İMECE, Türkiye’nin yerli ve millî imkânlarla geliştirilen ilk metre altı çözünürlüklü yer gözlem uydusudur. Proje, yüksek çözünürlüklü elektro-optik uydu kamerası başta olmak üzere, uydu alt sistemlerinin ülke içinde tasarlanması, üretilmesi ve test edilmesi amacıyla yürütülmüştür.

TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen uydu, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile TÜBİTAK 1007 Programı desteğiyle, Millî Savunma Bakanlığı ve Savunma Sanayii Başkanlığı koordinasyonunda hayata geçirilmiştir.

Yaklaşık 700 kilogram kütleye sahip olan İMECE, Türkiye’nin yüksek çözünürlüklü uydu görüntüsü ihtiyacını karşılamak, coğrafi kısıt olmaksızın dünyanın her yerinden görüntü alabilmek ve sivil ile askerî alanlarda kullanılabilecek yerli uzay teknolojilerini geliştirmek amacıyla tasarlanmıştır. 22 Mayıs 2025 tarihinde Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterine “GÖKTÜRK-2B” adıyla dâhil edilmiştir.

^{İMECE (Tübitak Uzay)}

Proje Hedefi ve Amacı

İMECE Projesi’nin temel hedefi, yer gözlem uydularında kullanılabilecek alt sistemlerin, ekipmanların ve yazılımların Türkiye’de millî imkânlarla geliştirilmesini sağlamaktır. Proje kapsamında elektro-optik uydu kamerası, güç kontrolü ve dağıtım sistemleri, yıldızizler, güneş algılayıcı, tepki tekeri, elektrikli itki motoru, uçuş bilgisayarı ile X bant ve S bant haberleşme sistemleri gibi kritik bileşenlerin yerli olarak üretilmesi amaçlanmıştır.

Bu doğrultuda, uzay teknolojilerinde dışa bağımlılığın azaltılması, millî üretim kapasitesinin artırılması ve yüksek çözünürlüklü yer gözlem uydularının geliştirilmesi için gerekli altyapının oluşturulması hedeflenmiştir. Ayrıca proje; savunma, afet yönetimi, tarım, haritalama ve çevresel izleme gibi alanlarda kullanılabilecek görüntülerin ülke kaynaklarıyla elde edilmesini amaçlamaktadır.

Tarihçe ve Gelişim Süreci

İMECE Projesi, 2013 yılında TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü tarafından başlatılmıştır. Proje, Türkiye’nin ilk yerli yer gözlem uyduları olan BİLSAT, RASAT ve GÖKTÜRK-2’den edinilen teknik birikim üzerine inşa edilmiştir. 2017’de ekipman üretimi hız kazanmış, 2020’de Isıl Yapısal Yeterlilik Modeli’nin montaj ve entegrasyon faaliyetleri tamamlanmıştır.

2022 yılında uçuş modeli test aşamasına geçilmiş, Şubat 2023’te ABD’deki Vandenberg Uzay Kuvvetleri Üssü’ne gönderilmiştir. Aynı yıl 15 Nisan’da SpaceX’e ait Falcon 9 roketiyle fırlatılmış, yörünge testlerinin tamamlanmasının ardından 29 Nisan’da ilk yüksek çözünürlüklü test görüntüsü alınmıştır. İMECE, 22 Mayıs 2025’te Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterine “GÖKTÜRK-2B” adıyla resmen dâhil edilmiştir.

Fırlatma Bilgileri

İMECE Uydusu, 15 Nisan 2023 tarihinde Türkiye saatiyle 09.48’de ABD’nin California eyaletinde bulunan Vandenberg Uzay Kuvvetleri Üssü’nden SpaceX firmasına ait Falcon 9 roketiyle uzaya fırlatılmıştır. Fırlatma töreni, Ankara’daki TÜBİTAK Uzay yerleşkesinde Millî Savunma Bakanı Hulusi Akar ve TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal’ın katılımıyla gerçekleştirilmiştir.

