabiliyetli Hafif Taktik Araç” projesi kapsamında ilk uluslararası işbirliği anlaşması imzalanmıştır. Anlaşma, Katmerciler Üst Yöneticisi Mehmet Katmerci ile DEFTECH CEO’su Mohammad Shanaz bin Mohammad Shees tarafından imza altına alınmıştır.

_{Katmerciler, EREN 4X4 için ilk işbirliği anlaşmasını Malezyalı DEFTECH ile imzalıyor, 24 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

İmzalanan sözleşme kapsamında, EREN 4X4 modelinin Malezya’da ortak üretimi planlanmakta; ayrıca bu ülkeden başka pazarlara yönelik ihracat yapılması hedeflenmektedir. EREN 4X4, Katmerciler tarafından yüksek hareket kabiliyeti, çeviklik ve operasyonel ergonomi öncelikleriyle tasarlanmış bir hafif taktik araç platformudur.

Söz konusu araç, Katmerciler’in fuarda sergilediği HIZIR zırhlı muharebe aracı ve O-İKA 2 uzaktan kumandalı insansız kara araçlarıyla birlikte tanıtılmıştır. 

ULAK Haberleşme – Gürbağ Savunma İşbirliği

IDEF 2025’in üçüncü gününde imzalanan bir diğer işbirliği protokolü, ULAK Haberleşme ile Gürbağ Savunma ve Teknoloji AŞ arasında gerçekleşmiştir. Protokol, yerli mühendislik kullanılarak geliştirilecek mobil ve saha haberleşme çözümlerinin üretilmesini ve bu sistemlerin sınır güvenliği, afet yönetimi ile mobil komuta merkezlerinde kullanımını hedeflemektedir.

_{ULAK Haberleşme ile Gürbağ Savunma arasında IDEF 2025'te stratejik işbirliği anlaşması imzalanıyor, 24 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

İşbirliği çerçevesinde üretilecek sistemlerin, sahada hızlı biçimde konuşlandırılabilir, yüksek dayanım ve güvenlik standartlarına uygun haberleşme altyapıları olması planlanmaktadır. ULAK Genel Müdürü Ruşen Kömürcü, fuar kapsamında yaptığı açıklamada, işbirliğinin yerli çözümlerle sahada karşılaşılan haberleşme ihtiyacına yanıt vermeyi amaçladığını belirtmiştir.

Resmi Temaslar ve Ziyaretler

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu’nun Fuar Ziyareti

Fuarın üçüncü gününde Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, fuar alanını ziyaret etmiştir. Ziyaret sırasında çeşitli stantlarda ürün incelemelerinde bulunmuş, sektör temsilcilerinden bilgi almış ve basın mensuplarına değerlendirmelerde bulunmuştur.

_{Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, fuar alanını ziyaret ediyor, 24 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Uraloğlu, açıklamalarında, IDEF 2025’in yalnızca savunma sanayisi açısından değil, aynı zamanda Türkiye’nin genel teknolojik kapasitesinin sergilendiği bir organizasyon olduğunu ifade etmiştir. Savunma sanayisinin Türkiye’de diğer teknolojik sektörler için de taşıyıcı bir rol oynadığını vurgulamıştır. Özellikle uydu teknolojileri, yerli hızlı tren sistemleri ve metro altyapıları gibi alanlarda savunma sanayisinin ürün ve teknolojilerinden yararlanıldığını belirtmiştir.

Bakan Uraloğlu, Türksat 6A projesinin tamamlandığını ve hizmete alındığını hatırlatmış; Türkiye’nin halihazırda altı haberleşme uydusuna sahip olduğunu, bunlardan bazılarını yenileme sürecine girdiklerini açıklamıştır. Türksat 7A’nın ise proje ve tasarım sürecinin sürdüğünü, yerli ve milli olarak geliştirileceğini ifade etmiştir.

Ayrıca yeni nesil uyduların sabit kapsama alanlarının ötesinde değişken kapsama alanlarına da hizmet vereceğini, bu kapsamda yerli çözüm ortaklarıyla birlikte yeni uydu projeleri üzerinde çalışıldığını dile getirmiştir. Türkiye’nin uzay teknolojilerinde sadece kendi ihtiyacını değil, uluslararası talepleri de karşılamayı amaçlayan bir üretim ekosistemi kurduğunu belirtmiştir. Bakan, ziyaretinin gün boyu devam edeceğini ve fuarın düzenlenmesini, bölgesel güvenliğin önem kazandığı bir dönemde kritik bir gelişme olarak değerlendirdiğini sözlerine eklemiştir.

IDEF 2025 - 4.Gün

Savunma Sanayii Başkanlığı'nın Dördüncü Gün Anlaşmaları

25 Temmuz'da IDEF 2025’in dördüncü gününde, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) çeşitli kamu kurumları ve savunma sanayi şirketleriyle bir dizi stratejik işbirliği sözleşmesi imzalamıştır.

