Jim Clark (4 Mart 1936 – 7 Nisan 1968), İskoç otomobil yarış pilotudur. 1960–1968 yılları arasında Formula 1 Dünya Şampiyonası'nda Lotus takımı adına yarışmış, 1963 ve 1965 sezonlarında dünya şampiyonu olmuştur. Kariyeri boyunca 25 Grand Prix zaferi elde eden Clark, 1965 yılında Indianapolis 500 yarışını da kazanmıştır. Motor sporları tarihinde önde gelen isimlerden biri olarak kabul edilir. 7 Nisan 1968'de Hockenheim pistinde geçirdiği kaza sonucu yaşamını yitirmiştir.
Erken Yaşamı
Jim Clark, İskoçya'nın Fife bölgesinde bir çiftçi ailesinin oğlu olarak doğdu. Dört ablası vardı. Aile, 1942 yılında Berwickshire’daki Edington Mains Çiftliği'ne taşındı ve Clark burada çiftçi bir genç olarak büyüdü. Eğitimine Chirnside Okulu'nda başladı, ardından Edinburgh’daki Clifton Hall ve Musselburgh’daki Loretto School’da devam etti. Sporda yetenekli bir öğrenciydi; özellikle kriket ve hokeyde başarılıydı. 16 yaşında, aile çiftliğinde çalışmak üzere eğitimini yarıda bıraktı.
Jim, çocuk yaşta traktör kullanmaya başladı ve araba sürme tutkusu kısa sürede gelişti. Ancak gençliğinde, yarışçılık kariyerine dair bir hayali yoktu; öncelikli hedefi çiftçi olmaktı.
Zandvoort Grand Prix, Jim Clark yarış başlagıcından önce. (Nationaal Archief)
Yarış Kariyerinin Başlangıcı
Clark, Ednam Young Farmers Club üyesi olarak motor sporlarıyla tanıştı. 1953’te ehliyetini aldıktan sonra Ian Scott-Watson’ın teşvikiyle Berwick & District Motor Club’a katıldı. 1956 yılında Crimond pistinde katıldığı ilk resmi yarışta, güçlü rakipleri arasında sonuncu olmasına rağmen etkileyici turlar attı.
1957’de Charterhall'da Porsche 1600 S ile kazandığı ilk zaferi, kariyerinde dönüm noktası oldu. Bu zafer, Border Reivers takımının yeniden kurulmasına yol açtı. Jim Clark, kısa sürede İskoçya'nın yerel pistlerinde adını duyurdu ve hızla ulusal ve uluslararası yarışlara katılmaya başladı.
Zandvoort Grand Prix, Graham Hill (10) Jim Clark'ı (6) takip ediyor. (Nationaal Archief)
Lotus ve Formula 1
Clark’ın yeteneği, Lotus takım patronu Colin Chapman’ın dikkatini çekti. 1960 yılında Lotus Formula 1 takımına katıldı. İlk büyük başarısını 1962'de Lotus 25 ile üç Grand Prix kazanarak gösterdi ve şampiyonayı ikinci sırada tamamladı. 1963 sezonunda tam anlamıyla zirveye çıktı: 10 yarışlık sezonda 7 zafer kazanarak 27 yaşında Dünya Şampiyonu oldu ve o dönemde şampiyonluğu kazanan en genç pilot oldu.
1965 yılında bir kez daha Formula 1 Dünya Şampiyonu oldu. Aynı yıl, motor sporları tarihinde eşi benzeri görülmemiş bir başarıya imza atarak hem Formula 1 şampiyonluğunu hem de Indianapolis 500 zaferini aynı sezonda kazandı. Clark, Indy 500'ü kazanan ilk Britanyalı ve 49 yıl sonra bu yarışı kazanan ilk Amerikalı olmayan pilot oldu.
1966 ve 1967 yıllarında çeşitli teknik sorunlar ve şanssızlıklar nedeniyle şampiyonluk mücadelesinde geri planda kaldı. Ancak 1967’de efsanevi Lotus 49'un direksiyonunda dört Grand Prix kazandı. 1968 sezonuna Güney Afrika Grand Prix’sini kazanarak şampiyonluk mücadelesine hızlı bir giriş yaptı.
Ölümü
7 Nisan 1968’de, Almanya’nın Hockenheim pistinde düzenlenen bir Formula 2 yarışında Clark’ın Lotus 48 aracı 170 mph (yaklaşık 274 km/s) hızla pistten çıktı ve bir ağaca çarptı. Kazada boynu kırıldı ve kafatası çatladı; olay yerinde hayatını kaybetti. O dönem, kazanın muhtemel nedeninin arka lastikteki bir patlak olduğu düşünülmektedir.
Jim Clark’ın ölümü, motor sporları dünyasında geniş yankı uyandırdı. Dönemin spor kamuoyu tarafından sürüş yeteneği, dürüstlüğü ve kişiliğiyle tanınan Clark, birçok rakibi ve izleyici tarafından saygı görüyordu. Formula 1'de güvenlik standartlarının geliştirilmesine yönelik çalışmalar, Clark’ın hayatını kaybetmesinin ardından hız kazandı.
Başarıları
- Formula 1 Dünya Şampiyonlukları: 1963, 1965
- Grand Prix Zaferleri: 25 (72 yarışta)
- İndy 500 Zaferi: 1965
- Tasman Serisi Şampiyonlukları: 1965, 1967, 1968
- British Touring Car Championship (BTCC) Şampiyonu: 1964
- Formula 2 Şampiyonlukları: 1964, 1965
Jim Clark 1963'te Hollanda Grand Prix'sini kazandı. (Nationaal Archief)
Mirası
Jim Clark, motor sporlarında oldukça önemli bir isim olmuştur. Onun adı:
- Jim Clark Motorsport Museum (Duns, İskoçya),
- Jim Clark Clock (Chirnside, İskoçya),
- Jim Clark Statue (Kilmany, İskoçya),
- Jim Clark Memorial (Hockenheim, Almanya) gibi anıtlarda yaşatılmaktadır.
Jim Clark, 1990 yılında Motorsports Hall of Fame of America'ya seçilmiştir. Yarış kariyeri süresince gösterdiği performans, sürüş yeteneği ve sportif yaklaşımı nedeniyle motor sporları tarihinde önemli bir figür olarak kabul edilmektedir.