Fırlatma operasyonu, olumsuz hava koşulları nedeniyle üç kez ertelendikten sonra başarıyla tamamlanmış, İMECE saat 12.24’te roketten ayrılarak yörüngesine yerleşmiş ve 12.29’da ilk sinyali iletmiştir. Aynı roketle TÜBİTAK UZAY tarafından geliştirilen AKUP, ASELSAN ve GÜMÜŞ firması iş birliğiyle üretilen KILIÇSAT ve PLAN-S tarafından geliştirilen CONNECTA T2.1 küp uyduları da uzaya gönderilmiştir.

^{İMECE: İlk Metre Altı Çözünürlüklü Uydu (TUA)}

Teknik Özellikler

İMECE, yaklaşık 700 kilogram kütleye ve 2 metre x 3,1 metre boyutlara sahiptir. Metre altı pankromatik çözünürlüğe, 3,96 metrelik kırmızı-yeşil-mavi-yakın kızılötesi bant çözünürlüğüne sahiptir. 1000 kilometre uzunluğunda ve 16,73 kilometre genişliğinde bir alanı tek seferde görüntüleyebilmekte, 320 megabayt/saniye brüt veri hızıyla yer istasyonuna veri aktarımı yapabilmektedir.

Uydu, X bant ve S bant haberleşme sistemleriyle donatılmıştır. Yönelim ve yörünge belirleme sistemlerinde yıldızizler, güneş algılayıcı, tepki tekeri, küresel konum belirleme sistemi alıcısı, manyetometre ve manyetik tork çubuğu yer almaktadır. Enerji ihtiyacı, sabit güneş panelleri ve güç kontrol-dağıtım ekipmanlarıyla karşılanmaktadır.

Elektro-optik kamera, Türkiye’de ilk kez tamamen yerli olarak tasarlanmış ve üretilmiştir. Uçuş bilgisayarı, elektrikli itki sistemi, veri sıkıştırma-kayıt-formatlama ekipmanı, arayüz kartları ve yer istasyonu yazılımları TÜBİTAK UZAY tarafından geliştirilmiştir. Görev ömrü beş yıl olarak planlanmıştır.

^{İMECE İle İlgili Teknik ve Genel Bilgiler (AA)}

Yörünge ve Görev Süresi

İMECE, 680 kilometre irtifada Güneş’e eş zamanlı (güneş senkron) yörüngede görev yapmaktadır. Bu yörünge, uydunun aynı bölgeyi belirli aralıklarla aynı aydınlatma koşullarında gözlemlemesine olanak tanımaktadır. Uydunun dünya çevresindeki bir turu yaklaşık 98 dakika sürmektedir.

Beş yıllık tasarım görev ömrü boyunca hedef tespiti, teşhis, doğal afet izleme, haritalama ve tarımsal uygulamalar gibi gözlem görevleri yürütmektedir. Uydu, Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterinde GÖKTÜRK-2B adıyla hizmet vermektedir.

Geliştirilen Alt Sistemler

İMECE Projesi kapsamında elektro-optik kamera, uçuş bilgisayarı, elektrikli itki sistemi, güç kontrol ve dağıtım birimleri, yıldızizler, güneş algılayıcı, tepki tekeri, küresel konum belirleme sistemi alıcısı, manyetometre ve manyetik tork çubuğu gibi kritik bileşenler TÜBİTAK UZAY mühendislerince tasarlanıp üretilmiştir.

Ayrıca X bant ve S bant haberleşme sistemleri, veri sıkıştırma-kayıt-formatlama ekipmanı, tepki tekeri arayüz ekipmanı, uçuş yazılımları, analiz yazılımları ve yer istasyonu yazılımları da millî olarak geliştirilmiştir. Bu sistemlerin bir araya gelmesiyle Türkiye, bir uydunun tüm aviyonik sistemlerini, haberleşme altyapılarını ve yönelim-yörünge kontrol bileşenlerini kendi imkânlarıyla üretebilir duruma gelmiştir.

