Tanım

Kümbet, isim (Farsça: Gunbed)

1. Türk-İslam mimarisinde görülen, konik veya piramit şeklinde bir çatı ile örtülmüş yapı, kubbe.

Köken

Kümbet kelimesi, Farsça "Gunbed" (گنبد) kelimesinden Türkçeye geçmiştir. Farsça kökenli bu kelime, "kubbe" anlamını taşır. Türk-İslam coğrafyasında zamanla türbeleri tanımlayan bir terim haline gelmiştir.

Kullanım Alanları

• Mimari: Kümbetler, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde anıtsal mezar yapıları olarak inşa edilmiştir. Çoğunlukla önemli devlet adamları, beyler veya din adamları için yapılmıştır. 
• Tarih: Kümbetler, tarih boyunca özellikle Türklerin Orta Asya'dan Anadolu’ya taşıdığı göçebe çadırlarının taş yapılardaki yansıması olarak değerlendirilmiştir.

Farklı Alanlardaki Kullanımı

• Sanat Tarihi: Kümbetlerin dış cepheleri genellikle taş süslemeler, geometrik desenler ve yazılarla bezeli olup, dönem mimarisini yansıtan birer sanat eseri olarak değerlendirilir.
• Arkeoloji: Anadolu’daki Selçuklu dönemine ait kümbetler, kazı ve restorasyon çalışmaları için arkeologların önemli ilgi alanlarından biridir.

Örnek Cümleler

• "Erzurum’daki Üç Kümbetler, Selçuklu mimarisinin en güzel örneklerinden biridir.”
• "Kümbetlerin üzerindeki süslemeler, sanat tarihçileri için eşsiz bir inceleme kaynağıdır.”
• "Mezarlığın ortasında altı adet mermer sütunlu harap bir kümbet göze çarpar." - Sermet Muhtar Alus^【1】 

İlgili Terimler

• Kümbetsi
• Kümbetlenmek

^【】

^{Bitlis'in Ahlat ilçesinde bulunan Çifte Kümbet (Fotoğraf: pixabay.com)}