Meenakshi Tapınağı, Hindistan'ın Tamil Naidu eyaletindeki Madurai şehrinde bulunan bir Hindu tapınak kompleksidir. Kompleks, tanrıça Meenakshi'ye (tanrıça Parvati'nin bir tezahürü olarak kabul edilir) ve eşi Sundareshwara'ya ("Güzel Tanrı" - tanrı Şiva'nın bir biçimi) adanmıştır.

Konum ve Genel Özellikler

Meenakshi Tapınağı, Güney Hindistan'ın Tamil Naidu eyaletindeki Madurai şehrinde yer almaktadır. Günümüzde yaklaşık 67.000 metrekarelik bir alanı kaplayan bu tapınak kompleksini günde yaklaşık 20.000 kişi ziyaret etmektedir. Kompleksin yüksek duvarlar ve geçitlerle çevrili olması, küçük ve sıkışık türbeler, geniş salonlar, alçak ve yüksek tavanlar, karanlık ve aydınlık alanlar ile koşuşturma ve sessizliğin bir arada bulunduğu bir iç ve dış mekan koleksiyonu yaratır. Toplamda yaklaşık 30.000 heykel içerdiği belirtilmiştir.

^{Meenakshi Tapınağı (Flickr)}

Tarihçe ve Mimari

Madurai'deki en eski tapınağın MS 7. yüzyılda inşa edildiği düşünülmektedir. Ancak günümüzde görülen tapınak kompleksi, 16. ve 17. yüzyıllarda Nayak hanedanının eseridir. Bu hanedanlık kompleksi genişletmiş ve çevresindeki sokakları Vastu Şastra'nın (biçim, oran, ölçü, zemin planı ve mimari düzeni belirleyen Hindu metinleri) kutsal geleneğine uygun olarak yeniden tasarlamıştır. Meenakshi Tapınağı, Hindistan'ın güney eyaletlerinde yaygın olan bir Hindu mimari tarzı olan Dravid mimarisinin bir örneğidir. Dravid mimarisinin tipik özellikleri arasında tapınaklarda kapalı verandalar, iki veya daha fazla tarafta yüksek giriş kapısı kuleleri (gopuralar), çok sütunlu salonlar ve ritüel banyo için bir su deposu veya rezervuarı bulunur.

Mitolojik Kökeni

Meenakshi Tapınağı gibi Hindistan'daki birçok kutsal alanın mitolojik kökenleri vardır. Geleneğe göre, 3500 yıldan uzun bir süre önce tanrı Indra, başlıca Hindu tanrılarından biri olan Şiva'ya bağlılığını göstermek için doğal olarak oluşmuş bir taş lingamın üzerine küçük bir kule inşa ettirmiştir. Diğer tanrılar da burada ibadet etmeye başlamış, daha sonra bir insan adanmış bu sahneye tanık olmuş ve durumu yerel kral Kulashekhara Pandya'ya bildirmiştir. Kral bu bölgeye bir tapınak inşa etmiştir.

Tapınağa adını veren Meenakshi figürünün hikâyesi de şu şekildedir: bir oğul ve varis uman kral Malayadhvaja, tanrılara bir kız çocuğu bahşedilmiştir; bu kız çocuğu, Meenakshi, üç göğüsle doğmuştur. Tanrılar, Meenakshi'nin bir savaşçı olarak yetiştirilmesini ve gerçek aşkıyla tanıştığında üçüncü göğsünün kaybolacağını kehanet etmişlerdir. Meenakshi, Shiva ile karşılaştığında kehanet gerçekleşmiş ve göğüslerinden biri düşmüştür. Vişnu'nun başkanlık ettiği bir düğünle Şiva ve Meenakshi evlenmiş, kraliçe ve kral olarak Madurai'de hüküm sürmüşlerdir (ve sembolik olarak hüküm sürmeye devam etmektedirler).

^{Meenakshi Tapınağı'nın Eski Görüntüsü (Look and Learn)}

Tapınak Kompleksinin Bölümleri

Tapınak kompleksinin merkezinde, yalnızca Hinduların erişebildiği iki ana tapınak bulunur: biri tanrıça Parvati'nin bir tezahürü olarak kabul edilen Meenakshi'ye, diğeri ise tanrı Şiva'nın bir biçimi olan Sundareshwara'ya ("Güzel Tanrı") adanmıştır. Bu tapınakların her birinin tepesinde yüksek bir noktadan görülebilen altın bir taç bulunur. Her tapınağın önünde, hacıların garbagriha'ya (kutsal alanın en içteki kutsal alanları) giderken içinden geçtikleri mandapa (sütunlu, sundurma benzeri bir yapı) bulunur. Kompleksin güney ucunda, inananların kutsal alanlara girmeden önce ritüel banyo yapmak için kullandıkları Altın Zambak Havuzu (Golden Lily Tank) yer alır. Kompleksin kuzeydoğu köşesinde, geniş bir mandapa olan Bin Sütunlu Salon bulunur. Aslında 985 sütun içermesine rağmen, bu sütunların çoğu tanrıları, iblisleri ve ilahi hayvanları tasvir eden yüksek veya alçak kabartma olarak oyulmuştur.

Başlangıçta dini dans ve müzik performansları ile kralla görüşme yeri olarak kullanılan salon, günümüzde tapınağın tarihinden bronz heykeller, resimler ve nesnelerin sergilendiği bir müze olarak işlev görmektedir.

Gopuralar

Kompleksin özelliği, aslında giriş kapıları olan devasa kuleler veya gopuralardır. Burada, ana yönlere göre kabaca yönlendirilmiş ve Meenakshi veya Sundareshwara tapınağını veya tüm surlu alanı çevreleyen on dört gopura bulunmaktadır. Gopuraların yükseklikleri genellikle kompleksin merkezinden uzaklaştıkça artar. Bu kuleler, içine girdikleri kutsal alanın sembolik işaretleri olarak işlev görür. Çoğu gopura, tanrıları ve şeytanları temsil eden parlak boyalı sıva figürleriyle kaplıdır. En yüksek gopura yaklaşık 51 metre uzunluğundadır ve her on iki yılda bir onarılıp yeniden boyanan 1500'den fazla figür içerir. Gopuralardaki tanrı ve tanrıça figürleri, göğe yükselirken sanki defalarca yeniden doğmuş gibi tekrarlanır ve günlük dünyanın kirleticilerinin içlerindeki kutsal alanları kirletmesini sembolik olarak engeller.

Manevi ve Dünyevi Yaşam

Meenakshi Tapınağı, birçok yönden Hindu Hindistan'ın dünyevi ve manevi özelliklerinin bir yansımasıdır; hareketli, kalabalık ve her kesimden insanla doludur. Birçok Hindu tapınağında olduğu gibi, Meenakshi kompleksinde de adak olarak meyve ve çiçek, rehber kitaplar, küçük adak heykelleri, mücevherler, hatıra tişörtleri ve diğer hediyelik eşyaların satıldığı birçok küçük dükkan bulunur. Tapınağın mabetleri, sütunları, heykelleri ve resimleri, çeşitli faaliyetlerde bulunan, aynı anda birden fazla kılıkta ve yerde tezahür edebilen ve yok oluşa ve yeniden doğuşa maruz kalan ilahi varlıkla doludur. Her cuma akşamı, Meenakshi ve Sundareshwara'nın heykelleri tapınaktaki bir salıncağa yerleştirilip hafifçe sallanır ve her bahar, günlük bir festivalde kutlanırlar.