Kaunos Antik Kenti, Antik Çağın önemli bir liman kenti olup günümüz Muğla ilinin Ortaca ilçesine bağlı Dalyan Mahallesi sınırlarında yer almaktadır. Karya ve Likya bölgelerinin sınırında konumlanan kent, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer almakta, arkeolojik kalıntıları, kaya mezarları ve antik yapılarıyla dikkat çekmektedir.
Kaunos Antik Kenti - Türkiye Kültür Portalı
Tarihçe
Kaunos’un kuruluşuna dair farklı anlatımlar bulunmaktadır. Herodot, Kaunos halkının Karia’nın yerli halkı olduğunu ancak kendilerini Giritli olarak gördüklerini ifade etmiştir. Coğrafyacı Strabon, kentin tersanelere ve ağzı kapanabilen bir limana sahip olduğunu belirtmiştir. Mitolojik anlatılara göre, Miletos’un oğlu Kaunos, ikiz kız kardeşi Biblis ile uygunsuz bir ilişki yaşadığı iddiası üzerine Miletos’tan ayrılarak Kaunos kentini kurmuştur.
Kaunos; Arkaik, Klasik, Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerinde yerleşime sahne olmuştur. Perslerin Anadolu’yu ele geçirmesiyle kent, Karya satrabı Mausolos’un yönetimine girmiştir. MÖ 334’te Büyük İskender’in Persleri yenmesi üzerine kent sırasıyla Prenses Ada, Antigonos ve Ptolemaios’un kontrolüne geçmiştir. Daha sonra Rodos Krallığı, Bergama Krallığı ve Roma İmparatorluğu egemenliği altında kalmıştır. Limanın alüvyonlarla dolması ticari önemini kaybetmesine sebep olmuş, Bizans Dönemi’nden sonra büyük ölçüde terk edilmiştir.
Coğrafi Konum ve Ulaşım
Kaunos Antik Kenti, Dalyan Kanalı’na yakın bir konumda bulunmaktadır. Kentin bulunduğu alana Dalyan’dan tur tekneleri ile ulaşım sağlanmaktadır. Teknelerle yaklaşık 10 dakika süren bir yolculuğun ardından, ziyaretçiler ağaçlarla kaplı yolda 15 dakikalık bir yürüyüşle antik kente ulaşmaktadır. Denizden gelen yatlar ise Delikli Ada çevresinde demirleyerek tekneler aracılığıyla iskeleye çıkış yapabilmektedir.
Kent Yapısı ve Mimari
Kaunos, kendi içinde bağımsız bir şehir devleti olarak gelişmiştir ve çevresi farklı dönemlerde inşa edilmiş surlarla çevrilidir. Kentin merkezinde, Helen ve Roma tarzında inşa edilmiş tiyatro, hamam, agora, dükkanlar, liman ve çeşmeler yer almaktadır.
Akropol ve Surlar
Kaunos’un akropolü, 152 metre yükseklikteki dik kayalık bir tepeye kurulmuştur. Akropolün bir uzantısı olan Küçük Kale, savunma ve kült merkezi olarak kullanılmıştır. Surlar, farklı dönemlerde inşa edilmiştir.
Kuzeydeki surlar Orta Çağ’dan kalmadır. Uzun sur, Mausolos döneminde inşa edilmiştir. Kuzeybatı yönündeki surlar Helenistik Döneme aittir. Liman bölgesindeki surlar ise Arkaik Dönemden kalmadır.
Kaya Mezarları
Kaunos’un en dikkat çeken yapıları arasında kaya mezarları yer almaktadır. MÖ 4. yüzyılda inşa edilen bu mezarlar, Roma döneminde de kullanılmaya devam etmiştir. Lykia tipi kaya mezarlarının içinde üç taş yatak bulunmaktadır ve mezar cepheleri İon tarzında sütunlar, frizler ve alınlıklarla süslenmiştir.
Kaya mezarları arasında tamamlanmamış örnekler de bulunmaktadır. Bu mezarların cephe mimarisi Helen tapınaklarına benzemekte olup, kendine özgü bir işçilik sergilemektedir. Alınlıklardan birinde karşılıklı duran iki aslan figürü ile sivri köşelerde bir kuş ve mitolojik yaratık kabartmaları bulunmaktadır.
Kaunos kaya mezarları - Türkiye Kültür Portalı
Tiyatro
Kaunos tiyatrosu, akropolün eteğinde konumlanmış olup 33 oturma sırasına sahiptir. Yaklaşık 5 bin kişi kapasiteli bu yapı, Helen ve Roma mimari özelliklerini bir arada taşımaktadır. Sahne binası ve oturma düzeni Helenistik döneme ait özellikler göstermektedir.
Kaunos tiyatrosu - Türkiye Kültür Portalı
Agora ve Stoa
Kaunos’un agorası, eski liman olan Sülüklü Göl’ün kıyısında yer almaktadır. MÖ 5. yüzyıldan itibaren gelişmeye başlamış, MÖ 4. yüzyılda tam olarak şekillenmiş ve Roma Dönemi’nin sonuna kadar kullanılmıştır. Agora, sosyal ve ekonomik hayatın merkezi olmasının yanı sıra, kentin kültürel ve tarihi belleği olarak da kabul edilmektedir. Bu alanda yapılan kazılarda çok sayıda heykel kaidesi bulunmuş ancak heykeller günümüze ulaşmamıştır.
Roma Hamamı
Kaunos’taki Roma Hamamı, standart Roma hamam mimarisine uygun olarak tasarlanmıştır. Hamamın yüksek teras üzerine kurulu olması, uzaktan rahatlıkla görülebilmesini sağlamaktadır.
Demeter Kutsal Tapınağı
Kaunos’ta bulunan Demeter Kutsal Tapınağı, sadece kadınların kutladığı bayramların yapıldığı özel bir alan olarak bilinmektedir.
Şehir Planlaması
Kaunos’ta yapılan arkeolojik çalışmalar, kentin rüzgar yönüne göre planlandığını ortaya koymuştur. Rüzgar ölçüm platformunun bulunması, cadde ve sokakların rüzgar yönüne göre düzenlendiğini gösteren ilk arkeolojik belge olarak kabul edilmiştir.
Kaunos Antik Kenti - Türkiye Kültür Portalı
Tuz Üretimi ve Ticaret
Kaunos’ta yapılan kazılar sırasında antik döneme ait bir tuz üretim alanı tespit edilmiştir. Buradan elde edilen tuzun göz merhemi yapımında kullanıldığı belirlenmiştir.
Kazı Çalışmaları
Kaunos Antik Kenti’nde ilk kazılar 1966 yılında Prof. Dr. Baki Öğün tarafından başlatılmıştır. Kazılar sırasında tiyatro, agora, hamam, kutsal alanlar ve kaya mezarları gibi birçok önemli yapı ortaya çıkarılmıştır.
Turizm ve Koruma Çalışmaları
Kaunos Antik Kenti, günümüzde yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çeken bir ören yeridir. Kent, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ndedir ve kalıcı listeye alınması için çalışmalar devam etmektedir.
Ziyaret Bilgileri
- Konum: Dalyan Mahallesi, Ortaca, Muğla
- Açılış Saatleri: 08:30
- Kapanış Saatleri: 20:00 (Gişe kapanışı: 19:30)
- Kapalı Günler: Her gün açık
- Ulaşım: Dalyan’dan tur tekneleri ile
- MüzeKart: Geçerli