Kullanım Alanları

İMECE, sivil ve askerî amaçlarla kullanılabilen çok yönlü bir yer gözlem uydusudur. Coğrafi kısıtlama olmaksızın dünyanın her bölgesinden görüntü elde edebilmektedir.

Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterinde GÖKTÜRK-2B adıyla görev yapan uydu, hedef tespiti ve teşhisi, doğal afet izleme, haritalama, tarımsal gözlem ve şehir planlama gibi alanlarda kullanılmaktadır. Ayrıca çevresel değişimlerin takibi, sınır güvenliği, altyapı planlaması ve arazi kullanım analizleri gibi uygulamalarda da veri sağlamaktadır.

Proje Paydaşları ve Kurumlar

Projenin yürütücülüğünü TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü üstlenmiştir. Finansmanı, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile TÜBİTAK 1007 Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Destek Programı tarafından sağlanmıştır.

Müşteri kurumu Savunma Sanayii Başkanlığı, son kullanıcısı ise Hava Kuvvetleri Komutanlığı’dır. Uydu, testlerin tamamlanmasının ardından Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterine alınmış ve GÖKTÜRK-2B olarak adlandırılmıştır.

TÜBİTAK MAM sabit güneş paneli, TÜBİTAK UME manyetometre ve manyetik tork çubuğu üretimini üstlenmiştir. ASELSAN, GÜMÜŞ, PLAN-S ve TUSAŞ gibi kurumlarla iş birlikleri gerçekleştirilmiştir.

Test ve Entegrasyon Süreci

İMECE’nin montaj, entegrasyon ve test çalışmaları TÜBİTAK UZAY tarafından yürütülmüştür. 2020’de Isıl Yapısal Yeterlilik Modeli montajı tamamlanmış, bu model ısıl vakum ve titreşim testlerinden geçirilmiştir.

Çevresel testler, sıcaklık değişimleri, basınç farklılıkları, titreşim ve akustik etkilere dayanıklılığın değerlendirilmesi amacıyla uygulanmıştır. 2022’de uçuş modeli entegrasyonuna geçilmiş, nihai montaj TUSAŞ Uzay Sistemleri Entegrasyon ve Test Merkezi’nde gerçekleştirilmiştir.

Haziran 2022’de son kontrol testlerinden başarıyla geçen İMECE, 2023 Şubat ayında fırlatma üssüne gönderilmiştir. Fırlatmanın ardından yapılan devreye alma testleriyle sistem performansının yörüngede doğruluğu kanıtlanmıştır.

İlk Sinyal ve Görev Başlangıcı

İMECE, 15 Nisan 2023’te fırlatıldıktan sonra saat 12.24’te roketten ayrılmış ve 12.29’da TÜBİTAK UZAY yer istasyonuna ilk sinyali iletmiştir. Bu süreç, Ankara’daki TÜBİTAK UZAY yerleşkesinde izlenmiştir.

29 Nisan 2023’te ilk yüksek çözünürlüklü test görüntüsü alınmış, uydunun yörünge testleri başarıyla tamamlanmıştır. Elektro-optik kamera, haberleşme ve güç sistemlerinin performans verileri değerlendirilmiş, uydu operasyonel duruma getirilmiştir.

^{Türkiye'nin İlk Yerli ve Milli Gözetleme Uydusu İMECE Uzaya Fırlatıldı (AA)}

Envantere Alınışı (GÖKTÜRK-2B)

İMECE, 22 Mayıs 2025’te Hava Kuvvetleri Komutanlığı Ahlatlıbel Keşif Uydu Komutanlığı’nda düzenlenen törenle envantere alınmıştır. Uydu, Hava Kuvvetleri’nin uydu isimlendirme standartları gereği “GÖKTÜRK-2B” adını almıştır.

