Mengen kedibatmaz, Bolu ili Mengen ilçesine özgü, mahreç işaretiyle tescillenmiş geleneksel bir yemektir. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 10 Haziran 2021 tarihinden itibaren korunmak üzere, 19 Temmuz 2022 tarihinde coğrafi işaret olarak tescillenmiştir. Tescil işlemi Mengen Belediyesi tarafından gerçekleştirilmiştir.
Tanım ve Ayırt Edici Özellikler
Mengen kedibatmaz; mısır unu, buğday unu ve tuzun kaynar suyla karıştırılarak pişirilmesiyle elde edilen yumuşak kıvamlı bir hamurun, üzerine tereyağında kızartılmış kaz ciğeri, tavuk ciğeri, rendelenmiş keş veya dövülmüş ceviz içi eklenmesiyle hazırlanır. Kıvamı oldukça yumuşak olduğundan çiğnenmeden yutulabilir. Mengen mutfak kültüründe özel bir yere sahip olan bu yemek, özellikle bayramlar ve özel günlerde sıkça yapılır.
Üretim Metodu
Altı kişilik Mengen kedibatmaz için gereken malzemeler şunlardır:
- 240 g mısır unu
- 120 g buğday unu
- 1200 ml su
- 4 g tuz
- 40 g tereyağı
- Üzeri için tercihe göre: 250 g kaz veya tavuk ciğeri, 150 g rendelenmiş keş ya da dövülmüş ceviz içi
Hazırlanışı
Mısır unu ve buğday unu karıştırılır. Kaynamakta olan suya tuz ve un karışımı eklenerek topaklanma olmaması için sürekli karıştırılır. Püre kıvamındaki hamur yaklaşık 8–10 dakika pişirilir.
Sosun Hazırlanışı
Tereyağı eritilir. İçine tercihe göre doğranmış ciğer, rendelenmiş keş veya dövülmüş ceviz eklenerek kızartılır.
Servis
Hamurun yarısı servis tabağına alınır ve kaşıkla şekil verilir. Üzerine hazırlanan sos dökülür. Ardından kalan hamur eklenip aynı işlem tekrarlanarak servis tamamlanır.
Coğrafi Bağ ve Üretim Koşulları
Mengen kedibatmazın üretim yöntemi Mengen ilçesine özgüdür ve bu yöntemle ün bağı kurulmuştur. Bu nedenle ürünün tüm üretim aşamaları yalnızca Bolu ili Mengen ilçesi sınırları içinde gerçekleştirilir.
Denetim
Ürünün üretimi ve işaret kullanımı, Mengen Belediyesi koordinatörlüğünde oluşturulan en az dört kişilik bir denetim mercii tarafından kontrol edilir. Bu merci; Mengen Belediyesi, Mengen İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Mengen Meslek Yüksekokulu ve Gıda Mühendisleri Odası Bolu İl Temsilciliğinden birer uzman üyeden oluşur. Denetimler yılda en az bir kez düzenli olarak, ihtiyaç duyulduğunda veya şikâyet halinde ise her zaman yapılır.
Denetim kriterleri şunlardır:
- Üretimde kullanılan bileşenlerin uygunluğu
- Üretim metoduna uygunluk
- "Mengen Kedibatmaz" ibaresi ve mahreç işareti ambleminin doğru kullanımı
Mahreç işareti, ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde yer alır; bu mümkün değilse işletmede kolayca görülebilecek şekilde bulundurulur.
