Kazdağı Milli Parkı, Türkiye’nin Balıkesir iline bağlı Edremit ilçesi sınırları içinde, Biga Yarımadası’nın güneyinde yer almaktadır. 17 Nisan 1993 tarihinde Milli Park statüsü kazanmış olan saha, 21.463 hektarlık bir alanı kapsamaktadır. Park, Edremit'e 15 kilometre, Balıkesir’e ise 105 kilometre asfalt yolla bağlıdır. Milli park sınırları içerisinde yaklaşık 360 kilometrelik orman yolu bulunmaktadır.
Kazdağı Milli Parkı (Balıkesir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü)
Coğrafi ve Doğal Yapı
Antik çağda "İda Dağı" olarak anılan Kazdağı, Biga Yarımadası’nın en yüksek kütlesidir. Kuzey-güney yönünde uzanan derin vadiler ve kanyonlar, bölgedeki jeomorfolojik yapının temel özelliklerini oluşturur. Özellikle 27 kilometre uzunluğundaki Şahindere Kanyonu, ortalama 600 metre yükseklikte yer alır. Bölge, bol oksijenli hava akımları ve zengin su kaynaklarıyla dikkat çeker. Park sınırları içinde bulunan Sütüven Şelalesi, Hasanboğuldu Göleti ve Pınarbaşı kaynak alanı, başlıca doğal su oluşumları arasında yer alır.
Biyoçeşitlilik ve Ekosistem
Kazdağı Milli Parkı, floristik ve faunistik çeşitlilik açısından önemli bir alan olarak öne çıkmaktadır. Parkın güney yamacındaki ormanlar seyrek yapıdayken, kuzey kısmındaki orman örtüsü daha yoğundur. Bölgede defne, kocayemiş, mersin, pınar meşesi, katırtırnağı ve yaban zeytin gibi maki bitki toplulukları bulunmaktadır. En dikkat çekici bitki türü, yalnızca bu bölgede doğal olarak yetişen Kazdağı Göknarı’dır (Abies equi-trojani). 1000–1500 metre yüksekliklerde yetişen bu ağaç, 1988 yılında “Kazdağı Göknarı Tabiatı Koruma Alanı” ilan edilerek özel koruma altına alınmıştır. Ayrıca park, kartal, şahin, atmaca, kerkenez, kuzgun gibi yırtıcı kuşlar ile göçmen ve yerli kuşlar için de önemli bir yaşam alanıdır.
Kültürel ve Arkeolojik Değerler
Kazdağı ve çevresi, antik çağlarda Mysia bölgesine dâhildir. Mysialılar, Karlar, Troialılar, Lelegler, Lidyalılar, Büyük İskender, Bergama Krallığı ve Roma İmparatorluğu gibi birçok uygarlık bölgede yerleşim kurmuştur. Antik kentler arasında Antandros, Adramytteion, Thebe, Astria, Killa, Lyrnessos ve Krysa sayılabilir. Antandros Antik Kenti, milli park sınırları içindeki Altınoluk Mahallesi’nde yer almakta olup, 1. derece arkeolojik sit alanı olarak koruma altındadır. Ayrıca bölgede, Tahtakuşlar Köyü’nde Türkiye’nin ilk köy etnografya müzesi bulunmaktadır.
Mitolojik Unsurlar
Kazdağı, mitolojik anlatımlarda da önemli bir yere sahiptir. Homeros’un “Bol pınarlı, vahşi hayvanlar anası” olarak tanımladığı bu dağ, mitolojiye göre dünyanın ilk güzellik yarışmasına ev sahipliği yapmıştır. Afrodit, Hera ve Athena’nın katıldığı bu yarışmada jüri başkanlığını Truva kralı Priamos’un oğlu Paris yapmış ve Afrodit’i birinci seçmiştir. Ayrıca Sarıkız ve Hasanboğuldu efsaneleri de bu bölgede geçmektedir.
Kullanım Alanları ve Altyapı
Kazdağı Milli Parkı içerisinde Pınarbaşı ve Sütüven (Hasanboğuldu) olmak üzere iki günübirlik kullanım alanı düzenlenmiştir. Bunun yanı sıra piknik alanları, kamp yerleri, lokanta gibi tesisler, doğa yürüyüşü rotaları, dağ tırmanışı alanları ve Şahindere Kanyonu üzerinde yer alan cam seyir terası bulunmaktadır. Park, doğa gözlemciliği ve fotoğrafçılık gibi etkinlikler için de olanak sunmaktadır.
Yol Kenarı Bakımlarını ve Orman Yolu Onarım (Orman Genel Müdürlüğü)
UNESCO Jeopark Potansiyeli
Balıkesir Üniversitesi’nde yapılan bir yüksek lisans çalışmasında, Kazdağı Milli Parkı ve çevresi; jeolojik, jeomorfolojik, hidrolojik, floristik, faunistik, kültürel, tarihi, arkeolojik ve sosyo-ekonomik değerleri kapsamında UNESCO kriterleri doğrultusunda jeopark potansiyeli taşıyan bir alan olarak değerlendirilmiştir. Olası bir jeopark ilanı durumunda bölgedeki koruma politikalarının sürdürülebilir kullanım ile değiştirilmesi, doğa eğitimi merkezlerinin kurulması ve Avrupa-Küresel Jeopark Ağı ile işbirlikleri yapılması önerilmiştir.
