Kastabala Antik Kenti, antik Kilikya bölgesinde, günümüz Osmaniye ili sınırları içerisinde yer almaktadır. Kent, Seleukos Kralı IV. Antiochos Epiphanes döneminde (M.Ö. 175–164) basılan sikkelerde "Hierapolis" adıyla anılmaktadır. Bu ad, kentte uzun yıllar tapınım gören tanrıça Artemis Perasia'ya atfen verilmiştir. Kastabala, Roma İmparatorluğu döneminde önemli bir yerleşim yeri haline gelmiş ve burada ticaret, kültürel ve dini faaliyetler yoğun bir şekilde gerçekleştirilmiştir.

Kastabala Antik Kenti (T.C. Osmaniye Valiliği)
Tarihçesi
Kentin tarihi M.Ö. 4. yüzyıla kadar gitmektedir. Helenistik ve Roma dönemlerinde önem kazanan Kastabala, özellikle Roma Dönemi’nde dini ve idari bir merkez haline gelmiştir. Kentte yer alan tapınak ve diğer yapılar, bu dönemde Kastabala’nın gelişmiş bir kent olduğunu göstermektedir. Roma İmparatorluğu zamanında piskoposluk merkezi olduğu da bilinmektedir.
Coğrafi Konum ve Yapısal Özellikler
Kastabala, Osmaniye il merkezinin yaklaşık 12 kilometre kuzey-kuzeybatısında, Ceyhan (Pyramos) Nehri'nin yakınlarında, Kesmeburun, Bahçe ve Kazmaca köylerinin ortasında yer almaktadır. Kent, küçük bir ovaya hâkim bir kaya çıkıntısı üzerinde kurulmuştur. Antik kent, surlarla çevrili bir şehir merkezine sahip olup, bu merkez Roma İmparatorluk döneminde (M.S. 2. yüzyıl) inşa edilmiştir. Kentte sütunlu cadde, tiyatro, hamam, kiliseler ve Bodrum Kalesi gibi yapılar bulunmaktadır.
Kültürel ve Dini Önemi
Kastabala, tanrıça Artemis Perasia'nın kült merkezi olarak bilinmektedir. Antik kaynaklar, bu kutsal alanın varlığından bahsetmektedir. Strabon, bu tanrıçanın rahibelerinin yalınayak kızgın kömürlerin üzerinde yürüdüğünü ve bu ritüelin kentte uygulandığını belirtmiştir.
Arkeolojik Yapılar
Kentte yapılan kazı ve yüzey araştırmalarında çeşitli yapılar gün yüzüne çıkarılmıştır. Bunlar arasında:
Sütunlu Cadde: Kentin merkezinden geçen, her iki yanında sütunların sıralandığı ana caddedir. Roma mimarisinin tipik özelliklerini taşır.
Tiyatro: Yamaca yaslanmış biçimde inşa edilmiştir. Sahne yapısı ve oturma sıralarının bir kısmı günümüze ulaşmıştır.
Tapınaklar ve Kilise Kalıntıları: Dini yapıların başında, Roma dönemine ait tapınaklar ve Bizans dönemine ait kilise kalıntıları gelir.
Sur Duvarları ve Kale: Kentin kuzeydoğusunda yer alan yüksek alanda savunma amaçlı bir kale ve sur kalıntıları bulunmaktadır.


