Köken

Arapça "klb" kökünden gelen "kalbatan" veya "kalbatayn" yani ''iki dişli köpek,pense'' sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Arapça "kalba(t)" yani ''köpek dişi'' sözcüğünün +ayn eki ile tesniye (ikil, dual) halidir. Bu sözcük kalb ''köpek'' sözcüğünün tekil halidir.

Kullanım Alanları

• Günlük Konuşma Dili: Pratik bir alet ihtiyacını belirtmek için cümle içinde kullanılır.

Örnek: "Çiviyi yerinden çıkarmak için kerpeten getirsene."

• İnşaat ve Marangozluk: Çivi sökme veya tutma işlemlerinde kullanılan bir alet olduğu için, inşaat ve marangozluk alanında sıkça kullanılan bir kelimedir.

Örnek: "Ustabaşı, kerpetenle paslı çivileri söküyordu."

• Mecazi Anlamda (Dolaylı Kullanım): Zor bir işi, özellikle bilgi alma ya da birini ikna etme gibi durumları anlatmak için mecaz olarak kullanılır.

Örnek: "Adam öyle ketumdu ki, ağzından laf almak kerpetenle diş çekmek gibiydi."

• Edebî veya Mizahi Kullanım: Bir kişinin görünüşü, yüz ifadesi ya da tavrını abartılı biçimde betimlemek için kullanılır.

Örnek: "Kerpeten suratlı bir adam geldi, herkes sus pus oldu."

• Deyim Benzeri Kullanımlar: Bazı deyimlerde ya da deyim benzeri kalıplarda yer alabilir.
• "Kerpeten gibi tutmak": Çok sıkı kavramak.
• "Kerpetenle zor almak": İsteksizce veya zorla bilgi almak.