_{V/UHF Radar Sistemi (ALP 400G) Projesi ve Milli HİK Radarı (ALP 200A) Geliştirme Projesi Sözleşmesi imzalanıyor, 25 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

SSB ile ASELSAN arasında imzalanan sözleşmeler kapsamında, V/UHF Radar Sistemi (ALP 400G) Projesi ile Milli Hava İkaz Radarı (ALP 200A) Geliştirme Projesi resmiyet kazanmıştır. Aynı gün ROKETSAN, Kale Jet Motorları ve SSB arasında seyir füzelerine yönelik seri üretim motor tedarik sözleşmesi imzalanmış, törene Haluk Görgün, Murat İkinci ve Osman Okyay katılmıştır.

Elektroland firması ile Bomba İmha Robotu (BİR) Projesi’ne dair sözleşme imzalanırken, Elektroland ve Tekatron ortaklığında Orta Sınıf İnsansız Kara Araçları sözleşmesi de aynı tören kapsamında gerçekleştirilmiştir. Esetron firması ile Kamikaze İKA (TARIK) Projesi için ilave araç tedariki sözleşmesi imzalanmıştır.

MPG firması ile Zırhlı Kurtarıcı ve Çekici Araçlar Tedariki Sözleşmesi imzalanmış, Koluman ile Doğal Afet Kurtarma Araçları Projesi'ne dair yeni bir sözleşme düzenlenmiştir. Tüm bu törenlerde SSB Başkanı Haluk Görgün aktif şekilde yer almıştır.

Ayrıca Kalkınma Portföy Yönetimi Yenilikçi ve İleri Teknolojiler Girişim Sermayesi Fonu Yatırım Töreni kapsamında DT Cloud ve NESA Havacılık firmalarıyla girişim yatırımı sözleşmeleri yapılmış, bu portföy üzerinden iki firma destek almaya hak kazanmıştır. EYDEP (Endüstriyel Yetkinlik Değerlendirme ve Destekleme Programı) Destek Töreni de aynı gün düzenlenmiş, programa destek veren kurum ve firmalara teşekkür belgeleri takdim edilmiştir.

MKE’nin Yeni Ürün Tanıtımları

IDEF 2025’in dördüncü gününde Makine ve Kimya Endüstrisi A.Ş. (MKE), kamuoyuna yönelik kapsamlı bir tanıtım etkinliği gerçekleştirmiştir. Tanıtımda, şirketin stratejik dönüşüm programı, yeni ürün portföyü ve yatırım planları kamuoyu ile paylaşılmıştır. MKE Genel Müdürü İlhamı Keleş, yeni nesil ürünlerin ilk kez bu fuarda sergilendiğini açıklamıştır.

_{IDEF 2025 kapsamında Makine ve Kimya Endüstrisi AŞ (MKE) tarafından yapılan yeni ürün lansmanı, 25 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

MKE tarafından tanıtımı yapılan ürünler arasında Tolga Dron Savunma Sistemi, Parana Kamikaze İnsansız Deniz Aracı, BARKIN Dolanan Mühimmat Ailesi, farklı tiplerde akıllı drone sistemleri, Köstebek isimli mikrodalga yer altı gözetleme aracı ve çeşitli KBRN ekipmanları yer almıştır. Bu sistemlerin yanı sıra menzil, dağılım ve hafifliğiyle dikkat çeken keskin nişancı tüfekleri ile yeni nesil mühimmat ve tapalar da standda sunulmuştur.

MKE’nin Ankara, Kırıkkale ve Samsun’da toplam 818 milyon dolar yatırım bedeliyle yürüttüğü altyapı ve kapasite geliştirme projeleri, üretim kabiliyetinin genişletilmesine yöneliktir. Söz konusu yatırımlar, şirketin savunma sanayisinde lider konumunu sürdürmesini ve genel ekonomik katkısını artırmayı amaçlamaktadır. Bu yatırımlar, aynı zamanda insan kaynakları, bilgi teknolojileri, AR-GE ve inovasyon alanlarını da kapsamaktadır.

MKE, 2024 yılında 1,2 milyar dolar ciroya ulaşmış, 640 milyon dolarlık ihracat ile toplam ihracatını 16 kat artırmıştır. 100’den fazla ülkeye ihracat yapan şirket, Endonezya’ya yönelik deniz topu ihracat sözleşmesi ile Mavi Vatan konsepti kapsamında üretilen sistemlerin uluslararası platformlara taşındığını ilan etmiştir.

Şirketin bünyesinde 3 üniversitede AR-GE ve teknoloji ofisleri kurulmuş; 150’den fazla AR-GE projesi yürütülmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı iş birliğiyle başlatılan ve ders kitaplarının bulunmadığı yeni bir okul modeli kapsamında eğitim projeleri de hayata geçirilmiştir. MKE, insan kaynakları alanında aldığı uluslararası ödüllerle birlikte 360 derecelik yapısal dönüşüm vizyonunu IDEF 2025’te kamuoyuna sunmuştur.

