Pütürge Dermanı, Pütürge ilçesinde hazırlanan geleneksel bir çeşnidir. İçeriğinde kurutulmuş acı biber, nane, kekik, maydanoz, reyhan, ısırgan otu ve biberiye gibi çeşitli otlar ile karabiber, nohut, buğday, mısır, buğday dövmesi, menengiç (çedene), ceviz, yer fıstığı, fındık, kayısı çekirdeği, ay çekirdeği, kabak ve karpuz çekirdeği, kavun çekirdeği, susam, çörek otu ve boy otu gibi farklı bileşenler yer alır. İsteğe bağlı olarak patlıcan ve domates kurusu, çemen, badem ve diğer kurutulmuş bitkiler de karışıma eklenebilir.

Hazırlanışında koruyucu maddeler kullanılmaz. Bileşenler, odun ateşinde kavrulduktan sonra taş değirmenlerde öğütülür ve ince elek yardımıyla elenir. Bu yöntem, Pütürge Dermanı'nın özgün tadını ve kalitesini korumasını sağlar.

Pütürge Dermanı, yöresel mutfak kültüründe önemli bir yere sahiptir ve özellikle kahvaltılarda tereyağı, zeytinyağı veya kavurma eşliğinde ekmekle birlikte tüketilir. Ayrıca çorbalarda, yemeklerde ve salatalarda lezzet verici olarak kullanılır. Coğrafi sınırlarla sıkı bir bağa sahip olan bu çeşni, yöreye özgü bileşen seçimiyle dikkat çeker.

Üretim Metodu

Pütürge Dermanı’nın yapımında, öncelikli olarak yöreye özgü, coğrafi sınırları içinde yetişen bakliyat, hububat, meyve, sebze ve çeşitli bitkiler tercih edilir; bu sayede hem ürünün lezzeti hem de kalitesi bölgenin doğal zenginlikleriyle bütünleşir.

^{Pütürge Dermanı - Türk Patent}

Bileşenler

• 10 kg nohut
• 7 kg buğday
• 10 g mısır
• 7 kg buğday dövmesi
• 1 kg menengiç (çedene)
• 1 kg kayısı çekirdeği
• 1 kg ceviz
• 500 g yer fıstığı
• 500 g fındık
• 1 kg ay çekirdeği
• 1 kg kabak çekirdeği
• 250 g karpuz çekirdeği
• 250 g kavun çekirdeği
• 500 g susam
• 15 g çörek otu
• 1 kg kurutulmuş acı biber
• 1 kg kuru nane
• 1 kg kekik
• 250 g kurutulmuş maydanoz
• 150 g kurutulmuş reyhan
• 150 g kurutulmuş ısırgan otu
• 150 g biberiye
• 500 g boy otu
• 100 g karabiber
• 750 g tuz

Pütürge Dermanı’nın üretim sürecinde kullanılan bileşenler; hububat, çeşitli çekirdekler, kurutulmuş otlar ve diğer doğal malzemeler benzer gruplar halinde sınıflandırılır. Her bir grup, lezzet ve aromasının en iyi şekilde ortaya çıkması için odun ateşi üzerinde yaklaşık 15’er dakika ayrı ayrı, dikkatlice kavrulur. Kavrulma işlemi tamamlanan malzemeler, temiz ve havadar bir bezin üzerine yayılır ve tamamen soğuyana kadar bekletilir.

Soğuyan bileşenler, geniş bir bez torba ya da uygun büyüklükte bir kap içerisine alınarak iyice karıştırılır ve böylece homojen bir karışım elde edilir. Bu karışım, geleneksel taş değirmenlerde öğütülür ve ardından daha pürüzsüz bir kıvam sağlamak için ince gözeneklere sahip özel bir elekten geçirilir. Son olarak, elde edilen toz karışım, gıda ile temas açısından güvenli ambalajlara özenle doldurulur ve tazeliğini koruyacak şekilde paketlenerek tüketicilere sunulur.

Pütürge Dermanı, serin ve rutubetsiz ortamlarda 2 yıla kadar muhafaza edilebilir.   

Geleneksel Üretim

Pütürge Dermanı’nın tarihi kökleri çok eskiye dayanmakta olup, yüzyıllardır Pütürge ilçesinin zengin mutfak kültürü ve gelenekleri içinde önemli ve özel bir yere sahiptir. Bu çeşni, yalnızca lezzetiyle değil, aynı zamanda yöreye özgü doğal bileşenlerin titizlikle seçilmesiyle de dikkat çeker; kullanılan malzemeler tamamen coğrafi sınırlarla sınırlı olup, bölgenin kendine has iklimi ve toprağında yetişen ürünlerden oluşur. Bu nedenle, Pütürge Dermanı’nın ünü ve özgünlüğü, coğrafi sınıra bağlıdır ve bu bağ, hem kültürel hem de gastronomik anlamda büyük önem taşır. Tüm üretim süreçleri ise, başlangıçtan son aşamaya kadar belirtilen coğrafi sınır içinde, geleneksel yöntemler ve yerel ustalıkla gerçekleştirilir; bu da ürünün otantik ve orijinal karakterini korumasını sağlar.

Denetleme

Denetimler, Pütürge Belediyesi’nin koordinasyonunda; Pütürge Belediyesi, Pütürge Ziraat Odası ve Pütürge İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’nden konuyla ilgili uzman birer temsilcinin katılımıyla oluşturulan denetim kurulu tarafından yürütülür. Bu denetimler, yılda en az bir kez düzenli olarak yapılmasının yanı sıra, ihtiyaç duyulduğunda veya şikâyetlerin iletilmesi halinde her zaman gerçekleştirilebilir. Denetim kurulu, üretimde kullanılan bileşenlerin uygunluğunu, üretim sürecinin belirlenen metodlara uygunluğunu ve “Pütürge Dermanı” ibaresi ile mahreç işareti ambleminin doğru kullanımını titizlikle kontrol eder. Ayrıca, denetim sürecinde kamu veya özel kurumlar ile bu kurumlarda görevli uzman gerçek veya tüzel kişilerden destek alınabilir veya hizmet satın alınabilir. Ürünün tescil sahibi ise, haklarının korunması amacıyla hukuki süreçleri yürütmekle sorumludur.