Karadeniz Vapuru Seyyar Sergisi, Türkiye Cumhuriyeti tarafından 1926 yılında düzenlenen ve Karadeniz Vapuru ile Akdeniz, Atlas Okyanusu ve Avrupa’nın önemli liman şehirlerine yapılan seyyar bir tanıtım ve ticaret sergisidir. Cumhuriyet tarihinin ilk dış seyahatli uluslararası fuar organizasyonu olan bu sergi, Türkiye'nin üretim ve sanat ürünlerini yurtdışında tanıtmak, dış ticaret imkânlarını artırmak ve diplomatik ilişkileri güçlendirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir.

^{Seyyar Sergi Amblemi (Atatürk Ansiklopedisi)}

Tarihçe

Dünyada bilinen ilk uluslararası sergi 1851’de İngiltere’de düzenlenen Londra Evrensel Sergisi kabul edilmektedir. Osmanlı Devleti de bu sergiye katılan 28 ülke arasında yer almıştır. I. Dünya Savaşı sonrasında dünya devletleri büyük ekonomik kayıpların telafisi için dış pazar arayışına yönelmiş, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti de bu doğrultuda girişimlerde bulunmuştur. 1925 yılında Türkiye, Paris’te düzenlenen Uluslararası Dekoratif ve Endüstriyel Sanat Fuarı’na katılmış, ardından kapsamlı bir dış tanıtım için seyyar bir sergi düzenleme kararı alınmıştır.

Seyyar Sergi konusu, 1925 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Ticaret Bakanlığı bütçesi görüşülürken gündeme gelmiş, Ticaret Bakanı Ali Cenani Bey tarafından ortaya atılan proje kabul edilmiştir. Cenani Bey, bir vapurun sergi haline dönüştürülerek Avrupa limanlarında Türk mallarının ve sanat eserlerinin tanıtılmasını önermiş, bu doğrultuda Karadeniz Vapuru seçilmiştir. Proje için 100 bin lira tahsis edilmiştir.

Hazırlık Süreci

Vapur, 3 Nisan 1926'da şehir hatlarındaki son seferini yaptıktan sonra Seyyar Sergi Komisyonu emrine verilmiş ve Haliç’te havuza alınarak sergiye uygun şekilde düzenlenmiştir. Asıl rengi siyah olan vapur beyaza boyanmış, ambarlar sergi salonlarına dönüştürülmüş ve gerekli teşrifat yapılmıştır. Sergi düzenleme komisyonu ve İstanbul Ticaret Odası'na bağlı Beynelmilel Sergiler Panayırı Komisyonu’nun öncülüğünde hazırlıklar Mayıs 1926 sonunda tamamlanmıştır.

^{Mustafa Kemal Atatürk Seyyar Sergi'de (Atatürk Ansiklopedisi)}

Yolculuk ve Ziyaret Edilen Limanlar

Karadeniz Vapuru, 12 Haziran 1926'da İstanbul’dan hareket etmiş ve 13 Haziran’da Mudanya’ya ulaşmıştır. Burada Mustafa Kemal Paşa tarafından denetlenen sergi, onun olumlu görüş ve takdirlerini almıştır. Ardından Avrupa yolculuğuna başlayan vapur, sırasıyla şu limanlara uğramıştır:

• Bona (Cezayir)
• Barcelona (İspanya)
• Havre (Fransa)
• Londra (İngiltere)
• Amsterdam (Hollanda)
• Hamburg (Almanya)
• Stockholm (İsveç)
• Helsinki (Finlandiya)
• Leningrad (Rusya)
• Danzig ve Gdynia (Polonya)
• Kopenhag (Danimarka)
• Anvers (Belçika)
• Marsilya (Fransa)
• Cenova ve Napoli (İtalya)

Yolculuk 86 gün 22 saat sürmüş, 9986 mil mesafe kat edilmiş, 2778 ton kömür ve 971 ton tatlı su tüketilmiştir. 13 Avrupa ülkesinin 16 limanı ziyaret edilmiş ve yaklaşık 65 bin kişi tarafından gezilmiştir.

^{Karadeniz Vapuru Mürettebatı (Kıbrıs Türk Kıyı Emniyeti ve Kurtarma)}

Katılımcılar ve Organizasyon

Karadeniz Vapuru’nda sadece tüccar ve mürettebat değil, dönemin sanatçıları, basın mensupları ve devlet adamları da yer almıştır. Katılımcılar arasında Kemalettin Kamu, Vâlâ Nurettin, Bedia Celal Hanım, Dündar Bey, sanatçı ve akademisyenler ile çeşitli kamu görevlileri bulunmaktaydı. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası, Osman Zeki Üngör şefliğinde gemiye eşlik etmiştir.

Mürettebat toplam 125 kişiden oluşmuş, seyahat eden toplam kişi sayısı 285 olmuştur. Sergi sırasında vapurda 16 balo ve ziyafet düzenlenmiş, gemi dışında 36 davete iştirak edilmiştir.