TÜBİTAK'ın Sekiz Yeni İşbirliği ve GÖKHAN Füzesi Tanıtımı

Fuarın dördüncü gününde Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), kamu ve özel sektör kuruluşlarıyla sekiz ayrı işbirliği anlaşması imzalamıştır.

_{IDEF 2025'te TÜBİTAK imza töreni, 25 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

TÜBİTAK BİLGEM ile HAVELSAN arasında dört ayrı sözleşme imzalanmıştır: “TSK Bulut Bilişim Sistemi Faz-1 Safir Bulut Entegrasyonu”, “TSK Bulut Bilişim Sistemi Faz-1 Teknik Destek Hizmeti”, “TSK Bulut Bilişim Sistemi Faz-1 Ethernet Kripto Cihazı (EKC-100G)” ve “Liman (MYS) Ürünü Tanıtım ve Pazarlama Alanında İşbirliği”. Bu projeler, Türk Silahlı Kuvvetlerinin bulut tabanlı dijital altyapısının yerli yazılımlarla modernize edilmesini hedeflemektedir.

TÜBİTAK MAM ile HAVELSAN arasında imzalanan protokolde, savunma, uzay malzemeleri ve iklim değişikliği gibi alanlarda yeni nesil teknolojilerin ortak AR-GE ve ticarileştirme süreci yer almaktadır. Bu kapsamda güneş panelleri, yüksek sıcaklığa dayanıklı türbin kanatları ve biyosensörler gibi ileri malzeme projeleri yürütülecektir.

TÜBİTAK SAGE ile ASFAT arasında “MK-83 Uçak Bombasına Uyumlu Gökçe-83 Güdüm Kiti Üretimi Mutabakat Zaptı”, TÜBİTAK BİLGEM ile ASFAT arasında ise “TF-2000 Hava Savunma Harbi Muhribi (HSHM) Projesi Mutabakat Protokolü” imzalanmıştır. Gökçe-83 kiti ile SİHA'lar için 10 kilometre, savaş uçakları için ise 40 kilometre menzile ulaşılması planlanmaktadır.

Aynı gün TÜBİTAK SAGE tarafından geliştirilen milli ramjet motorlu hava-hava füzesi GÖKHAN, ilk kez kamuoyuna sergilenmiştir. Bu proje, TÜBİTAK SAGE ile Milli Savunma Bakanlığı arasında 2021 yılında imzalanan protokol kapsamında yürütülmektedir. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, GÖKHAN’ın menzil ve kabiliyet artırımı için yeni bir sözleşmenin imzalandığını açıklamıştır. Ayrıca SAGE ile ROKETSAN arasında süpersonik gemisavar füze projesine ilişkin sıvı yakıtlı ramjet itki sistemi geliştirme anlaşması yapılmıştır.

TÜBİTAK ile ASELSAN arasında AR-GE İşbirliği Protokolü; TÜBİTAK ile MKE arasında AR-GE İşbirliği Protokolü; TÜBİTAK SAGE, MKE ve ASFAT arasında GÖKHAN füzesinin geliştirme ve üretim mutabakat zaptı da bu çerçevede imzalanmıştır. Ayrıca TÜBİTAK UZAY ile POLOPTECH arasında Görüntü Destekli Seyrüsefer Sistemi Sözleşmesi, TÜBİTAK UZAY ile Sabancı Üniversitesi arasında Uydu Yapısal Panelleri Üretim Sözleşmesi ve TÜBİTAK UME ile MKE arasında Kuantum Araştırma Merkezi Kurulumu protokolü de bu oturumlarda resmiyet kazanmıştır

Uluslararası Anlaşmalar ve Resmi Ziyaretler

Türkiye-Gambiya Askeri ve Mali İşbirliği Anlaşması

Türkiye ile Gambiya arasında askeri ve mali işbirliği çerçevesinde 2 Mayıs 2019 tarihli Nakdi Yardım Uygulama Protokolü’ne ilişkin 1 numaralı değişiklik protokolü imzalanmıştır. Protokol, Türkiye adına Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ve Gambiya Savunma Bakanı Sering Modou Njie tarafından imza altına alınmıştır.

_{Türkiye ile Gambiya arasında askeri, mali işbirliği protokolü imzalanıyor, 25 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Bakan Güler’in İkili Askeri Görüşmeleri

Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, IDEF 2025 kapsamında Mali Genelkurmay Başkanı Oumar Diarra, Mali Savunma Bakanlığı Genel Sekreteri Tümgeneral Sidiki Samake ve Endonezya Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Maruli Simanjuntak ile ikili görüşmeler gerçekleştirmiştir. Görüşmelerde ikili askeri ilişkiler ve savunma işbirliği olanakları ele alınmıştır.

Bakan Yardımcısı Durdalı’nın Temasları

Ayrıca Milli Savunma Bakan Yardımcısı Bilal Durdalı, Zimbabve Savunma ve Savaş Gazileri İşleri Bakan Yardımcısı Tuğgeneral Levi Mayihlome ile fuar çerçevesinde bir araya gelmiştir. Bu görüşme, iki ülke arasındaki savunma diplomasisinin geliştirilmesi kapsamında değerlendirilmiştir.

