Milas çaykaması, Muğla ilinin Milas ilçesine özgü, coğrafi işaretle tescillenmiş geleneksel bir börektir. 07 Eylül 2022 tarihinde mahreç işareti türünde tescil edilen ürün, Milas mutfağının kültürel unsurlarından biridir. Yörede uzun yıllardır evlerde ve yerel işletmelerde üretilen bu börek, hem günlük tüketimde hem de özel günlerde sofralarda yer bulur. İçeriğinde kullanılan yerel bitkiler ve Milas Zeytinyağı, ürünün bölgeyle olan bağını pekiştirir.

Ürün Nitelikleri

Milas Çaykaması; buğday unu, mısır unu, zeytinyağı, yoğurt, yumurta, tuz ve su ile hazırlanan hamurun içine, bölgeye özgü bitkiler ve çökelek peyniriyle hazırlanan iç harç konularak yapılır. Üzerine, kaynatılmış taze sütten alınan kaymak ile Milas Zeytinyağı karışımı dökülerek fırında pişirilir. Kullanılan zeytinyağı, coğrafi işaretli Milas Zeytinyağıdır.

İç harçta kullanılan bitkiler arasında maydanoz, dereotu, ıspanak, pazı, pancar yaprağı, taze soğan, pırasa, marul, kişkincik (kişniş), kapçık (gelincik yaprağı), dalgan (ısırgan otu), kuşyüreği, köremen (dağ pırasası), labada ve kerdime (tere) yer alır. Bu bitkiler, yaprak ve sap kısımlarıyla kullanılır. Servisi genellikle 10 x 10 cm’lik dilimler halinde yapılır ve yanında süzme yoğurt veya ayran sunulur. Ürün, gıda ile temasa uygun kaplarda satışa sunulabilir.

Hazırlanışı

Milas Çaykaması’nın üretimi, coğrafi sınır içinde yetişen bitkiler ve üretilen çökelek peyniriyle gerçekleştirilir. Hamur, buğday unu ve mısır ununun yoğurt, zeytinyağı, yumurta, tuz ve ılık su ile karıştırılmasıyla hazırlanır. İç harç, doğranmış bitkiler, çökelek peyniri, tuz ve zeytinyağının karıştırılmasıyla elde edilir.

Yağlanmış tepsiye hamurun yarısı yayılır, üzerine iç harç yerleştirilir. Hamurun diğer yarısı su ile seyreltilerek harcın üzerine yayılır. Kaymak ve zeytinyağı karışımı çırpılarak üst yüzeye sürülür. 200 °C’de 35–40 dakika pişirilir. Soğuduktan sonra dilimlenerek servis edilir.

Coğrafi Bağ ve Denetim

Milas Çaykaması’nın ünü, coğrafi sınırla doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle tüm üretim aşamaları Milas ilçesi sınırları içinde gerçekleştirilmelidir. Ürünün üretimi ve işaret kullanımı, Milas Ticaret ve Sanayi Odası koordinasyonunda yılda en az bir kez denetlenir. Denetim mercii; Milas İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Milas Meslek Yüksekokulu Aşçılık Programı ve Milas Gıda Maddesi Yapanlar ve Satanlar Esnaf Odası temsilcilerinden oluşur. Denetim; bileşen uygunluğu, üretim metoduna sadakat ve işaret kullanımının doğruluğu gibi kriterlere dayanır.