Küçük zıpzıp perisi (Coenonympha pamphilus), Nymphalidae familyasının Satyrinae alt familyasına ait küçük boyutlu bir gündüz kelebeğidir. Kanat açıklığı 27–35 mm arasında değişir. Zarif yapısı ve sade görünümü ile tanınır. Renkleri çoğunlukla turuncu ve kahverenginin tonlarını taşır.

Görünüm

Ön kanatları üstten turuncu renkte olup, kenarları kahverengi çerçevelidir. Kanat ucunda genellikle siyahımsı küçük bir göz benek bulunur. Arka kanatlar daha soluk kahverengidir ve alt yüzeylerinde göz benekleri ya çok küçük ya da tek bir nokta hâlinde görülür. Antenleri topuzludur. Dişi ve erkek bireyler birbirine oldukça benzer, ancak erkekler genellikle biraz daha küçüktür.

Yayılım

Bu tür, Avrupa’nın büyük bir bölümünde, Kuzey Afrika’da, Orta Doğu’da ve Batı Asya’da yayılış gösterir. Türkiye’de de sıkça rastlanan türlerden biridir. Özellikle çayırlarda, yol kenarlarında, tarlalarda ve bozkır ekosistemlerinde yaygın olarak gözlenir.

Yaşam Döngüsü

Küçük zıpzıp perisi, Nisan’dan Ekim ayına kadar aktif uçuş dönemine sahiptir ve iklim koşullarına bağlı olarak yılda birkaç döl verebilir. Ergin bireyler çeşitli otsu bitkilerin çiçeklerinden nektar alarak beslenir. Larvalar ise çoğunlukla buğdaygiller (Poaceae) familyasına ait otlarla beslenir. Pupa dönemi bitki saplarına kamufle olacak şekilde gerçekleşir.

Ekoloji ve Davranış

Bu kelebek türü, özellikle açık alanlarda ve güneşli çayırlarda hareketliliği ile dikkat çeker. Alçaktan ve kısa mesafeli uçuşlar yapar. Tür, ekosistemde hem tozlaşmaya katkı sağlar hem de larva evresinde otçul olarak bitki örtüsüyle etkileşim hâlindedir.

Benzer Türlerle Karışma

Küçük zıpzıp perisi, diğer Coenonympha türleri ile kolayca karıştırılabilir. Özellikle Coenonympha arcania (Çalı Zıpzıp Perisi) ile benzerlik gösterir. Ancak C. arcania’da arka kanat alt yüzeyinde daha belirgin göz benekleri bulunurken, C. pamphilus’ta bu benekler genellikle zayıf gelişmiştir. Ayrıca küçük zıpzıp perisi daha açık renklere sahiptir.

Korunma Durumu

Küçük zıpzıp perisi, geniş yayılım alanı ve yüksek popülasyon yoğunluğu sayesinde tehdit altında kabul edilmemektedir. Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) tarafından “Asgari Endişe” (Least Concern, LC) kategorisinde değerlendirilmiştir. Ancak tarım alanlarının yoğun kullanımı ve habitat kayıpları, yerel popülasyonlar üzerinde olumsuz etkilere yol açabilmektedir.