Kastamonu Saat Kulesi, Kastamonu’nun merkez ilçesinde, Hükûmet Konağı’nın (Valilik Binası) arkasında, Sarayüstü Tepesi’nde yer alan ve şehrin simgelerinden biri olan tarihî bir yapıdır. Cumhuriyet Meydanı’ndan görülebilen kuleye merdivenlerle ulaşım sağlanmaktadır. 1885 yılında Vali Abdurrahman Paşa tarafından yaptırılan bu yapı, Kastamonu’nun kent siluetinde önemli bir yer tutar ve kentin tarihi ile kültürel kimliğini yansıtan bir nirengi noktasıdır.
Tarihçe ve Mimari Özellikler
Kastamonu Saat Kulesi, 1885 yılında inşa edilmiştir ve II. Abdülhamit tarafından gönderildiği rivayet edilen 1,60 metre çapındaki kadranıyla dikkat çeker. Kesme taştan yapılan kule, 5,60 x 5,60 metre dış ölçülerine sahip olup külah şeklindeki çatısının ucuna kadar 13,10 metre yüksekliğindedir. Yapıldığı dönemde şehrin her yerinden görülebilen kule, zamanla Kastamonu’nun simgesi hâline gelmiştir. 2002 yılında restore edilen yapı, günümüzde içinde bir kafe restoran barındırmaktadır ve tur otobüslerinden inen ziyaretçiler için ilk göze çarpan yapılardan biridir.
Saat Kulesi (Kastamonu Belediyesi)
Efsaneler
Kastamonu Saat Kulesi, halk arasında “sürgün saat” olarak bilinen çeşitli efsanelerle anılır:
- Sarayburnu Efsanesi: En yaygın efsaneye göre, saat kulesi İstanbul Sarayburnu’nda bulunurken, zamansız çalan gongu, padişahın cariyelerinden birinin düşük yapmasına neden olmuştur. Bu olay üzerine padişah, saatin Kastamonu’ya sürgün edilmesini emretmiştir. Bir başka versiyonda, saatin İstanbul’un nemli havasında bozulduğu ve çalışmadığı için Kastamonu’ya gönderildiği, ancak burada bir bekçi tarafından bakımı yapılarak çalışır hâle getirildiği söylenir.
- Valinin Vaadi Efsanesi: Bir başka efsaneye göre, zamanın valilerinden biri Kastamonu’ya vali tayin edilirse herkese saat vereceği vaadinde bulunur. Vali olduktan sonra bu vaadini yerine getirmeyen valiye sorulduğunda, saat kulesini işaret ederek “İşte herkese saat verdim” dediği rivayet edilir.
- Örencik Taşı Efsanesi: Bu efsanede, Kastamonu’nun saat ihtiyacı üzerine saraydan bir saat talep edilir. Üsküdar’da, sarayın üst tarafında bulunan ve bir cariyenin düşük yapmasına neden olduğu iddia edilen saat mekanizması Kastamonu’ya gönderilir. Ancak halk saatin kulesiyle birlikte geldiğini düşünürken, aslında sadece mekanizma gönderilmiş, kule ise Kastamonu’da Örencik taşı kullanılarak inşa edilmiştir.
Kültürel ve Kentsel Önemi
Kastamonu Saat Kulesi, kentin tarihî ve kültürel mirasının bir parçası olarak Kastamonu’nun kent siluetinde önemli bir estetik ve sembolik rol oynar. Saat Kulesi, Kastamonu’nun kimliğini vurgulayan ve kentin estetik değerlerini ön plana çıkaran bir nirengi noktası olarak öne çıkar. Kastamonu’da yaşayanlar ve ziyaretçiler için kule, kentin en tanınabilir simgelerinden biridir.