“Aile Yılı Standı”na Bakan Ziyareti

Fuarda yer alan özel alanlardan biri olan “2025 Aile Yılı Standı” da aynı gün Milli Savunma Bakanı Güler tarafından ziyaret edilmiştir. Bu alan, Milli Savunma Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı arasında imzalanan bir protokol çerçevesinde kurulmuştur. Bakan Güler, ziyareti sırasında kamuoyuna yönelik açıklamalarda bulunmuş ve özellikle kadına yönelik şiddetle mücadele, evlilik öncesi eğitimler, bağımlılıkla mücadele programları ve kreş desteği gibi konularda yürütülen faaliyetleri aktarmıştır.

Güler, genç er ve erbaşlara yönelik aile odaklı eğitim programları, kadın personel için çocuk bakım hizmetleri ve Yeşilay işbirliğinde yürütülen teknoloji bağımlılığına karşı önleyici faaliyetler hakkında bilgi vermiştir. Ayrıca Emniyet Genel Müdürlüğü'nün “En İyi Narkotik Polisi Annedir” kampanyasının da Milli Savunma Bakanlığı çatısı altında uygulandığı belirtilmiştir.

_{Milli Savunma Bakanı Güler, IDEF 2025'te "Aile Yılı Standı"nda, 25 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Yerli İletişim ve Savunma Ekosisteminde Yeni Ortaklıklar

Teknopark İstanbul ve ULAK İşbirliği: Yerli 5G Tabanlı Akıllı Kampüs

ITeknopark İstanbul ile ULAK Haberleşme AŞ arasında dijital dönüşüm ve iletişim altyapısı konulu stratejik bir işbirliği protokolü imzalanmıştır. Bu protokol ile Teknopark İstanbul’un “Private 5G” altyapısı ile donatılması ve kampüs genelinde akıllı kampüs uygulamalarının devreye alınması hedeflenmiştir.

_{Teknopark İstanbul, milli haberleşme teknolojileri alanında lider ULAK Haberleşme AŞ ile stratejik bir iş birliğine imza atıyor, 25 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Yapılan açıklamalara göre ULAK tarafından geliştirilen yerli 5G altyapısı, AR-GE, girişimcilik ve üretim süreçlerinin daha entegre, güvenli ve verimli hale gelmesini sağlayacaktır. Sistemin; sensör tabanlı güvenlik çözümleri, akıllı bina yönetimi, otonom taşıma sistemleri ve video analiz çözümleri gibi uygulamalara altyapı sağlaması öngörülmektedir. Teknopark İstanbul Genel Müdürü Prof. Dr. Abdurrahman Akyol, bu sistemin yerli ekosistemin dijital dönüşümüne öncülük edeceğini belirtmiştir.

ULAK ve Netaş Arasında Kablosuz Haberleşme İşbirliği

ULAK Haberleşme AŞ ile Netaş Telekomünikasyon AŞ arasında da kablosuz haberleşme altyapılarına yönelik bir işbirliği protokolü imzalanmıştır. Protokol kapsamında mevcut ve gelecek nesil kablosuz erişim altyapılarının, yerli mühendislikle tasarlanıp test edilmesi ve sahada entegrasyonunun gerçekleştirilmesi planlanmıştır.

İşbirliği, ULAK’ın milli 4.5G ve 5G baz istasyonları çözümleri ile Netaş’ın radyo erişim ağları ve IP tabanlı iletişim sistemlerini bütünleştirecek şekilde yapılandırılmıştır. Bu ortaklık, kamu kurumları, afet yönetimi birimleri ve askeri kullanıcılar için güvenli, düşük gecikmeli ve esnek iletişim ağları oluşturmayı hedeflemektedir. Netaş CEO’su Sinan Dumlu, bu işbirliğinin Türkiye’nin dijital bağımsızlık vizyonuna katkı sunacağını ifade etmiştir

ASELSAN ve TÜBİTAK Arasında AR-GE İş Birliği Protokolü

Dördüncü gün, ASELSAN ile TÜBİTAK arasında yeni bir AR-GE işbirliği protokolü imzalanmıştır. Bu protokol kapsamında, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından sağlanan “süper teşvik” programından ASELSAN’ın azami ölçüde faydalanması hedeflenmiştir. Protokol, ASELSAN Genel Müdürü Ahmet Akyol ve TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Orhan Aydın tarafından imza altına alınmıştır.

_{Aselsan ile TÜBİTAK arasında Ar-Ge İş Birliği Protokolü imzalanıyor, 25 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Bu kapsamda, ASELSAN’ın yürüttüğü yüksek katma değerli teknoloji projelerinde TÜBİTAK ile daha uzun vadeli ve sistematik bir işbirliği modeli benimsenmiştir. Bu işbirliği sayesinde, özellikle oyun değiştirici nitelikteki sistemler için birlikte geliştirme stratejileri uygulanacaktır.

