Kirazlı Manastırı, Balıkesir iline bağlı Erdek ilçesindeki Kapıdağ Yarımadası’nın kuzeydoğu kıyısına yakın bir konumda yer almaktadır. Manastır, Yukarıyapıcı ile Ballıpınar (Kocaburgaz) köyleri arasında, Ballıpınar köyünün yaklaşık 6 kilometre batısında, ormanlık ve yüksek bir alanda bulunmaktadır. Manastır, antik çağda Didymos Dağı olarak bilinen dağın eteklerine kurulmuştur.
Kirazlı Manastırı. (Erdek Belediyesi)
Tarihçe
Kirazlı Manastırı'nın bulunduğu bölge antik dönemde dini açıdan önemli bir yerleşim alanıydı. Antik kaynaklara göre, coğrafyacı Strabon, Kyzikos’un arkasındaki Dindymon Dağı’nda Ana Tanrıça’ya adanmış bir tapınaktan bahsetmiştir. Bu bilgiler, Ortodoks geleneğinde manastırın eski bir pagan tapınağının yerinde kurulduğu düşüncesini desteklemektedir.
Manastır, 19. yüzyılda Rum Ortodoks cemaatine hizmet veren önemli bir dini merkezdi. İnşa tarihi 1895 olarak belirtilen yapı kompleksi, dönemin mimari özelliklerini taşımaktadır. Yöredeki Rum halkı için bir hac merkezi olan manastır, özellikle Panagia Faneromeni (Faneromeni Meryem’i) ikonası ile tanınmaktaydı. Bu ikonanın, Havari Luka’nın eseri olduğu ve mucizevi özellikler taşıdığına inanılıyordu. Bu sebeple manastır, binlerce kişi tarafından ziyaret edilmiştir. Söz konusu ikona günümüzde İstanbul’da Fener Rum Patrikhanesi’ne bağlı katedralde sergilenmektedir.
Kirazlı Manastırı, 1922 yılında bölgedeki Rum nüfusun mübadele ile ayrılması sonucu terk edilmiştir.
Mimari Özellikler
Kirazlı Manastırı, kilise ve yardımcı yapılardan oluşan bir manastır kompleksidir. Yapı grubunun, bodrum üzerine iki katlı olacak şekilde inşa edildiği mevcut temel ve duvar kalıntılarından anlaşılmaktadır. Kiliseye ait güney duvarı ve apsis (absis) duvarının bir kısmı günümüze ulaşmıştır. Duvar işçiliği ve yapı tekniği, yapının 19. yüzyıl Rum mimarisine ait olduğunu göstermektedir.
Manastır binası 99 odalı olarak tasarlanmış olup, çevresinde doğal unsurlarla uyumlu bir yerleşim sunmaktadır. Ancak yapı zamanla büyük ölçüde yıkılmış, sadece bazı duvarlar ve temeller ayakta kalmıştır.
Kirazlı Manastırının bir bölümü. (Erdek Belediyesi)
Çevresel Özellikler ve Diğer Kalıntılar
Manastır, yoğun bitki örtüsüyle çevrili bir alanda yer almakta olup, bölge zamanla doğal yapı içinde kaybolmuştur. Yapının yanından geçen dere ve ormanlık alan, çevresel bütünlüğün korunmasına katkıda bulunmuştur.
Ayrıca bölgede, Kirazlı Manastırı dışında Ormanlı Köyü Manastır Kalıntısı, Ballıpınar Köyü Kilise Kalıntısı ve Karşıyaka Beldesi Kilise Kalıntıları gibi diğer dini yapılar da bulunmaktadır.
Ulaşım
Kirazlı Manastırı, Bandırma-Erdek karayoluna yaklaşık 17 kilometre mesafededir. Bandırma’dan Erdek yönünde ilerlerken Düzler Mahallesi içinden sağa sapılarak Belkıs köyü üzerinden Yukarıyapıcı köyüne ulaşılır. Köye girmeden sağa ayrılan yoldan devam edilip Yukarıyapıcı Göleti’ne varmadan tekrar sağa dönülerek yaklaşık 2 kilometre aşağıya inildiğinde manastır kalıntılarına ulaşılır. Alternatif olarak manastırdan sola giden yol Ballıpınar köyüne çıkar. Manastıra şehir içi ulaşım araçlarıyla da ulaşım mümkündür.
