Sarı bantlı kadife (Nymphalis antiopa), Nymphalidae familyasının en tanınmış türlerinden biridir. İngilizcede “camberwell beauty” ya da “mourning cloak” adıyla da bilinir. Uzun ömürlü gündüz kelebeklerinden olup ergin bireyleri 10–11 ay kadar yaşayabilir; bu süre, pek çok kelebek türünden belirgin şekilde uzundur.

Morfoloji

Kanat açıklığı genellikle 62–75 mm arasında değişir. Kanatların üst yüzeyi koyu kahverengi-siyaha yakın renkte olup, kenarları boyunca sarı-bej renkli bir bant uzanır. Bu bandın hemen içinde sıralanmış mavi benekler bulunur. Alt yüzey daha sade olup gri-kahverengi desenlerle ağaç kabuğunu andırır, bu da kelebek için etkili bir kamuflaj sağlar. Larvalar siyah renklidir; üzerlerinde dikenimsi çıkıntılar ve beyaz noktalar bulunur. Ayrıca turuncu bir sırt çizgisi dikkati çeker.

Yayılış ve Habitat

Sarı bantlı kadife Avrupa, Asya’nın kuzeyi ve orta kesimleri ile Kuzey Amerika’da yayılış gösterir. Türkiye’de daha çok kuzey bölgelerde ve yüksek rakımlı ormanlık alanlarda rastlanır. Çoğunlukla huş (Betula), söğüt (Salix) ve kavak (Populus) ağaçlarının bulunduğu ormanlık alanlarda, akarsu kenarlarında, park ve bahçelerde yaşamını sürdürür.

Yaşam Döngüsü

Bu tür genellikle yılda bir döl verir. Kışı ergin birey olarak geçirir ve ilkbaharda yeniden aktif hale gelir. Bu nedenle yılın en erken uçan kelebeklerinden biridir. Kışlama sırasında ağaç kovukları, kabuk altları ve yaprak döküntülerinde gizlenir. İlkbaharda çiftleşen dişiler, yumurtalarını söğüt ve kavak yapraklarının üzerine kümeler halinde bırakır. Tırtıllar genellikle toplu halde beslenir. Ergin bireyler çoğunlukla ağaç özsuları ve olgunlaşmış meyve sularını tüketir; çiçek nektarını nadiren tercih eder.

Ekoloji

Larvalar söğüt, kavak, karaağaç ve huş yapraklarıyla beslenerek bu ağaç türleriyle yakın bir ekolojik ilişki kurar. Ergin bireyler polinasyona sınırlı katkı sağlasa da uzun ömürlü olmaları nedeniyle ekosistemde önemli bir rol üstlenir. Türün doğal düşmanları arasında kuşlar, parazitoid yaban arıları ve böcek predatörleri bulunur.

Korunma Durumu

Sarı bantlı kadife geniş bir coğrafi yayılışa sahip olduğundan küresel ölçekte tehdit altında değildir. Ancak habitat kaybı, orman tahribatı ve iklim değişikliği bazı yerel popülasyonları olumsuz etkileyebilir. Buna rağmen genel popülasyon dengesi korunmaktadır.