Kale Grubu ve ANDAR Stratejik Ortaklığı

Kale Grubu ile elektromekanik sistemler alanında faaliyet gösteren ANDAR firması arasında stratejik bir ortaklık anlaşması imzalanmıştır. Anlaşma, Kale Grubu’nun portföy dönüşüm stratejisi doğrultusunda ve Türkiye’nin savunma sanayiinde yerlileşme hedefleri kapsamında gerçekleştirilmiştir.

Stratejik ortaklık sayesinde Kale Grubu, ANDAR’ın havacılık ve savunma sanayisinde sunduğu çözümlere yatırım yaparak şirketin yurtiçi ve yurtdışındaki büyüme hedeflerine destek verecektir. ANDAR, özellikle insansız hava araçları, güdüm kitleri ve elektromekanik tahrik sistemleri gibi kritik alanlarda savunma sanayi ana yüklenicilerine (ASELSAN, TUSAŞ, ROKETSAN vb.) tedarik sağlamaktadır.

İmza törenine Kale Grubu adına Yönetim Kurulu Başkan Vekili Osman Okyay, Savunma ve Havacılık Grup Başkanı Ali Rıza Alptekin, Stratejiden Sorumlu Başkan Yardımcısı Abdullah Çerekçi ve ANDAR adına kurucu ortaklar Reşat Hakan Avcı, Serkan Kale ile Gökhan Koyuncu katılmıştır.

ANDAR Kurucu Ortağı Reşat Hakan Avcı, 2012’den bu yana özgün tasarımlar geliştirdiklerini ve ihracat faaliyetlerini genişlettiklerini belirtmiştir. Uzun yıllara yayılan AR-GE çalışmaları ve üretim teknolojisi yatırımları neticesinde teknik kabiliyetlerin artırıldığı, bu ortaklık sayesinde ise artan müşteri taleplerine yanıt verecek üretim kapasitesinin sağlanacağı ifade edilmiştir.

Avcı, Kale Grubu ile yürütülen işbirliğinin yalnızca iç pazarda değil, aynı zamanda küresel pazarlarda da etkili olacağını belirtmiştir. Anlaşmanın, Türkiye'nin savunma sanayisinde kritik teknolojilerde dışa bağımlılığını azaltma hedefiyle uyumlu olduğu vurgulanmıştır.

Sarsılmaz ile SSB Arasında 84.800 Tabanca Teslimatı Sözleşmesi

Sarsılmaz Silah Sanayi ile Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) arasında 84.800 adet SAR9 METE model tabancanın teslimatına yönelik yeni bir sözleşme imzalanmıştır. Sözleşme kapsamında, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı’na tamamen yerli mühendislik ile geliştirilen SAR9 METE tabancaları teslim edilecektir.

Söz konusu imza törenine SSB Başkanı Haluk Görgün ve Sarsılmaz Yönetim Kurulu Başkanı Latif Aral Aliş katılmıştır. Teslim edilecek tabancaların üretim sürecinin sürdürülebilirliği, daha önce gerçekleştirilen projelerle desteklenmektedir. Firma temsilcileri, daha önce 500 bini aşkın tabancanın kolluk kuvvetlerine teslim edildiğini belirtmiştir.

_{Fuarda sergilenen Sarsılmaz SAR9 METE CE, 25 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Sarsılmaz Satış Koordinatörü Nuri Kızıltan, SAR9 METE projesinin 2016 yılında başlatıldığını ve 30’ar bin atımlık ömür testlerini başarıyla tamamladığını açıklamıştır. Ürünün güvenilirliği bu testlerle doğrulanmıştır. Ayrıca firmanın AR tabanlı 7.62x39 milimetre mühimmat kullanan silahlarla ordu ihtiyacını karşılamaya yönelik geniş bir ürün portföyü sunduğu aktarılmıştır.

Sarsılmaz standında ayrıca tamamen yerli üretim olan robot köpek sistemleri de sergilenmiştir. Bu sistemlerin savunma ve güvenlik alanlarında kullanılmak üzere geliştirildiği belirtilmiştir. Firmanın mühimmat fabrikasında, özellikle dron tehditlerine karşı etkili olacak özel mühimmat üretiminin de yapıldığı ifade edilmiştir. Bu mühimmatın düşük maliyetli ve etkili olması sebebiyle makinalı tüfeklere alternatif olarak geliştirildiği açıklanmıştır.

Bakanların Açıklamaları ve Sektörel Değerlendirmeler

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın Açıklamaları

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, IDEF 2025 ziyareti kapsamında yaptığı açıklamada, Türkiye’nin savunma sanayisindeki yerlilik oranının geçmişte yüzde 20’lerdeyken bugün yüzde 80’lere ulaştığını belirtmiştir. Savunma sanayisinin yalnızca güvenlik değil, aynı zamanda ekonomik ve sosyal refah açısından da önemli bir alan olduğunu vurgulamıştır.

