Mor Dodo Kilisesi, Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde, Şırnak iline bağlı İdil ilçesinin Yaylabaşı (eski adıyla Yarbasi) Köyü sınırlarında yer alan tescilli bir kültür varlığıdır. Süryani Kadim topluluğuna ait bu tarihî ibadet yapısı, bölgedeki Hristiyan mimarisinin özgün örneklerinden biri olarak öne çıkmaktadır.

Konum ve Yerleşim Özellikleri

Kilise, İdil ilçesinin batısında, Yaylabaşı Köyü’nün kırsal dokusu içerisinde, topoğrafik olarak eğimli bir arazide konumlanmıştır. Geleneksel taş mimarisiyle çevreyle uyumlu bir yerleşim sergileyen yapı, köy yerleşiminin tarihî merkezine yakın bir noktada yer almaktadır.

Mimari Özellikleri

Mor Dodo Kilisesi, bazilikal plana sahip olup doğu–batı doğrultusunda konumlandırılmıştır. Giriş bölümü batı cephesinde yer almakta, doğu kısmında ise apsis bölümü bulunmaktadır. Cephelerde süsleme unsuruna yer verilmemiş, sade bir taş işçiliği tercih edilmiştir. Yapının inşasında sarımsı tonlarda yerel kalker taşı kullanılmıştır. İç mekânda tonoz örtü sistemi yer almakta olup, bazı iç duvar bölümlerinde özgün taş örgü düzeni korunmuştur.

Yapı, dikdörtgen planlı ve tek katlıdır. İç düzenlemede üç nefli bir yapı planı izlenmektedir. Narteks kısmı belirgin bir giriş mekânı sunarken, doğu cephesindeki apsis ile mekânsal denge sağlanmıştır. Pencere açıklıkları ve kemer formları, geleneksel geometrik anlayışa uygun biçimde tasarlanmıştır. Ayrıca kilise çevresinde, yapı ile ilişkili müştemilat ve eklenti kalıntıları da gözlemlenmektedir.

^{Mor Dodo Kilisesi (Kültürportalı)}

Malzeme ve Teknik Özellikler

Yapıda sarı kalker taşı kullanılmış olup, bağlayıcı olarak harç izine rastlanmamaktadır. Cephe yüzeyleri düz kesme taşla kaplanmıştır. Örtü sisteminde tonoz ve bazı bölümlerde kubbe özellikleri gözlemlenmektedir. Mimari teknikler, yapının dönemine özgü uygulamaları yansıtmaktadır.

Koruma Durumu

Mor Dodo Kilisesi, 2007 yılında Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından tescillenerek koruma altına alınmıştır. 2022 yılında güncellenen koruma raporuna göre; çatıda kısmi çökmeler, kuzey cephede taş kayıpları ve apsis bölümünde bozulmalar tespit edilmiştir. Ayrıca tonoz örtüsünde deformasyonlar ve nem kaynaklı yüzey tahribatları belgelenmiştir. Yapının bütünlüğü büyük ölçüde korunmuş durumdadır.

Güncel Durum ve Erişilebilirlik

Yapı, günümüzde ibadet amacıyla kullanılmamakta ancak ziyarete açık durumdadır. Koruma altındaki taşınmaz kültür varlığı olarak kamu erişimine açık olan kilise, kültürel miras statüsünü sürdürmektedir.