Karaman şebit pilavı, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi’nde yer alan Karaman iline özgü, geleneksel bir etli pilav yemeğidir. 07 Eylül 2023 tarihinde mahreç işaretiyle tescillenmiş olan bu ürün, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında korunmaktadır. Tescil işlemi Karaman İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilmiştir.
Özellikler
Karaman şebit pilavı; nohut ve yeşilbiberle pişirilen bulgur pilavının üzerine, önceden haşlanmış ve kavrulmuş koyun veya kuzu etinin eklenmesiyle hazırlanır. Servisi, yöreye özgü şebit ekmeği ile yapılır. Genellikle şebit ekmeğine sarılarak ve ayran eşliğinde tüketilir.
Yemeğin temel bileşeni olan bulgur, Karaman tipi iri pilavlık bulgurdan üretilir. Bu bulgur, taş değirmenlerde kırılarak hem kabuğu alınır hem de doğal yapısı korunur. Oval kırım şekli ve özgün rengiyle buğdayın doğal görünümüne en yakın halini alır. Diskli veya çekiçli değirmenlerde üretilen bulgurlardan farklı olarak, taş değirmende işlenen Karaman tipi bulgur kendine özgü tat ve kokusunu muhafaza eder.
Karaman şebit pilavı; düğün, bayram, yağmur duası gibi özel günlerde hazırlanır ve misafirlere ikram edilir. Bu yönüyle Karaman mutfak kültüründe köklü bir yere sahiptir ve coğrafi sınırla ün bağı taşır.
Hazırlanışı
Yemeğin hazırlanmasında yalnızca Karaman ilinden temin edilen Karaman tipi bulgur ve koyun/kuzu eti kullanılır. 10 porsiyonluk üretim için gereken malzemeler şunlardır:
- 1 kg koyun/kuzu eti
- 570 g Karaman tipi bulgur
- 170 g haşlanmış nohut
- 150 g yeşilbiber
- 350 g domates
- 105 g domates salçası
- 75 g tereyağı
- 800 ml et suyu
- 6 g toz kırmızıbiber
- 6 g karabiber
- 12 g tuz
Et, tereyağı ve salça ile kavrularak baharatlarla tatlandırılır ve dinlendirilir. Pilav, yeşilbiber, salça, domates, bulgur ve nohutun et suyu ile birlikte pişirilmesiyle hazırlanır. Piştikten sonra dinlendirilir ve üzerine et dökülerek servis edilir.
Şebit ekmeği için özel amaçlı buğday unu, tuz ve ılık su ile yoğurulan hamur dinlendirilir, bezeler haline getirilir ve oklava ile açılarak odun ateşinde sac üzerinde pişirilir. 10 porsiyonluk pilav için 6 adet şebit ekmeği hazırlanır.
Coğrafi Sınır ve Denetim
Karaman şebit pilavının tüm üretim aşamaları Karaman ili sınırları içinde gerçekleştirilmelidir. Ürünün ünü, bu coğrafi sınırla doğrudan bağlantılıdır. Geleneksel olarak Karaman’da özel günlerde hazırlanması ve ikram edilmesi, yemeğin kültürel değerini pekiştirir.
Ürünün üretimi ve tescil koşullarına uygunluğu, Karaman İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü koordinasyonunda yürütülür. Denetim mercii; Karaman Fırıncılar Pastacılar Lokantacılar ve Gıda Maddesi Üreten İş Yerleri Esnaf Odası Başkanlığı ile Karaman İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nden uzman kişilerden oluşur. Denetimler yılda en az bir kez düzenli olarak, ayrıca şikâyet veya ihtiyaç halinde gerçekleştirilir. Üretim bileşenleri, yöntem ve işaret kullanımı bu denetimlerde kontrol edilir.