_{Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz ve Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün IDEF 2025'te, 25 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Yılmaz, savunma sanayisinde 100 bine yakın nitelikli istihdam bulunduğunu ve kişi başına düşen ihracatın bu sektörde 70 bin doları aştığını ifade etmiştir. Türkiye’nin insansız hava araçları, radar sistemleri, füzeler ve platform üretimi gibi alanlarda edindiği yetkinliklerin, sivil sanayi alanlarına da teknoloji transferi yoluyla katkı sunduğunu belirtmiştir.

Ayrıca Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla “Çelik Kubbe” projesi kapsamında çok katmanlı entegre hava savunma sistemi geliştirme çalışmalarına başlandığını açıklamıştır. Bu sistemin yapay zeka temelli olacağı ve farklı irtifalarda çok sayıda unsurun eş zamanlı olarak çalışabileceği bir altyapıya sahip olacağı belirtilmiştir.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in Değerlendirmeleri

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, fuar ziyareti sonrası yaptığı açıklamada, Türkiye'nin savunma sanayisinde çok hızlı bir şekilde en gelişmiş ülkelerle arasındaki farkı kapattığını belirtmiştir. Bu sürecin arkasında inovasyon ve verimlilik esaslı bir zorunluluğun bulunduğunu, Türkiye'nin kendi savunma ekosistemini kurarak uluslararası sistemlere bağımlılığı azalttığını ifade etmiştir.

_{IDEF 2025'i ziyaret eden Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 25 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Şimşek, savunma sanayisinin Türkiye’nin yüksek teknoloji ihracatında giderek daha büyük bir rol oynayacağını vurgulamıştır. Dünya genelinde savunma harcamalarının hızla arttığını belirten Şimşek, Türkiye’nin bu alanda büyüyen pazarlara hitap edebilme kabiliyetini kazandığını ve 1100’ü aşkın projeyle 100 milyar doların üzerinde bir proje hacmine ulaştığını söylemiştir.

Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın Açıklamaları

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, IDEF 2025’in artık bir dünya markası haline geldiğini belirtmiştir. Fuarın savunma sanayisi alanında bir pazar yeri ve prestijli bir vitrini temsil ettiğini söyleyen Bolat, bu yıl fuara 100’e yakın ülkeden katılım sağlandığını açıklamıştır.

Bolat, savunma sanayisinin tüm sanayilere olumlu bir itibar kazandırdığını, bu sektörün kilogram başı ihracat değerinin 68 dolara ulaştığını ve hedefin bu değeri 100 doların üzerine çıkarmak olduğunu ifade etmiştir. 2024 yılı ihracatının 7,15 milyar dolar olarak gerçekleştiğini, 2025 yılında ise bu rakamın 8 milyar doları aşmasının öngörüldüğünü belirtmiştir.

IDEF 2025 5. ve 6. Gün

Halka Açık Günlerin Başlaması

IDEF 2025 Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı, 26 Temmuz 2025 tarihi itibarıyla halkın ziyaretine açılmıştır. Fuarın ilk dört günü, devletlerarası görüşmeler, savunma sanayii iş birlikleri ve protokol düzeyinde temaslara ayrılmışken, son iki gün kamuoyuna ayrılmıştır. İstanbul Fuar Merkezi’nde gerçekleştirilen etkinliğe, Türkiye’nin çeşitli illerinden vatandaşlar katılım göstermiştir.

_{17. Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı "IDEF 2025", 27 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Ziyaretçiler, zırhlı kara araçlarından insansız hava araçlarına, balistik füze sistemlerinden radar ve elektronik harp çözümlerine kadar birçok sistemi inceleme fırsatı bulmuştur. Özellikle ASELSAN, ROKETSAN, TUSAŞ ve BAYKAR gibi firmalara ait platformların donanımları ve silah sistemleri, fuara gelenler tarafından ilgiyle incelenmiştir. Atatürk Havalimanı’ndaki statik alanda sergilenen sistemler de vatandaşların ziyaretine açık tutulmuştur.

Fuar alanında ayrıca simülasyon alanları, tanıtım gösterileri ve interaktif uygulamalar düzenlenmiştir. Mühendislik temelli sistemlere ilgi duyan genç ziyaretçiler için bu sunumlar gözlem ve deneyim imkânı sunmuştur. ASELSAN’ın radar sistemleri, BAYKAR’ın AKINCI ve KIZILELMA platformları, TUSAŞ’ın HÜRJET ve ANKA-3 projeleri ve ROKETSAN’ın TAYFUN BLOK-4 füze sistemi, ziyaretçilerin dikkatini çeken ürünler arasında yer almıştır.

Uluslararası Satış ve İşbirliği Anlaşmaları

KAAN Uçaklarının Endonezya'ya Satışı

IDEF 2025 kapsamında Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) ile Endonezya arasında 48 adet KAAN savaş uçağına yönelik satış sözleşmesi imzalanmıştır. Bu anlaşma, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) tarafından başlatılan ve TUSAŞ tarafından geliştirilen milli muharip uçak projesinin ilk uluslararası satış sözleşmesi olma niteliği taşımaktadır. İmza törenine, SSB Başkanı Haluk Görgün, Endonezya Savunma Bakanı Sjafrie Sjamsoeddin, TUSAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Cihad Vardan, Millî Savunma Bakan Yardımcısı ve TUSAŞ Yönetim Kurulu Başkanvekili Şuay Alpay ile TUSAŞ Genel Müdürü Mehmet Demiroğlu katılmıştır.

