Karakulak (Caracal caracal), hayvanlar aleminin nesli tükenmekte olan üyelerinden ve felidae yani kedigiller familyasından olan vahşi bir hayvandır. Dış görünümü sebebiyle vaşağa oldukça benzetilen bu hayvan, kimi zaman farklı isimlerle de anılmıştır. Daha sonrasında yapılan DNA çalışmaları ile kendi başına ayrı bir tür olduğu ortaya çıkmıştır. Türkiye'nin belirli bölgelerinde de bulunan bu hayvan, neslinin tükenmesi tehlikesiyle karşı karşıyadır.
Özellikleri
Erkekleri 12-18 kg arasında değişirken, dişileri ise erkeklere kıyasla daha zayıf olmakla birlikte 8-13 kg arasındadır. Vücutlarının uzunlukları ise 75 ila 90 cm arasında değişkenlik göstermektedir. Renk olarak genellikle kızılımsı kahverengi, grimsi veya sarımsı olur. Karakulağa ismini veren ve en dikkat çeken kısmı ise kulaklarıdır. Uzun, siyah tüylü bu kulaklar, hem işitmeyi güçlendirir hem de avlanmasında ona yardımcı olur. Gözleri büyük ve badem şeklindedir, bu da onlara keskin bir görüş sağlar. Birçok özellik bakımından vaşağa benzemektedir.
Yaşam Alanı ve Dağılımı
Dünyanın çeşitli coğrafyalarında yaşayan karakulaklar, daha çok şu bölgelerde görülmektedir:
- Afrika (Geniş bir kısmında)
- Orta Doğu (İsrail, Suudi Arabistan ve İran gibi ülkelerde)
- Asya (Orta Asya)
- Türkiye'de özellikle Güneydoğu Anadolu ve Akdeniz bölgelerinde
Yaşam alanı olarak daha çok bozkır, çöl ve savanlarda yaşamaktadırlar.
Karakulaklar tamamen etçil (karnivor) beslenir. Diyetlerinde küçük memeliler, kuşlar ve sürüngenler önemli yer tutar. İleri düzeyde bir sıçrama yeteneğine sahip olup, 3 metreye kadar sıçrayarak uçan kuşları dahi yakalayabilirler. Avlarını öldürme konusunda oldukça başarılı ve yeteneklidirler. Öldürme içgüdüleri oldukça gelişmiş bu yırtıclar, büyük ve küçük hayvanları nasıl öldürecekleri konusunda oldukça yeteneklidirler.
Davranış
Karakulaklar daha çok yalnız yaşamayı tercih ederler. Erkekler, dişilere göre çok daha geniş ölçekli bir araziyi dolaşırlar. Çoğunlukla gece aktif olsalar da, bazı bölgelerde gündüz de avlanabilmektedirler. Karakulaklar bulundukları alanı ne pahasına olursa olsun savunmaktadırlar. Öyle ki, yaşadıkları bölgenin sınırını belirlemek için çeşitli işaretlemeler yapmaktadırlar.
Korunma ve Tehditler
Bu yırtıcılar, oldukça şaşırtıcı bir şekilde evcilleştirilmeye yatkındırlar. İnsanlarla yaşamaya hemen adapte olabilirler. Soyları çeşitli tehlikeler (Kaçak avlanma, insan faaliyetleri vb.) sebebiyle tükenme riski ile karşı karşıyadır. Dünyada çeşitli kurum ve kuruluşlar, bu konuda önlemler almaktadır. Türkiye'de Anadolu'nun belirli bölgelerinde Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından fotokapanlarla takip edilmektedir.
İlginç Bilgiler
- Eski Mısır'da karakulaklar kutsal sayılmıştır ve bazı firavunların mezarlarına yerleştirilmiştir.
- Orta Doğu'da bazı kimseler tarafından evcilleştirilmeye çalışılmıştır.
