Toplumlarda baskıcı bir otorite karşısında insanların söyledikleriyle aslında ne düşündükleri her zaman örtüşmeyebilir. Güçlü bir siyasal ya da sosyal figürün bulunduğu ortamlarda sergilenen davranış biçimiyle, o figürün olmadığı anlarda dile getirilen düşünceler arasında ciddi farklar oluşabilir. İnsanlar çoğu zaman gerçekte ne hissettiklerini bastırarak, sistemin ya da liderin beklediği gibi davranmayı tercih eder. Bu, yalnızca korkudan değil, aynı zamanda sosyal hayatta var kalabilmenin bir stratejisi olarak da ortaya çıkar.
James C. Scott’ın açık ifade (public transcript) ve gizli ifade (hidden transcript) kavramlarını temsil eden bir görsel. (Görsel yapay zeka ile oluşturulmuştur.)
James C. Scott bu durumu anlamak için iki temel kavram önerir: public transcript (açık ifade) ve hidden transcript (gizli ifade). Bu iki kavram, özellikle ezilen, bastırılan ya da doğrudan gözetim altında yaşayan grupların gündelik hayatta nasıl davrandıklarını ve sessizce nasıl direndiklerini açıklamak için oldukça işlevseldir.
Açık ifade (public transcript), baskı altında olan bireylerin ya da grupların, güçlü olanın doğrudan gözetimi altındayken sergiledikleri davranış biçimidir. Bu alan, dışarıya açık, herkesin gördüğü bir "sahne" gibidir. İnsanlar burada çoğunlukla itaatkar, sessiz, uyumlu ve hatta zaman zaman yapay biçimde saygılı davranırlar. Bu tür bir tutumun altında yatan neden çoğu zaman içselleştirilmiş bir inançtan çok, cezalandırılma ihtimalidir. Açık ifade, yüzeyde sorunsuz görünen bir toplumsal düzenin korunmasına hizmet eder. Öte yandan bu görüntünün altında genellikle bastırılmış bir rahatsızlık, görünmeyen bir hoşnutsuzluk yatar.
Gizli ifade (hidden transcript) ise otoritenin doğrudan erişemediği, daha mahrem ya da güvenli alanlarda ortaya çıkar. Bu, bir grup insanın kendi aralarındaki konuşmaları, paylaştıkları hikayeler, şakalar ya da birlikte taşıdıkları travmalar üzerinden gelişen alternatif bir ifade biçimidir. Burada egemen figür hakkında yapılabilecek doğrudan eleştiriler, alaylar ya da şifreli anlatılar kendine yer bulur. Bu ifade biçimi, her zaman açık bir isyan anlamına gelmez. Zamanla biriken ve görünmez bir direnişi besleyen bir alan haline gelir.
Scott’a göre bu ayrım, direnişin sadece sokaklara dökülmek, pankart açmak ya da yüksek sesle konuşmak olmadığını gösterir. Direniş, bazen sessiz kalmakla, bazen bir bakışla ya da ima dolu bir sözle de yapılabilir. Gizli ifade (hidden transcript), görünüşte sıradan olanın içinde gizlenmiş politik anlamları ortaya çıkarır. Gündelik hayatın içinde, yüzeyin altına dikkatli bakıldığında bu anlamları fark etmek mümkün olur.
Açık ifade ve gizli ifade arasında sabit ve net bir çizgi yoktur. Bu iki alan arasında geçişkenlik vardır. Baskı ne kadar artarsa, gizli ifade o kadar genişler. Bazı durumlarda ise gizli olan, zamanla açık alana sızmaya başlar. Bu sızıntılar küçük başlasa da, kolektif öfkenin ve taleplerin görünür hale gelmesiyle büyük toplumsal hareketlerin kıvılcımına dönüşebilir. Sessizliğin içinden yankılanan bu sesler, tarihte birçok dönüşümün başlangıcını oluşturmuştur.
James C. Scott’ın ortaya koyduğu bu iki kavram, güç ilişkilerinin yalnızca görünenle anlaşılmayacağını anlatır. Sessizlik her zaman rıza anlamına gelmez; bazen o sessizliğin ardında güçlü, birikmiş ve sadece fırsat kollayan bir direniş vardır. Açık ifade, toplumun yüzeye sunduğu uyumlu ve düzenli sahneyi temsil ederken; gizli ifade, bu sahnenin arkasında biriken itirazı, öfkeyi ve değişim isteğini taşır. Çoğu zaman, asıl hikaye o perde arkasında yazılır.