Mihrali Bey Konağı, adını 1877 Osmanlı–Rus Savaşı’nda gösterdiği yararlılıklarla tanınan Kara Papak kökenli bir halk kahramanı olan Mihrali Bey'den alır. Mihrali Bey, bu savaştan sonra ailesiyle birlikte Osmanlı Devleti tarafından Sivas'a iskân edilmiştir. 1889 yılında yaptırılan konak, Mihrali Bey’in hem şahsî ikametgâhı hem de sosyal konumunu yansıtan bir yapı olmuştur. Mihrali Bey, Yemen’e gönderilmiş ve orada şehit düşmüştür. Ardından adı, halk arasında söylenen türkülere konu olmuştur.1995 yılına kadar konakta Mihrali Bey’in ailesi yaşamış; bu tarihten sonra aile İstanbul’a taşınmış ve yapı boş kalmıştır. Bu süreçten sonra konak farklı dönemlerde çeşitli restorasyon çalışmaları geçirmiştir.
Konum ve Kentsel Bağlam
Konağın bulunduğu mahalle ismi kaynaklarda açıkça belirtilmemekle birlikte, yapı Sivas şehir merkezine bağlıdır. Geleneksel Türk evi örneklerinden biri olan Mihrali Bey Konağı, çevresindeki benzer sivil mimarlık örnekleriyle birlikte Sivas’ın kent belleğinde önemli bir yer tutar. Yapının yakın çevresi, geleneksel Sivas konut dokusunun görüldüğü tarihî bir alandır.
Mihrali Bey Konağı (Kültürportalı)
Mimari Özellikler
Kat Planı ve Mekânlar
Mihrali Bey Konağı iki katlıdır. Zemin kat; depo, kiler, aşhane (mutfak), erzak odaları ve aralıklar gibi hizmet mekânlarının yer aldığı bölümdür. Bu katta ayrıca dört oda ve iç sofalı bir düzenleme bulunmaktadır.
Birinci kat, yaşam alanı olarak kullanılmıştır. Bu katta ortada bir sofa yer almakta, sofa etrafında dört adet oda ve dört eyvan bulunmaktadır. Sofa tavanında motifli ahşap süslemelere yer verilmiştir. Bu süslemeler konağın estetik değerini artıran önemli mimari öğeler arasında yer alır.
Malzeme ve Yapım Teknikleri
Zemin katın duvarlarında kesme taş temel üzerine moloz taş örgü kullanılmıştır. Birinci katın taşıyıcı sistemi ahşaptır ve arası kerpiçle doldurulmuştur. Böylece taş, ahşap ve kerpiç gibi geleneksel malzemeler bir arada kullanılmış, dönemin Anadolu konut mimarisiyle uyumlu bir yapı ortaya konmuştur.
Mihrali Bey Konağı (Kültürportalı)
Restorasyon Süreçleri
Mihrali Bey Konağı, 1995 yılında boş kaldıktan sonra 2002 yılında taşınması ve yeniden işlevlendirilmesi planlanmıştır. 2004 yılında Sivas Valiliği ve Kültür Bakanlığı arasında yapılan protokolle restorasyon süreci başlatılmıştır. 2006 yılında restorasyonun ilk aşaması tamamlanmış, çatı ve dış cephe onarılmıştır. Ancak 2009 ve 2010 yıllarında yapılan incelemelerde yeniden döşeme, iç sıva ve dış cephe bozulmaları tespit edilmiştir. Bunun üzerine 2014 ve 2015 yıllarında ikinci kapsamlı restorasyon süreci uygulanmıştır. Yapının restorasyon sürecinde orijinal detaylara sadık kalınmaya çalışılmış; özgün malzeme ve teknikler tercih edilmiştir. Bugün itibariyle yapı hem fiziksel bütünlüğü hem de tarihî bağlamı korunmuş bir örnek olarak değerlendirilmektedir.
Mihrali Bey Konağı (Kültürportalı)
Kültürel ve Sanatsal Değer
Mihrali Bey Konağı, yalnızca mimari özellikleriyle değil; taşıdığı tarihî ve kültürel anlam ile de önem arz eder. Konağın sahibi Mihrali Bey’in halk belleğinde yer eden kişiliği ve yapının Anadolu Türk konut mimarisinin geleneksel örneklerinden biri olması, yapıyı kültürel miras bakımından değerli kılar.
Sofa tavanındaki ahşap süslemeler, dönemin estetik anlayışını yansıtırken; yapı planı da geleneksel aile hayatına uygun biçimde tasarlanmıştır. Konağın korunarak gelecek kuşaklara aktarılması, toplumsal hafızanın sürekliliği açısından önemlidir.
