Mesir macunu, Türkiye’nin Manisa şehrine özgü, 41 çeşit baharat ve bitkinin karışımıyla hazırlanan geleneksel bir macundur. Tarihi 16. yüzyıla dayanan mesir macunu, hem sağlık açısından faydaları hem de kültürel önemiyle bilinir. Osmanlı döneminde Kanuni Sultan Süleyman’ın annesi Hafsa Sultan’ın hastalığına şifa bulması için hazırlanan bu karışım, günümüzde Manisa’da her yıl düzenlenen Uluslararası Manisa Mesir Macunu Festivali kapsamında halka dağıtılmaktadır.
Tarihçesi ve Kültürel Miras
Mesir macununun ortaya çıkışı Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman’ın annesi Hafsa Sultan’ın hastalığının iyileştirilmesi sürecine dayanır. Sultan Camisi Medresesi’nin başhekimi Merkez Efendi tarafından hazırlanan, 41 çeşit bitki ve baharattan oluşan macun, Hafsa Sultan’ın sağlığına kavuşmasını sağlamıştır. Bu iyileşme sonrası Hafsa Sultan, macunun her yıl Nevruz haftasında halka dağıtılmasını istemiştir. O tarihten itibaren, Manisa’da 400 yılı aşkın süredir devam eden Mesir Macunu Festivali düzenlenmektedir. 2012 yılında festival UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasının Temsili Listesi’ne dahil edilmiştir.
Mesir Macunu (Anadolu Ajansı)
İçeriği ve Bitkisel Kompozisyonu
Mesir macunu, 41 farklı bitki, baharat ve şifalı otun karışımından oluşur. İçeriğinde haşhaş tohumu, hardal tohumu, sinameki, tarçın çiçeği, limon kabuğu, mira reçinesi, safran, kakule, rezene, keçiboynuzu, meyan kökü, keten tohumu, çörek otu, yenibahar, karabiber, kişniş, zencefil, zerdeçal gibi çeşitli bitkisel bileşenler bulunmaktadır. Bu bitkiler farklı oranlarda kullanılarak macunun hem tat ve aroma dengesi hem de sağlık açısından faydalı olduğuna inanılan özellikleri sağlanmaktadır.
Üretim Süreci ve Ürün Çeşitleri
Mesir macunu üretimi, sıvı ve katı olmak üzere iki formda yapılmaktadır. Sıvı mesir macunu, limon tuzu, glikoz şurubu, şeker ve 41 çeşit bitkinin karışımı belirli sıcaklıkta pişirilerek cam kavanozlarda paketlenir. Katı mesir macunu ise benzer bileşenlerin şekerle birlikte pişirilip, öğütülen bitkilerle yoğrulup çubuk formunda şekillendirilmesiyle hazırlanır. Sıvı macunun tüketim süresi uygun koşullarda yaklaşık üç yıl iken, katı macun dayanıklılığı yüksek olup el ile şekillendirildikten sonra paketlenmektedir.
Mesir Macunu (Anadolu Ajansı)
Ekonomik ve Kültürel Önemi
Mesir macunu, Türkiye’de yıllık ortalama 500 ton civarında üretilmekte olup, üretimin %97-98’i iç piyasada tüketilirken %2-3’ü yurtdışına ihraç edilmektedir. İhracat yapılan ülkeler arasında Suudi Arabistan, Kuveyt, Libya, Katar, Ürdün, İsrail, İran, Irak, İngiltere, Rusya, İtalya, Hollanda, Fransa ve Almanya yer almaktadır. Manisa Mesiri Tanıtma ve Turizm Derneği tarafından 2018 yılında coğrafi işaret tescili alınarak ürünün özgünlüğü ve kalitesinin korunması amaçlanmıştır. Festival, yerel ekonomiye katkı sağlamanın yanı sıra kültürel değerlerin yaşatılması ve tanıtılmasında önemli bir rol oynamaktadır.
Mesir Macunu Festivali (Anadolu Ajansı)
Manisa Mesir Macunu Festivali
Her yıl Nevruz haftasında Manisa’da düzenlenen Uluslararası Manisa Mesir Macunu Festivali, 400 yılı aşkın süredir devam eden bir kültürel etkinliktir. Festival süresince çeşitli törenler, yürüyüşler ve mesir macunu karma töreni gerçekleştirilir. Festivalin sonunda Sultan Camisi’nin kubbe ve minarelerinden halka tonlarca mesir macunu saçılır. Festival, hem yerel halk hem de ziyaretçiler tarafından yoğun ilgi görmekte, Türkiye’nin somut olmayan kültürel miraslarından biri olarak kabul edilmektedir.
Mesir Macunu (TRT Arşiv)
Uyarı: Bu maddede yer alan içerik, yalnızca genel ansiklopedik bilgi amacı taşımaktadır. Buradaki bilgiler tanı koyma, tedavi etme ya da tıbbi yönlendirme amacıyla kullanılmamalıdır. Sağlıkla ilgili konularda karar vermeden önce mutlaka bir hekime veya uzman sağlık personeline danışmanız gerekmektedir. Bu bilgilerin tanı veya tedavi amacıyla kullanılması sonucunda doğabilecek durumlardan madde yazarı ve KÜRE Ansiklopedisi herhangi bir sorumluluk kabul etmez.
