Konya Tiridi, Konya mutfağına özgü, köklü geçmişe sahip geleneksel bir yemektir. Mahreç işaretiyle tescillenmiş olan bu yemek; kemikli kuzu eti, tandır veya bayat ekmek, mor soğan, süzme yoğurt, sarımsak, domates, yeşilbiber, tereyağı ve çeşitli baharatlarla hazırlanır. Et suyunun ekmek üzerine dökülerek ıslatılması ve yoğurt, soğan gibi tamamlayıcı malzemelerle katmanlar hâlinde sunulması, yemeğin ayırt edici özelliğini oluşturur.

^{Konya Tiridi (Türk Patent ve Marka Kurumu)}

Tarihî ve Kültürel Bağlam

Konya Tiridi, yüzyıllar öncesine uzanan Konya mutfak geleneğinin önemli bir parçasıdır. Gerek özel gün sofralarında gerekse gündelik yemek kültüründe yer bulan tirit, özellikle et ve ekmek israfını önleyici yapısıyla dikkat çeker. Konya iliyle ün bağı taşıması nedeniyle 15 Eylül 2020 tarihinden itibaren coğrafi işaret korumasına alınmış ve 29 Eylül 2022 tarihinde mahreç işareti olarak tescil edilmiştir.

Üretim Yöntemi ve Malzemeler

Konya Tiridi, temel olarak kuzu eti ve bayat ekmeğin birlikte kullanıldığı bir yemektir. Tescil belgesine göre dört kişilik standart tarifte aşağıdaki bileşenler kullanılır:

• 750 g kemikli kuzu eti
• 2 adet tandır ekmeği
• 100 g mor soğan
• 300 g süzme yoğurt
• 1 diş sarımsak
• 200 g domates
• 120 g yeşilbiber
• Sumak, nane, tuz, maydanoz
• 1,1 litre su

Et, su ve tuzla haşlanıp kemiklerinden ayrılır. Tandır ekmekleri küçük parçalara ayrılır. Tuzla ovulup yıkanmış soğanlar, sarımsakla karıştırılmış sulandırılmış yoğurt, doğranmış domates ve biber ile birlikte sırayla ekmeklerin üzerine serilir. Haşlama suyu gezdirildikten sonra sumak, nane ve doğranmış maydanozla süslenerek servis edilir.

Alternatif tariflerde tereyağı, defne yaprağı ve karabiber gibi ek malzemeler de yer alabilir. Bu tariflerde etler kuşbaşı doğranarak kavrulmakta, su ve baharatlarla haşlandıktan sonra tereyağı ile lezzetlendirilip bayat ekmeklerin üzerine dökülmektedir. Sarımsaklı yoğurt, piyazlık doğranmış ve tuzla ovulmuş soğan ile doğranmış maydanoz yaprakları eklenerek tabak tamamlanır.

Coğrafi Sınır ve Üretim Yeri

Konya Tiridinin ünü, yalnızca kullanılan malzemelere değil, üretim şekline ve yöresel mutfak kültürüne de dayanır. Bu sebeple, tüm üretim, işleme ve hazırlık süreçlerinin Konya ili sınırları içinde gerçekleşmesi gereklidir. Bu durum, ürünün mahreç işaretiyle tescillenmesinin temel şartıdır.

Denetim ve Koruma

Konya Tiridinin coğrafi işaret tesciline uygunluğunu denetlemek üzere Konya Büyükşehir Belediyesi koordinasyonunda, Konya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Konya Gastronomi ve Turizmciler Derneği ve Necmettin Erbakan Üniversitesi Turizm Fakültesinden temsilcilerin yer aldığı bir denetim kurulu oluşturulmuştur. Bu kurul, üretim bileşenlerinin ve yöntemlerinin uygunluğunu yılda en az bir kez ya da ihtiyaç duyulduğunda denetler.