İslam Seçen, 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Türkiye’de klasik cilt sanatına katkıda bulunan isimlerden biridir. Osmanlı döneminden miras kalan geleneksel kitap sanatlarıyla ilgilenmiş, hem uygulayıcı hem de eğitici olarak bu alanda çalışmalar yapmıştır. Eser üretmenin yanı sıra öğrenci yetiştirmiş, çeşitli kurumlarda görev almış ve yurt içi ile yurt dışında restorasyon projelerinde bulunmuştur. Seçen’in çalışmaları, klasik cilt sanatının korunması ve gelecek nesillere aktarılmasına yönelik bir süreci yansıtmaktadır.
Doğumu ve Eğitiminin İlk Yılları
1936 yılında Kosova’nın Priştine kentinde doğan İslam Seçen, ilk ve orta öğrenimini burada tamamladı. Sanata olan ilgisi onu 1952 yılında Kosova'nın İpek kasabasındaki PEC Güzel Sanatlar Akademisine yönlendirdi. Burada heykel ve resim eğitimi aldı. 1957 yılında Türkiye’ye gelerek İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi’ne ikinci sınıftan giriş yaptı.
Sanat Eğitimi ve Hocaları
İstanbul’daki eğitimi sırasında dönemin önemli sanatçılarından klasik ve modern cilt eğitimi aldı. Prof. Dr. Sacit Okyay’dan klasik (Doğu) cilt, Prof. Dr. Emin Barın’dan modern (Batı) cilt ve kaligrafi dersleri gördü. Ayrıca, Necmeddin Okyay’dan da klasik cilt sanatı üzerine eğitim aldı. Bu dönemde sağlam bir ekolün temsilcisi olarak yetişti. 1960 yılında akademiden diplomasını aldı, 1961 yılında ise Yüksek Dekoratif Sanatlar Bölümü’nden mezun oldu.
Süleymaniye Kütüphanesi ve Kurumsal Hizmetler
1961 yılında Kültür Bakanlığı'nın isteği üzerine Süleymaniye Kütüphanesi’nde Cilt ve Patoloji Servisi’ni kurdu. Oldukça zor koşullarda bu hizmeti hayata geçiren Seçen, zamanla binlerce kitabı restore ederek önemli bir kültürel mirasın korunmasını sağladı. 1973 yılında Kültür Bakanlığı tarafından başuzmanlığa atandı. Süleymaniye Kütüphanesi’nde tam 27 yıl hizmet verdi.
Yurt Dışı Faaliyetleri ve Gülbenkian Müzesi
İslam Seçen, sadece Türkiye’de değil, uluslararası alanda da restorasyon çalışmalarına katıldı. 1969 yılında Portekiz’in Lizbon kentindeki Gulbenkian Müzesi’nde sel felaketinde zarar görmüş İslami el yazmalarını incelemek üzere iki ay çalıştı. 1970’te tekrar davet edildi ve 10 ay boyunca bu yazmaların restorasyonunu gerçekleştirdi. Memuriyetinin izin verdiği ölçüde bu müzedeki çalışmalarına 32 yıl boyunca devam etti.
Akademik Görevleri ve Hocalığı
Seçen, sanat pratiği kadar eğitimci kimliğiyle de tanındı. 1966-1968 yılları arasında Eyüp Ortaokulu’nda resim ve el sanatları dersleri verdi. 1977-2013 yılları arasında Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nde Geleneksel Türk Sanatları Bölümü’nde klasik ciltçilik dersleri verdi. 2001 yılında yaş haddinden emekli oldu. 2007’ye kadar Mimar Sinan’da ders vermeye devam etti. 2014’ten itibaren Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi’nde cilt dersleri verdi. Öğrencileri arasında Yrd. Doç. Dr. Habib İsmen, Prof. Dr. Kazım Hacımeyliç, A. Betül Oral ve Melike Kazaz gibi isimler bulunmaktadır.
İslam Seçen (Anadolu Ajansı)
Sanat Anlayışı ve Görüşleri
İslam Seçen, cilt sanatını yaşamının merkezine almış ve bu alanda uzun yıllar çalışmıştır. “Sanatın sonu yok” diyerek, klasik kitap sanatlarına olan ilgisini her zaman sürdürmüştür. Bu sanatı yalnızca bir teknik beceri değil, kültürel bir miras olarak görmüştür.
1961’de yok denecek kadar az imkânla kurduğu Süleymaniye Kütüphanesi Cilt ve Patoloji Servisi’nde birçok zorlukla karşılaşmıştır. Ancak çalışmalarını sürdürmüş, kişisel çıkar gözetmeden bu sanatın korunmasına ve aktarılmasına odaklanmıştır.
Ödüller ve Onurlandırmalar
İslam Seçen, uzun yıllar süren sanat ve eğitim hayatı boyunca çeşitli ödüllerle onurlandırılmıştır:
2012
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından Kültür ve Sanat Büyük Ödülü verildi.
2015
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Yaşayan İnsan Hazineleri Ödülüne layık görüldü. Ayrıca Gümüş Lale Ödülü sahibidir.
Vefatı
İslam Seçen, uzun süre mücadele ettiği kanser hastalığı sonucunda 30 Kasım 2019 tarihinde İstanbul’daki evinde vefat etti. Cenazesi 1 Aralık 2019’da Fatih Camii’nde kılınan öğle namazını müteakip, Yeni Kozlu Mezarlığı’nda toprağa verildi.