TÜBİTAK UZAY Enstitü Müdürü Mehmet Nefes, yüzde 90’ın üzerinde yerlilik oranına ulaşıldığını belirtmiş, kabul testlerinin ardından uydunun Türk Silahlı Kuvvetleri hizmetine resmen girdiğini ifade etmiştir.

Yerli Üretim ve Teknoloji Kazanımları

İMECE Projesi, Türkiye’nin uzay teknolojilerinde millî üretim kabiliyetini güçlendirmeyi hedeflemektedir. Uydu bileşenlerinin büyük bölümü yerli olarak tasarlanmış, geliştirilmiş ve üretilmiştir. Elektro-optik kamera, uçuş bilgisayarı, elektrikli itki sistemi, güç kontrol birimleri, haberleşme sistemleri, yıldızizler, güneş algılayıcı, manyetometre ve tepki tekeri gibi sistemler millî imkânlarla üretilmiştir.

TÜBİTAK UZAY tarafından geliştirilen yer istasyonu yazılımları, yönelim ve yörünge belirleme algoritmaları ile analiz yazılımları, Türkiye’nin uydu görevlerinde bağımsız kontrol kabiliyeti kazanmasına katkı sağlamıştır.

Yerli üretimle kazanılan teknoloji birikimi, Türkiye’nin elektro-optik uydu kamerası üretiminde kendi kendine yeter hâle gelmesini ve bu alanda ihracat potansiyeli elde etmesini mümkün kılmıştır.

İnsan Kaynağı ve Eğitim Katkısı

İMECE Projesi, uzay teknolojileri alanında yetişmiş insan kaynağını artırmıştır. Projede görev alan mühendisler, sistem tasarımı, entegrasyon, test, haberleşme ve yörünge kontrolü gibi alanlarda doğrudan deneyim kazanmıştır.

TÜBİTAK UZAY bünyesindeki çalışmalar sayesinde genç mühendisler, uydu geliştirme süreçlerinin her aşamasında görev almış, nitelikli personel havuzu oluşmuştur. Projede kazanılan bilgi birikimi, üniversiteler ve sanayi kuruluşlarıyla paylaşılarak yeni uygulama alanları geliştirilmiştir.

Takım Uydu Geliştirme Projesi

İMECE Projesiyle elde edilen teknik birikim, 2024’te başlatılan “Yüksek Çözünürlüklü Takım Uydu Geliştirilmesi Projesi”ne temel oluşturmuştur. TÜBİTAK UZAY yürütücülüğünde sürdürülen proje, İMECE’de kazanılan teknolojilerin çoklu uydu sistemlerine uyarlanmasını ve bu sistemlerin koordineli çalışmasını hedeflemektedir.

Takım Uydu Projesi, İMECE’de geliştirilen elektro-optik kamera, uçuş bilgisayarı, haberleşme alt sistemleri ve güç birimlerinin daha küçük uydularda kullanılabilir hâle getirilmesini amaçlamaktadır.

^{İMECE (TUA)}

Türkiye’nin Uzay Teknolojilerindeki Konumu

İMECE Projesi, Türkiye’nin uzay teknolojileri alanındaki konumunu güçlendirmeyi hedeflemektedir. Bu projeyle Türkiye, metre altı çözünürlüklü elektro-optik kamera sistemine sahip yer gözlem uydusunu tamamen kendi imkânlarıyla geliştiren ülkeler arasına girmiştir.

TÜBİTAK UZAY’ın yürüttüğü İMECE, BİLSAT, RASAT ve GÖKTÜRK-2 projeleriyle başlayan yerli uydu geliştirme sürecinin ileri bir aşamasını temsil etmektedir. Bu süreçte edinilen mühendislik kabiliyetleri, sistem tasarımı, entegrasyon ve test süreçlerinde kullanılmıştır.

İMECE’nin Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterine GÖKTÜRK-2B adıyla girmesi, millî savunma alanında uzay tabanlı sistemlerin operasyonel olarak kullanılabileceğini göstermiştir.