Keşan Mahmutköy Kuru Fasulyesi, Edirne’nin Keşan ilçesine bağlı Mahmutköy köyünde özgün koşullarda yetiştirilen ince kabuklu horoz cinsi bir kuru fasulye türüdür. Taneleri orta büyüklükte, oval ve tombul yapılı, lekesiz, parlak beyaz renkte olup, 14-18 mm uzunluğunda ve 100 tanesi 75-90 gram ağırlığındadır. Hızlı pişme özelliği ve pişirme sırasında kabuklarının ayrılmaması ile öne çıkar. Üretim, yaklaşık 75 yıl önce Balkanlar’dan göç edenlerin getirdiği ata tohumlarıyla başlamış, her hasat sonrası 1 dönüm için 6 kg tohumluk ayrılmıştır.
Toprak ve İklim Özellikleri
Ürünün yetiştiği toprak, killi, tınlı ve kumlu karışımından oluşur ve büyük kahverengi orman toprağı grubuna dahildir. Organik madde oranı %1-1,5, su tutma kapasitesi yüksek, 1-1,5 metre derinlikte kireç birikimi bulunur. Yıllık yağış miktarı 550-600 mm’dir. Hayvansal gübre, filizlenmeyi destekler, lekesiz beyaz rengi teşvik eder, çiçeklenmeyi hızlandırır ve tohum olgunlaşmasını kolaylaştırır. Fasulye, ikinci ürün olarak anıza ekilebilir, geç hasatla toplanır ve kış aylarında böceklenmeye karşı dirençlidir.
Üretim Süreci
Ekim, haziran sonu veya temmuz başında gerçekleştirilir; aşırı yaz sıcaklarından korunarak çiçeklenme dönemi ayarlanır. 1 dönüm için 200 kg hayvansal gübre toprağa karıştırılır. Çimlenme 7-10 gün içinde olur, yağmurlama sistemiyle sulama yapılır ve toprağın kabuk tutması önlenir. 15 gün sonra fasulye yaklaşık 20 cm uzar, çapalama ile yabancı otlar temizlenir, traktörle karık açılır ve haftada bir gün sulama devam eder. Hasat, ekim veya kasım başında kökünden sökülerek yapılır; yeşil kozalılar kurutulur, sarı kozalılar ayrıştırılır. Kurutma 3-5 gün sürer, tohumluklar seçilip kalan serin ve kuru ambalajlarda paketlenir.
Coğrafi ve Kültürel Bağ
Mahmutköy, tarım ekonomisinde köklü bir geçmişe sahip olup, bu fasulye ile güçlü bir ün bağı kurulmuştur. 12 Ocak 2022’de başlayan tescil süreci, 23 Mayıs 2024’te Keşan Ticaret ve Sanayi Odası tarafından 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında mahreç işareti olarak tamamlanmıştır. Üretim, işleme ve paketleme tamamen Mahmutköy sınırları içinde gerçekleştirilmelidir.
Denetim Süreci
Denetimler, Keşan Ticaret ve Sanayi Odası koordinasyonunda, Keşan Belediyesi, Keşan İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Trakya Üniversitesi Keşan Meslek Yüksekokulu ve Mahmutköy Muhtarlığı’ndan oluşan beş kişilik uzman bir ekip tarafından yürütülür. Ekimi mayıs sonu-temmuz başı, hasadı ekim sonu-kasım başında olmak üzere yılda iki kez düzenli denetim yapılır; şikayet durumunda ek kontroller gerçekleştirilir. Denetim mercii, en az bir hafta önceden toplantı çağrısı yapar ve planı üreticilerin adreslerine göre oluşturur.
- Ekim Dönemi Denetimi: Mayıs sonu-temmuz başı arasında, tohumların horoz cinsi olması, coğrafi sınırda yetiştirilmesi, toprak hazırlığının uygunluğu ve hayvansal gübre kullanımının doğruluğu kontrol edilir.
- Hasat Dönemi Denetimi: Ekim sonu-kasım başı arasında, hasat yönteminin uygunluğu, 100 tane ağırlığının 75-90 g, tane boyunun 14-18 mm, görünümün lekesiz beyaz ve parlak olması, depolama koşullarının serin ve kuru olması ile logo-amblem kullanımının uyumluluğu incelenir.
Denetim ekibi, kamu veya özel sektörden uzmanlardan destek alabilir; tescil ettiren, hukuki süreçleri yönetir. Ürün, ambalajda veya işletmede belirlenen logo ve mahreç işareti amblemiyle tanıtılır.
Kullanım ve Tanıtım
Keşan Mahmutköy Kuru Fasulyesi ibaresi, resmi logo ve mahreç işareti amblemi, ürün ambalajında yer alır. Ambalaj kullanılamadığında, işletmede kolayca görülebilir şekilde sergilenir. Bu işaretler, ürünün özgün kimliğini koruma altına alır ve 12 Ocak 2022’den itibaren 6769 sayılı Kanun kapsamında korunmaktadır.