_{Endonezya'ya 48 adetlik KAAN uçağı satışında sözleşme imzalanıyor, 26 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Söz konusu satış anlaşması, 1,5 ay önce iki devlet arasında imzalanan bir çerçeve anlaşmanın ardından gerçekleştirilmiştir. Sözleşme kapsamında KAAN uçaklarının yalnızca Endonezya’ya teslimi değil, aynı zamanda üretim sürecine Endonezyalı şirketlerin katılımı da öngörülmektedir. Yerel kapasite geliştirme, teknolojik paylaşım ve ortak üretim hedefleri doğrultusunda oluşturulan iş birliği modeli, uzun vadeli savunma projelerinin temelini oluşturmaktadır. Satış anlaşması, Türkiye savunma sanayisinin tarihindeki en yüksek hacimli ihracat sözleşmelerinden biri olarak kayda geçmiştir.

Endonezya’ya Firkateyn Satışı ve Ortaklıklar

KAAN uçaklarının satış anlaşmasının öncesinde, TAİS Tersanesi ile Endonezya’daki muhatapları arasında deniz kuvvetlerine yönelik firkateyn üretimine dair sözleşme imzalanmıştır. Bu sözleşme, Endonezya Deniz Kuvvetleri için sınıfının en ileri teknolojilerine sahip bir firkateynin üretimini kapsamaktadır. Anlaşmada ASELSAN, ROKETSAN, HAVELSAN, TÜBİTAK SAGE ve TÜBİTAK BİLGEM gibi Türk savunma sanayi kuruluşları da katkı sağlayan taraflar arasında yer almıştır. Sözleşme, yerli katkı oranı yüksek, çok paydaşlı bir üretim modeli temelinde yapılandırılmıştır.

ASELSAN-Teknopark İstanbul Güvenlik Anlaşması

ASELSAN ile Teknopark İstanbul arasında tesis güvenliği sistemleri alanında bir çevre güvenliği sözleşmesi imzalanmıştır. Sözleşme kapsamında Teknopark İstanbul yerleşkesine ASELSAN tarafından geliştirilen ODAKAN kamera sistemleri, MİDAS ihlal tespit sistemleri ve yapay zekâ destekli KAHİN video analiz çözümleri kurulacaktır. Ayrıca mevcut kamera altyapıları, ASELSAN’ın KAYIN ENTERPRISE NAR kayıt çözümü ile değiştirilecektir.

_{ASELSAN ile Teknopark İstanbul arasında tesis güvenliği sistemleri alanında sözleşme imzalanıyor, 26 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Kurulacak sistemlerin tüm izleme ve kontrol işlemleri, MİRSAD Fiziki Güvenlik Bilgi Yönetimi Yazılımı üzerinden merkezi olarak yürütülecektir. Bu sistemler, ASELSAN’ın geliştirdiği yerli sensör ve yazılım altyapısı ile donatılmış FacilityGuard Güvenlik Sistemi’nin bir parçası olarak uygulanacaktır. ASELSAN hAlihazırda Türkiye genelinde 4.500’den fazla kamu tesisinde 160 bini aşkın kamera ve 5 bini aşkın kayıt sistemi ile güvenlik hizmeti sunmaktadır.

Ürün Lansmanları ve Vitrindeki Yenilikler

GAZAP ve HAYALET Uçak Bombalarının İlk Tanıtımı

Milli Savunma Bakanlığı AR-GE Merkezi tarafından geliştirilen GAZAP ve HAYALET isimli uçak bombaları, IDEF 2025 kapsamında ilk kez tanıtılmıştır. AR-GE Merkezi yetkililerince yapılan açıklamada, bu mühimmatların 12 yıllık birikim sonucunda geliştirildiği ve IDEF 2025’te sergilenen ürünlerin yüzde 80’inin sertifikasyon sürecini tamamladığı, geri kalan kısmının ise saha testlerine hazır olduğu belirtilmiştir.

GAZAP mühimmatı, parçacıklı yapısı sayesinde klasik MK84 bombalara göre daha yüksek etki alanına sahiptir. İçerisindeki 10.000 parçacık, patlama sırasında bir kilometrelik yarıçapta yayılmakta, bu sayede hedef bölgedeki unsurlara etkili biçimde nüfuz etmektedir. Mühimmatın metrekareye 10.16 parçacık düşürebildiği, bu yönüyle klasik mühimmatlara kıyasla yaklaşık üç kat daha etkili olduğu açıklanmıştır.

