Kapüşonlu Akbaba, 67–70 cm uzunluğunda, kahverengi tonlarında, başı tüysüz ve yüzü çıplak olan, tıknaz görünümlü bir akbabadır. Tüyleri dağınık ve scruffy bir görünüme sahiptir. Genç bireylerin yüzü soluk mavi renkte olup başındaki örtü daha koyu kahverengidir.

Yayılım ve Habitat

Bu tür, Sahra Altı Afrika'da geniş bir coğrafi yayılıma sahiptir. Batı Afrika’dan Doğu Afrika’ya ve güneyde Güney Afrika Cumhuriyeti’ne kadar uzanır. Toplam yayılım alanı yaklaşık 22.500.000 km² olarak tahmin edilmektedir.

Habitat tercihleri arasında orman kenarları, açık savanalar, çayırlıklar, çöller ve insan yerleşimleri bulunur. Özellikle insanlar tarafından hoşgörüyle karşılandığı bölgelerde yüksek yoğunlukta bulunabilir. 4.000 metreye kadar olan rakımlarda gözlenebilir ancak en yoğun bulunduğu yükseklikler 1.800 metrenin altıdır.

^{Necrosyrtes Monachus (Kapüşonlu Akbaba) Görünümü (Flickr)}

Popülasyon ve Eğilim

Küresel olası toplam birey sayısı yaklaşık 197.000, olgun birey sayısı ise tahmini 131.000 civarındadır. Ancak bu sayıların son on yılda dramatik biçimde düştüğü tahmin edilmektedir. Batı Afrika’daki bazı bölgelerde tür neredeyse tamamen yok olmuştur.

Tehditler

Kapüşonlu Akbaba, IUCN Kırmızı Listesi'nde "Kritik Tehlike Altında (CR)" olarak sınıflandırılmıştır. Ana tehditler şunlardır:

• Zehirlenme: Gıda zincirinde veya doğrudan hedef alınarak, özellikle geleneksel tıp veya hayvan kaçakçılığı için zehirlenmeler.
• Yasadışı ticaret: Özellikle Batı Afrika’da geleneksel inançlara dayalı tıbbi kullanım nedeniyle yaygındır. Nijerya, bu konuda başlıca odak noktasıdır.
• Doğal yaşam alanlarının bozulması ve kaybı
• İkinci el pestisit zehirlenmeleri
• Elektrik hatlarıyla çarpışma ve elektroküsyon
• Yumurtaların ve yavruların toplanması

Biyoloji ve Üreme

Kapüşonlu Akbabalar yıl boyunca ürer, ancak coğrafi bölgelere göre üreme mevsimi değişiklik gösterir:

• Batı Afrika ve Kenya: Kasım–Temmuz
• Kuzeydoğu Afrika: Ekim–Haziran
• Güney Afrika: Mayıs–Aralık

Tek yumurtadan oluşan kuluçkada, kuluçka süresi 46–54 gün, yuvadan uçuş süresi ise 80–130 gün arasındadır. Yavru bireyler yuvadan ayrıldıktan sonra 3–4 ay boyunca ebeveyn bakımına ihtiyaç duyar. İlk üreme yaşı genellikle 4–5 yıl arasındadır.

^{Necrosyrtes Monachus (Kapüşonlu Akbaba) Hakkında (Wildvisions)}

Kullanım ve Ticareti

• Besin: Bazı bölgelerde insan tüketimi için kullanılmaktadır.
• Geleneksel tıp: Vücut parçaları inanç temelli uygulamalar için ticarete konu olmaktadır.
• Ticari Satış: Canlı veya taksidermi örnekleri uluslararası düzeyde gösterim amacıyla satılmaktadır.

Koruma Durumu ve Önerilen Önlemler

Bu tür, CITES Ek II ve CMS Ek I ve II'de listelenmiştir. Ayrıca Afrika-Avrasya akbabalarının korunması için hazırlanan Çok Türlü Eylem Planı (MsAP) kapsamındadır.

Önerilen önlemler arasında şunlar yer almaktadır:

• Zehirlenme olaylarına karşı hızlı müdahale ekiplerinin eğitimi,
• Yerel halkta farkındalık yaratılması,
• Kaçakçılığa karşı yasa uygulamalarının sıkılaştırılması,
• Koruma bölgelerinde popülasyon izleme ve tür dağılımının takibi,
• Ekosistem hizmetlerinin ekonomik değeri üzerine çalışmalar yapılması.