HAYALET mühimmatı ise yüksek nüfuz kabiliyeti ile ön plana çıkmaktadır. Beton, çelik ve kafes sistemleri içeren çok katmanlı hedeflere karşı yapılan saha testlerinde, mühimmatın 90 metre derinliğe kadar nüfuz ettiği ifade edilmiştir. HAYALET, NEB-1 ve NEB-2 olmak üzere iki versiyon hâlinde üretilmiş; bu iki mühimmat arasındaki fark, içerdikleri kimyasal dolgu malzemesinin farklılığına dayanmaktadır. Her iki mühimmat da kanat altı uyumluluk ve uçuş testlerini başarıyla tamamlamıştır.

“Gökyüzünün Ferrari’si” P.180 Avanti EVO

Baykar tarafından satın alınan İtalyan havacılık şirketi Piaggio Aerospace'in geliştirdiği P.180 Avanti EVO turboprop uçağı, IDEF 2025’te Atatürk Havalimanı’ndaki statik alanda sergilenmiştir. Uçak, yüksek performanslı yapısı ve çift motorlu tasarımıyla dikkat çekmiş, yönetici ve VIP taşımacılığı amacıyla geliştirilmiştir.

_{"Gökyüzünün Ferrari’si" olarak anılan P.180 Avanti EVO uçağı, 26 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Piaggio Aerospace'in baş test pilotu Lorenzo Villi, fuarın beşinci günü verdiği röportajda, Avanti EVO’nun teknik özelliklerini değerlendirmiştir. Villi, uçağın dünyanın en hızlı turboprop uçakları arasında yer aldığını, düşük yakıt tüketimi ve geniş iç hacmiyle ön plana çıktığını belirtmiştir. Kanat yapısı, düşük sürükleme ve yüksek verimlilik sağlayacak biçimde tasarlanmış; üç kaldırma yüzeyi bulunmakta ve ses yalıtımı açısından geliştirilmiş kabin yapısına sahiptir.

Resmi Ziyaretler

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş’ın Ziyareti

IDEF 2025’in son gününde Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş fuar alanını ziyaret etmiştir. Bakan Göktaş, Millî Savunma Bakanlığı, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı, ASELSAN, TUSAŞ, ROKETSAN ve Baykar stantlarını gezmiş; yürütülen projeler ve yerli-millî savunma sanayi ürünlerine dair yetkililerden bilgi almıştır. Ziyareti sırasında “Tayfun” füzesinin ve “Çelik Kubbe” sisteminin önünde fotoğraf çektirmiştir.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş’ın IDEF 2025 Ziyareti, 27 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)

Fuar alanındaki açıklamalarında, Türkiye’nin bazı illerinde meydana gelen orman yangınlarına değinmiş; devletin sahadaki tüm imkanlarını seferber ettiğini ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı olarak başta psikososyal destek olmak üzere çeşitli alanlarda hizmet sunduklarını ifade etmiştir. Ayrıca, IDEF’in savunma sanayi diplomasisinin önemli bir aracı olduğunu ve fuarda 33'ten fazla bakan ile 270’ten fazla anlaşmanın imzalandığını belirtmiştir.

Türkiye’de doğurganlık oranının düştüğünü ve nüfusun yaşlanmaya başladığını belirten Göktaş, bu süreci yönetmek üzere Nüfus Politikaları Kurulu’nun oluşturulduğunu ve ailelerin her türlü tehdide karşı korunması için tedbirler alınmaya devam edileceğini açıklamıştır. Nüfus konusunun millî beka meselesi olduğunu vurgulamış ve fuarın düzenlenmesinde katkı sağlayan tüm kurumlara teşekkür etmiştir.

Fuarın Kapanışı

IDEF 2025, 17. Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı olarak 6 gün süren programının ardından sona ermiştir. Etkinliğe 103 ülkeden yaklaşık 1.000 kişilik uluslararası heyet katılmıştır. Katılımcılar arasında savunma bakanları, genelkurmay başkanları ve kuvvet komutanları yer almıştır.

Fuarda toplamda 1.461 firmanın stand açtığı ve 120.000’den fazla ziyaretçiye ev sahipliği yapıldığı belirtilmiştir. Fuar süresince birçok ikili anlaşma ve sözleşme imzalanmış; B2B görüşmeler kapsamında savunma firmaları arası iş birliği olanakları değerlendirilmiştir. KOBİ’lerin fuayede oluşturulan özel alanda ürünlerini sergilemeleri sağlanmış, yerli üreticiler fuar boyunca çeşitli temaslarda bulunmuştur.

TSKGV Genel Müdürü Bilal Topçu, fuara ilişkin değerlendirmesinde, ASELSAN, TUSAŞ, ROKETSAN ve HAVELSAN dışındaki KOBİ’lerin de güvenle iş yapabileceğinin fuar sayesinde gösterildiğini ifade etmiştir. Topçu, toplamda 3.500’den fazla savunma sanayii firmasının bulunduğunu ve bunların 1.400’ünün IDEF 2025’te yer aldığını belirtmiştir.

Fuarda, millî savunma sanayisinin gelmiş olduğu seviyenin uluslararası kamuoyuna gösterildiği, hem büyük firmaların hem de alt yüklenici statüsündeki şirketlerin tanıtımlar yaptığı aktarılmıştır.